abaev-xml/entries/abaev_ʒypp.xml

101 lines
8.7 KiB
XML
Raw Normal View History

2025-03-21 13:42:40 +03:00
<TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:abv="http://ossetic-studies.org/ns/abaevdict" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>Abaev Dictionary: entry <hi rendition="#rend_italic">ʒypp</hi></title>
</titleStmt>
<publicationStmt xml:base="../pubstmt.xml"><p>Translated from Russian in 2020 by Oleg Belyaev (ed.), Irina Khomchenkova, Julia
Sinitsyna and Vadim Dyachkov.</p></publicationStmt>
<sourceDesc>
<bibl xml:lang="ru"><author>Абаев, Василий Иванович</author>.
<title>Историко-этимологический словарь осетинского языка</title>. Т.
<biblScope unit="volume">I</biblScope>. AKʼ. <pubPlace>М.–Л.</pubPlace>:
<publisher>Наука</publisher>, <date>1958</date>. С. <biblScope unit="page">????</biblScope>.</bibl>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc xml:base="../encodingdesc.xml">
<tagsDecl>
<rendition xml:id="rend_italic" scheme="css">font-variant: italic;</rendition>
<rendition xml:id="rend_smallcaps" scheme="css">font-variant: small-caps;</rendition>
<rendition xml:id="rend_singlequotes" scheme="css" scope="q">quotes: "" "";</rendition>
<rendition xml:id="rend_doublequotes" scheme="css" scope="q">quotes: "«" "»";</rendition>
</tagsDecl>
</encodingDesc>
</teiHeader>
<text>
<body>
<entry xml:id="entry_ʒypp" xml:lang="os">
<form xml:id="form_d3918e66" xml:lang="os-x-iron" type="lemma"><orth>ʒypp</orth></form>
<form xml:id="form_d3918e69" xml:lang="os-x-digor" type="dialectal"><orth>ʒippæ</orth></form>
<sense xml:id="sense_d3918e72"><abv:tr xml:lang="ru">
<q>карман</q>
</abv:tr><abv:tr xml:lang="en">
<q>pocket</q>
</abv:tr></sense>
<abv:exampleGrp xml:id="exampleGrp_d3918e82">
<abv:example xml:id="example_d3918e84">
<quote>Yxsærtæg nyvnældta jæ ʒipmæ æmæ bazyr æmæ fydy q˳ymbyl ūrdygæj
sista</quote>
<abv:tr xml:lang="ru">
<q>Хсартаг запустил руку в карман и достал оттуда крыло и кусочек
мяса</q>
</abv:tr>
<abv:tr xml:lang="en">
<q>Khsartag reached into his pocket and took out a wing and a piece of
meat</q>
</abv:tr>
<bibl><ref type="bibl" target="#src_ОЭп."/><biblScope>15</biblScope></bibl>
</abv:example>
<abv:example xml:id="example_d3918e103" xml:lang="os-x-digor">
<usg><lang/></usg>
<quote>mænæn ba æxca ʒippi ʒag</quote>
<abv:tr xml:lang="ru">
<q>а мне полный карман денег</q>
</abv:tr>
<abv:tr xml:lang="en">
<q>and for me a whole pocket of money</q>
</abv:tr>
<bibl><ref type="bibl" target="#src_Gurdž._Æduli"/><biblScope>87</biblScope></bibl>
</abv:example>
</abv:exampleGrp>
<etym xml:lang="ru">Из <mentioned corresp="#mentioned_d3918e219" xml:id="mentioned_d3918e128" xml:lang="ar" extralang="fa"><lang/>
<w>jīb</w>
<gloss><q>пазуха</q></gloss></mentioned>, <mentioned xml:id="mentioned_d3918e136" xml:lang="ar" extralang="fa"><w/>
<gloss><q>карман</q></gloss></mentioned>. Это малозначительное на первый
взгляд слово показало огромную способность к экспансии, вошло почти во все
иранские, тюркские и кавказские языки, в ряд финских и т. д.: <mentioned corresp="#mentioned_d3918e227" xml:id="mentioned_d3918e142" xml:lang="ku"><lang/>
<w>ǯib</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3918e232" xml:id="mentioned_d3918e147" xml:lang="ps"><lang/>
<w>ǯīb</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3918e237" xml:id="mentioned_d3918e152" xml:lang="trk"><lang/>
