abaev-xml/entries/abaev_cymyn.xml

110 lines
11 KiB
XML
Raw Normal View History

2025-03-21 13:42:40 +03:00
<TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:abv="http://ossetic-studies.org/ns/abaevdict" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>Abaev Dictionary: entry <hi rendition="#rend_italic">cymyn</hi></title>
</titleStmt>
<publicationStmt xml:base="../pubstmt.xml"><p>Translated from Russian in 2020 by Oleg Belyaev (ed.), Irina Khomchenkova, Julia
Sinitsyna and Vadim Dyachkov.</p></publicationStmt>
<sourceDesc>
<bibl xml:lang="ru"><author>Абаев, Василий Иванович</author>.
<title>Историко-этимологический словарь осетинского языка</title>. Т.
<biblScope unit="volume">I</biblScope>. AKʼ. <pubPlace>М.–Л.</pubPlace>:
<publisher>Наука</publisher>, <date>1958</date>. С. <biblScope unit="page">????</biblScope>.</bibl>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc xml:base="../encodingdesc.xml">
<tagsDecl>
<rendition xml:id="rend_italic" scheme="css">font-variant: italic;</rendition>
<rendition xml:id="rend_smallcaps" scheme="css">font-variant: small-caps;</rendition>
<rendition xml:id="rend_singlequotes" scheme="css" scope="q">quotes: "" "";</rendition>
<rendition xml:id="rend_doublequotes" scheme="css" scope="q">quotes: "«" "»";</rendition>
</tagsDecl>
</encodingDesc>
</teiHeader>
<text>
<body>
<entry xml:id="entry_cymyn" xml:lang="os">
<form xml:id="form_d3814e66" xml:lang="os-x-iron" type="lemma"><orth>cymyn</orth><form xml:id="form_d3814e68" type="participle"><orth>cymd</orth></form></form>
<form xml:id="form_d3814e71" xml:lang="os-x-digor" type="dialectal"><orth>cumun</orth><form xml:id="form_d3814e73" type="participle"><orth>cund</orth></form></form>
<sense xml:id="sense_d3814e76"><sense xml:id="sense_d3814e77"><abv:tr xml:lang="ru">
<q>хлебать</q>
</abv:tr><abv:tr xml:lang="en">
<q>slurp</q>
</abv:tr></sense><sense xml:id="sense_d3814e86"><abv:tr xml:lang="ru">
<q>пить глотками (чай, кофе, суп)</q>
</abv:tr><abv:tr xml:lang="en">
<q>take in sips (tea, coffee, soup)</q>
</abv:tr></sense></sense>
<re xml:id="re_d3814e96">
<form xml:id="form_d3814e98" type="lemma"><orth>cymgæ</orth></form>
<sense xml:id="sense_d3814e101"><abv:tr xml:lang="ru">
<q>похлебка</q>
</abv:tr><abv:tr xml:lang="en">
<q>slop</q>
</abv:tr></sense>
</re>
<abv:exampleGrp xml:id="exampleGrp_d3814e112">
<abv:example xml:id="example_d3814e114">
<quote>sæǧæn jæ fydæj baxær, jæ basæj jyn ma bacym</quote>
<abv:tr xml:lang="ru">
<q>поешь мяса козы, а его супа не хлебни</q>
</abv:tr>
<abv:tr xml:lang="en">
<q>eat goat meat, but don't eat his soup</q>
</abv:tr>
</abv:example>
</abv:exampleGrp>
<etym xml:lang="ru">Из *<hi rendition="#rend_italic">cæm(yn)</hi><hi rendition="#rend_italic">čam</hi>- (как <ref type="xr" target="#entry_dymyn"/> ‘дуть’ из <hi rendition="#rend_italic">dam</hi>-, <ref type="xr" target="#entry_cyppar"/> ‘четыре’ из <hi rendition="#rend_italic">čatβar</hi>-, <ref type="xr" target="#entry_myd"/> ‘мед’ из <hi rendition="#rend_italic">madu</hi> и др.: перебой <hi rendition="#rend_italic">а</hi><hi rendition="#rend_italic">у</hi> | <hi rendition="#rend_italic">u</hi>
под влиянием соседнего губного согласного). Ср. <mentioned corresp="#mentioned_d3814e267" xml:id="mentioned_d3814e139" xml:lang="fa"><lang/>
<w>čam</w>
<gloss><q>еда и питье</q></gloss></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3814e275" xml:id="mentioned_d3814e147" xml:lang="fa"><w>čamīdan</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3814e279" xml:id="mentioned_d3814e151" xml:lang="fa"><w>āšāmīdan</w>
<gloss><q>пить</q></gloss></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3814e285" xml:id="mentioned_d3814e157" xml:lang="mnj"><lang/>
<w>šōm- : šēmd-</w><note type="comment" xml:lang="ru"> (<bibl><ref type="bibl" target="#ref_Зарубин._Мундж."/><biblScope>169</biblScope></bibl>)</note></mentioned>,
<mentioned corresp="#mentioned_d3814e296" xml:id="mentioned_d3814e168" xml:lang="ydg"><lang/>
<w>šam- : šamd-</w><note type="comment" xml:lang="ru"> (<bibl><ref type="bibl" target="#ref_Morgenstierne._IIFL"/><biblScope>II
252</biblScope></bibl>)</note></mentioned>,
<mentioned corresp="#mentioned_d3814e307" xml:id="mentioned_d3814e179" xml:lang="oru"><lang/>
<w>šam-</w>
<gloss><q>хлебать</q></gloss></mentioned> (<bibl><ref type="bibl" target="#ref_Morgenstierne._IIFL"/><biblScope>I 407</biblScope></bibl>),
<mentioned corresp="#mentioned_d3814e319" xml:id="mentioned_d3814e191" xml:lang="zza"><lang/>
<w>šim-</w>
