119 lines
8.2 KiB
XML
119 lines
8.2 KiB
XML
|
<TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:abv="http://ossetic-studies.org/ns/abaevdict" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
|
|||
|
<teiHeader>
|
|||
|
<fileDesc>
|
|||
|
<titleStmt>
|
|||
|
<title>Abaev Dictionary: entry <hi rendition="#rend_italic">lægærdyn</hi></title>
|
|||
|
</titleStmt>
|
|||
|
<publicationStmt xml:base="../pubstmt.xml">
|
|||
|
<p>Translated from Russian in 2020 by Oleg Belyaev (ed.), Irina Khomchenkova, Julia
|
|||
|
Sinitsyna and Vadim Dyachkov.</p>
|
|||
|
</publicationStmt>
|
|||
|
<sourceDesc>
|
|||
|
<bibl xml:lang="ru"><author>Абаев, Василий Иванович</author>.
|
|||
|
<title>Историко-этимологический словарь осетинского языка</title>. Т. <biblScope unit="volume">II</biblScope>. L–R. <pubPlace>М.–Л.</pubPlace>:
|
|||
|
<publisher>Наука</publisher>, <date>1973</date>. С. <biblScope unit="page">21</biblScope>.</bibl>
|
|||
|
</sourceDesc>
|
|||
|
</fileDesc>
|
|||
|
<encodingDesc xml:base="../encodingdesc.xml">
|
|||
|
<tagsDecl>
|
|||
|
<rendition xml:id="rend_italic" scheme="css">font-variant: italic;</rendition>
|
|||
|
<rendition xml:id="rend_smallcaps" scheme="css">font-variant: small-caps;</rendition>
|
|||
|
<rendition xml:id="rend_singlequotes" scheme="css" scope="q">quotes: "‘" "’";</rendition>
|
|||
|
<rendition xml:id="rend_doublequotes" scheme="css" scope="q">quotes: "«" "»";</rendition>
|
|||
|
</tagsDecl>
|
|||
|
</encodingDesc>
|
|||
|
</teiHeader>
|
|||
|
<text>
|
|||
|
<body>
|
|||
|
<entry xml:id="entry_lægærdyn" xml:lang="os" abv:completeness="complete">
|
|||
|
<form xml:id="form_d5765e68" type="lemma" xml:lang="os-x-iron"><orth>lægærdyn</orth><form xml:id="form_d5765e70" type="participle"><orth>lægærst</orth></form></form>
|
|||
|
<form xml:id="form_d5765e73" xml:lang="os-x-digor" type="dialectal"><orth>lægærdun</orth><form xml:id="form_d5765e75" type="participle"><orth>lægærst</orth></form></form>
|
|||
|
<sense xml:id="sense_d5765e78"><abv:tr xml:lang="ru">
|
|||
|
<q>пробиваться с трудом (в воде, в снегу, в земле, через чащу, в толпе и т. п.)</q>
|
|||
|
</abv:tr><abv:tr xml:lang="en">
|
|||
|
<q>break through with difficulty (in water, in snow, in earth, through wood, in crowd
|
|||
|
etc.)</q>
|
|||
|
</abv:tr></sense>
|
|||
|
<exampleGrp xmlns="http://ossetic-studies.org/ns/abaevdict" xml:id="exampleGrp_d5765e88">
|
|||
|
<example xml:id="example_d5765e90">
|
|||
|
<quote xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">baræg donæn jæ arfy balægærsta</quote>
|
|||
|
<tr xml:lang="ru">
|
|||
|
<q xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">всадник стал пробиваться в (самом) глубоком
|
|||
|
(месте) реки</q>
|
|||
|
</tr>
|
|||
|
<tr xml:lang="en">
|
|||
|
<q xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">the rider began making his way through the
|
|||
|
deep(est) (place) of the river</q>
|
|||
|
</tr>
|
|||
|
</example>
|
|||
|
<example xml:id="example_d5765e108">
|
|||
|
<quote xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">byrsy, cæwy, lægærdy qal don</quote>
|
|||
|
<tr xml:lang="ru">
|
|||
|
<q xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">рвется вперед, идет, пробивается своенравная
|
|||
|
река</q>
|
|||
|
</tr>
|
|||
|
<tr xml:lang="en">
|
|||
|
<q xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">the unruly river is rushing forward, going,
|
|||
|
breaking through</q>
|
|||
|
</tr>
|
|||
|
<bibl xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0"><ref type="bibl" target="#src_Niger"/>
|
|||
|
<biblScope>129</biblScope></bibl>
|
|||
|
</example>
|
|||
|
<example xml:id="example_d5765e131">
|
|||
|
<quote xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">Ladi… dony balægærsta, fælæ darddær nal
|
|||
|
wændy</quote>
|
|||
|
<tr xml:lang="ru">
|
|||
|
<q xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">Лади пошел было вброд в воду, но дальше не
|
|||
|
решается</q>
|
