abaev-xml/entries/abaev_kenkeǧazæ.xml

58 lines
5 KiB
XML
Raw Normal View History

2025-03-21 13:42:40 +03:00
<TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:abv="http://ossetic-studies.org/ns/abaevdict" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>Abaev Dictionary: entry <hi rendition="#rend_italic">kenkeǧazæ</hi></title>
</titleStmt>
<publicationStmt xml:base="../pubstmt.xml"><p>Translated from Russian in 2020 by Oleg Belyaev (ed.), Irina Khomchenkova, Julia
Sinitsyna and Vadim Dyachkov.</p></publicationStmt>
<sourceDesc>
<bibl xml:lang="ru"><author>Абаев, Василий Иванович</author>.
<title>Историко-этимологический словарь осетинского языка</title>. Т.
<biblScope unit="volume">I</biblScope>. AKʼ. <pubPlace>М.–Л.</pubPlace>:
<publisher>Наука</publisher>, <date>1958</date>. С. <biblScope unit="page">????</biblScope>.</bibl>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc xml:base="../encodingdesc.xml">
<tagsDecl>
<rendition xml:id="rend_italic" scheme="css">font-variant: italic;</rendition>
<rendition xml:id="rend_smallcaps" scheme="css">font-variant: small-caps;</rendition>
<rendition xml:id="rend_singlequotes" scheme="css" scope="q">quotes: "" "";</rendition>
<rendition xml:id="rend_doublequotes" scheme="css" scope="q">quotes: "«" "»";</rendition>
</tagsDecl>
</encodingDesc>
</teiHeader>
<text>
<body>
<entry xml:id="entry_kenkeǧazæ" xml:lang="os-x-digor">
<form xml:id="form_d4347e66" type="lemma"><orth>kenkeǧazæ</orth></form>
<usg><lang/></usg>
<sense xml:id="sense_d4347e72"><abv:tr xml:lang="ru">
<q>родственник или родственница невесты, сопровождающие ее в дом жениха</q>
</abv:tr><abv:tr xml:lang="en">
<q>a relative of the bride, who accompanies her to the groom's house</q>
</abv:tr></sense>
<etym xml:lang="ru">Сложение <hi rendition="#rend_italic">kenke</hi> + <hi rendition="#rend_italic">ǧazæ-</hi>; <hi rendition="#rend_italic">kenke</hi> — из <mentioned corresp="#mentioned_d4347e103" xml:id="mentioned_d4347e84" xml:lang="trk"><lang/>
<w>čenke, ǯenge, jenge</w>
<gloss><q>женщина, которая ведет новобрачную в дом
мужа</q></gloss></mentioned>, также ‘старшая невестка’, ‘старшая женщина’
(<bibl><ref type="bibl" target="#ref_Радлов"/><biblScope>III
332</biblScope></bibl>. — <bibl><ref type="bibl" target="#ref_Юдахин"/><biblScope>175</biblScope></bibl>).Начальное дигорское <hi rendition="#rend_italic">k</hi> в
соответствие тюркскому <hi rendition="#rend_italic">č</hi> (<hi rendition="#rend_italic">čenke</hi>) представляет „гипердигоризм“, как в д.
<hi rendition="#rend_italic">kexotka</hi> из русск. <hi rendition="#rend_italic">чахотка</hi>. Во второй части, вероятно, <hi rendition="#rend_italic">ǧāz-</hi> ‘шутить’:
в обязанности <hi rendition="#rend_italic">kenkeǧazæ</hi> входило развлекать гостей шутками.</etym>
<etym xml:lang="en">A compound of <hi rendition="#rend_italic">kenke</hi> + <hi rendition="#rend_italic">ǧazæ-</hi>; <hi rendition="#rend_italic">kenke</hi> is from
<mentioned corresp="#mentioned_d4347e84" xml:id="mentioned_d4347e103" xml:lang="trk"><lang/>
<w>čenke, ǯenge, jenge</w>
<gloss><q>a woman who leads a bride to her husbands
house</q></gloss></mentioned>, also elder sister-in-law, elder woman
(<bibl><ref type="bibl" target="#ref_Радлов"/><biblScope>III
332</biblScope></bibl>. — <bibl><ref type="bibl" target="#ref_Юдахин"/><biblScope>175</biblScope></bibl>). The initial Digor <hi rendition="#rend_italic">k</hi>, which
corresponds to Turkic <hi rendition="#rend_italic">č</hi> (<hi rendition="#rend_italic">čenke</hi>), is a “hyper-Digorism”, as in Digor
<hi rendition="#rend_italic">kexotka</hi> from Russian <hi rendition="#rend_italic">чахотка</hi> tuberculosis. In the second part there is
probably <hi rendition="#rend_italic">ǧāz-</hi> to joke: in <hi rendition="#rend_italic">kenkeǧazæ</hi>'s charge was entertainig guests
with jokes.</etym>
</entry>
</body>
</text>
</TEI>