<gloss><q>пить</q></gloss></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3814e328" xml:id="mentioned_d3814e200" xml:lang="sog"><lang/>
<w>*čām(š'm-)</w>
<gloss><q>глотать</q></gloss></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3814e336" xml:id="mentioned_d3814e208" xml:lang="sog"><w>āšām-</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3814e339" xml:id="mentioned_d3814e211" xml:lang="kho"><lang/>
<w>tsām-</w>
<gloss><q>хлебать</q></gloss></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3814e347" xml:id="mentioned_d3814e219" xml:lang="ae"><lang/>
<w>šam-</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3814e352" xml:id="mentioned_d3814e224" xml:lang="inc-x-old"><lang/>
<w>čām-</w>
<gloss><q>хлебать</q></gloss></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3814e360" xml:id="mentioned_d3814e232" xml:lang="inc-x-old"><w/>
<gloss><q>глотать</q></gloss></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3814e367" xml:id="mentioned_d3814e239" xml:lang="ine"><lang/>
<w>*k˳em-</w><note type="comment" xml:lang="ru"> (<bibl><ref type="bibl" target="#ref_Pokorny"/><biblScope>640</biblScope></bibl>)</note></mentioned>.%n<bibl><ref type="bibl" target="#ref_Миллер_Вс._ОЭ"/><biblScope>II 54,
78</biblScope></bibl>. — <bibl><ref type="bibl" target="#ref_Miller._Gr."/><biblScope>19</biblScope></bibl>.</etym>
<etym xml:lang="en">From *<hi rendition="#rend_italic">cæm(yn)</hi><hi rendition="#rend_italic">čam</hi>- (like <ref type="xr" target="#entry_dymyn"/> blow from <hi rendition="#rend_italic">dam</hi>-, <ref type="xr" target="#entry_cyppar"/> four from <hi rendition="#rend_italic">čatβar</hi>-, <ref type="xr" target="#entry_myd"/> honey from <hi rendition="#rend_italic">madu</hi> etc.: the change <hi rendition="#rend_italic">а</hi><hi rendition="#rend_italic">у</hi> |
<hi rendition="#rend_italic">u</hi> under the influence of neighbour labial consonant). Cf. <mentioned corresp="#mentioned_d3814e139" xml:id="mentioned_d3814e267" xml:lang="fa"><lang/>
<w>čam</w>
<gloss><q>food and drinks</q></gloss></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3814e147" xml:id="mentioned_d3814e275" xml:lang="fa"><w>čamīdan</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3814e151" xml:id="mentioned_d3814e279" xml:lang="fa"><w>āšāmīdan</w>
<gloss><q>drink</q></gloss></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3814e157" xml:id="mentioned_d3814e285" xml:lang="mnj"><lang/>
<w>šōm- : šēmd-</w><note type="comment" xml:lang="en"> (<bibl><ref type="bibl" target="#ref_Зарубин._Мундж."/><biblScope>169</biblScope></bibl>)</note></mentioned>,
<mentioned corresp="#mentioned_d3814e168" xml:id="mentioned_d3814e296" xml:lang="ydg"><lang/>
<w>šam- : šamd-</w><note type="comment" xml:lang="en"> (<bibl><ref type="bibl" target="#ref_Morgenstierne._IIFL"/><biblScope>II 252</biblScope></bibl>)</note></mentioned>,
<mentioned corresp="#mentioned_d3814e179" xml:id="mentioned_d3814e307" xml:lang="oru"><lang/>
<w>šam-</w>
<gloss><q>slurp</q></gloss></mentioned> (<bibl><ref type="bibl" target="#ref_Morgenstierne._IIFL"/><biblScope>I 407</biblScope></bibl>),
<mentioned corresp="#mentioned_d3814e191" xml:id="mentioned_d3814e319" xml:lang="zza"><lang/>
<w>šim-</w>
<gloss><q>drink</q></gloss></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3814e200" xml:id="mentioned_d3814e328" xml:lang="sog"><lang/>
<w>*čām(š'm-)</w>
<gloss><q>swallow</q></gloss></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3814e208" xml:id="mentioned_d3814e336" xml:lang="sog"><w>āšām-</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3814e211" xml:id="mentioned_d3814e339" xml:lang="kho"><lang/>
<w>tsām-</w>
<gloss><q>slurp</q></gloss></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3814e219" xml:id="mentioned_d3814e347" xml:lang="ae"><lang/>
<w>šam-</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3814e224" xml:id="mentioned_d3814e352" xml:lang="inc-x-old"><lang/>
<w>čām-</w>
<gloss><q>slurp</q></gloss></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3814e232" xml:id="mentioned_d3814e360" xml:lang="inc-x-old"><w/>
<gloss><q>swallow</q></gloss></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3814e239" xml:id="mentioned_d3814e367" xml:lang="ine"><lang/>
<w>*k˳em-</w><note type="comment" xml:lang="en"> (<bibl><ref type="bibl" target="#ref_Pokorny"/><biblScope>640</biblScope></bibl>)</note></mentioned>.%n<bibl><ref type="bibl" target="#ref_Миллер_Вс._ОЭ"/><biblScope>II 54,
78</biblScope></bibl>. — <bibl><ref type="bibl" target="#ref_Miller._Gr."/><biblScope>19</biblScope></bibl>.</etym>
</entry>
</body>
</text>
</TEI>