|||
|
</tr>
|
|||
|
<tr xml:lang="en">
|
|||
|
<q xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">Ladi began wading in the water, but does not
|
|||
|
dare further</q>
|
|||
|
</tr>
|
|||
|
<bibl xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0"><ref type="bibl" target="#src_F."/>
|
|||
|
<biblScope>1957 III 30</biblScope></bibl>
|
|||
|
</example>
|
|||
|
<example xml:id="example_d5765e154">
|
|||
|
<quote xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">ældar jæ bæx ærcæftæ kodta æmæ cʼyfʒasty
|
|||
|
fælægærdy</quote>
|
|||
|
<tr xml:lang="ru">
|
|||
|
<q xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">алдар хлестнул своего коня и стал пробиваться в
|
|||
|
болоте</q>
|
|||
|
</tr>
|
|||
|
<tr xml:lang="en">
|
|||
|
<q xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">the <foreign>ældar</foreign> whipped his horse
|
|||
|
and began going through the swamp</q>
|
|||
|
</tr>
|
|||
|
</example>
|
|||
|
<example xml:id="example_d5765e174">
|
|||
|
<quote xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">ærzæt fæzzinnuj ændæmæ kʼæʒæxi farsæj, æma
|
|||
|
ibæl ku fembæluncæ wæd æj medæmæ lægærdun bajdajuncæ… ficcag medæmæ fællægærduncæ…
|
|||
|
wædta bunmæ nillægærduncæ</quote>
|
|||
|
<tr xml:lang="ru">
|
|||
|
<q xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">руда показывается наружу с боку скалы, и когда
|
|||
|
на нее натыкаются, начинают прорезать (шахту) внутрь… сперва пробиваются внутрь…
|
|||
|
потом пробиваются вниз</q>
|
|||
|
</tr>
|
|||
|
<tr xml:lang="en">
|
|||
|
<q xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">the ore is revealed outside at the side of a
|
|||
|
cliff, and when they hit upon it, they began to cut (a shaft) inside… they first
|
|||
|
break through inside… then they break through downwards</q>
|
|||
|
</tr>
|
|||
|
<bibl xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0"><ref type="bibl" target="#src_FS"/>
|
|||
|
<biblScope>V 88</biblScope></bibl>
|
|||
|
</example>
|
|||
|
</exampleGrp>
|
|||
|
<etym xml:lang="ru">Восходит к <mentioned corresp="#mentioned_d5765e244" xml:id="mentioned_d5765e200" xml:lang="ira"><lang/>
|
|||
|
<m type="rec">fra-kṛt-</m> (<m type="rec">kart</m>)</mentioned> от <mentioned corresp="#mentioned_d5765e254" xml:id="mentioned_d5765e210" xml:lang="ira"><m type="rec">kṛt-</m>
|
|||
|
<gloss><q>резать</q></gloss></mentioned>. См. <ref type="xr" target="#entry_kærdyn"/>,
|
|||
|
ср. <ref type="xr" target="#entry_gærdyn"><w xml:lang="os-x-iron">gærdyn</w><w xml:lang="os-x-digor">igærdun</w></ref> (<mentioned corresp="#mentioned_d5765e269" xml:id="mentioned_d5765e225" xml:lang="ira"><w type="rec">vi-kṛt</w></mentioned>) и <ref type="xr" target="#entry_ærgævdyn"><w xml:lang="os-x-iron">ærgævdyn</w><w xml:lang="os-x-digor">ævgærdun</w></ref>
|
|||
|
(<mentioned corresp="#mentioned_d5765e280" xml:id="mentioned_d5765e236" xml:lang="ira"><w type="rec">abi-kṛt-</w></mentioned>).</etym>
|
|||
|
<etym xml:lang="en">Goes back to <mentioned corresp="#mentioned_d5765e200" xml:id="mentioned_d5765e244" xml:lang="ira"><lang/>
|
|||
|
<m type="rec">fra-kṛt-</m> (<m type="rec">kart</m>)</mentioned> from <mentioned corresp="#mentioned_d5765e210" xml:id="mentioned_d5765e254" xml:lang="ira"><m type="rec">kṛt-</m>
|
|||
|
<gloss><q>cut</q></gloss></mentioned>. See <ref type="xr" target="#entry_kærdyn"/>, cf.
|
|||
|
<ref type="xr" target="#entry_gærdyn"><w xml:lang="os-x-iron">gærdyn</w><w xml:lang="os-x-digor">igærdun</w></ref> (<mentioned corresp="#mentioned_d5765e225" xml:id="mentioned_d5765e269" xml:lang="ira"><w type="rec">vi-kṛt</w></mentioned>) and <ref type="xr" target="#entry_ærgævdyn"><w xml:lang="os-x-iron">ærgævdyn</w><w xml:lang="os-x-digor">ævgærdun</w></ref>
|
|||
|
(<mentioned corresp="#mentioned_d5765e236" xml:id="mentioned_d5765e280" xml:lang="ira"><w type="rec">abi-kṛt-</w></mentioned>).</etym>
|
|||
|
</entry>
|
|||
|
</body>
|
|||
|
</text>
|
|||
|
</TEI>
|