<w>ǯib, ǯaib</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3918e242" xml:id="mentioned_d3918e158" xml:lang="ka"><lang/>
<w>ǯibe</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3918e248" xml:id="mentioned_d3918e163" xml:lang="udi" extralang="tab"><lang/>
<w>ǯib</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3918e253" xml:id="mentioned_d3918e168" xml:lang="aqc"><lang/>
<w>žip</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3918e258" xml:id="mentioned_d3918e173" xml:lang="lbe"><lang/>
<w>žip</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3918e263" xml:id="mentioned_d3918e178" xml:lang="kbd"><lang/>
<w>žəp</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3918e268" xml:id="mentioned_d3918e183" xml:lang="ab"><lang/>
<w>a-ǯəba</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3918e273" xml:id="mentioned_d3918e189" xml:lang="kv"><lang/>
<w>žep</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3918e279" xml:id="mentioned_d3918e197" xml:lang="udm"><lang/>
<w>žep</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3918e284" xml:id="mentioned_d3918e202" xml:lang="x-mordvin"><lang/>
<w>sepä</w></mentioned> и др.%n<bibl><ref type="bibl" target="#ref_Миллер_Вс._ОЭ"/><biblScope>II 79</biblScope></bibl>;
<bibl><ref type="bibl" target="#ref_Miller._Gr."/><biblScope>29</biblScope></bibl>.</etym>
<etym xml:lang="en">From <mentioned corresp="#mentioned_d3918e128" xml:id="mentioned_d3918e219" xml:lang="ar" extralang="fa"><lang/>
<w>jīb</w>
<gloss><q>pocket</q></gloss></mentioned>. This seemingly insignificant word
demonstrated a great expansion capacity, it entered almost all Iranian, Turkic
and Caucasian languages, also some Finno-Ugric etc.: <mentioned corresp="#mentioned_d3918e142" xml:id="mentioned_d3918e227" xml:lang="ku"><lang/>
<w>ǯib</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3918e147" xml:id="mentioned_d3918e232" xml:lang="ps"><lang/>
<w>ǯīb</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3918e152" xml:id="mentioned_d3918e237" xml:lang="trk"><lang/>
<w>ǯib, ǯaib</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3918e158" xml:id="mentioned_d3918e242" xml:lang="ka"><lang/>
<w>ǯibe</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3918e163" xml:id="mentioned_d3918e248" xml:lang="udi" extralang="tab"><lang/>
<w>ǯib</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3918e168" xml:id="mentioned_d3918e253" xml:lang="aqc"><lang/>
<w>žip</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3918e173" xml:id="mentioned_d3918e258" xml:lang="lbe"><lang/>
<w>žip</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3918e178" xml:id="mentioned_d3918e263" xml:lang="kbd"><lang/>
<w>žəp</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3918e183" xml:id="mentioned_d3918e268" xml:lang="ab"><lang/>
<w>a-ǯəba</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3918e189" xml:id="mentioned_d3918e273" xml:lang="kv"><lang/>
<w>žep</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3918e197" xml:id="mentioned_d3918e279" xml:lang="udm"><lang/>
<w>žep</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3918e202" xml:id="mentioned_d3918e284" xml:lang="x-mordvin"><lang/>
<w>sepä</w></mentioned> and other.%n<bibl><ref type="bibl" target="#ref_Миллер_Вс._ОЭ"/><biblScope>II 79</biblScope></bibl>;
<bibl><ref type="bibl" target="#ref_Miller._Gr."/><biblScope>29</biblScope></bibl>.</etym>
</entry>
</body>
</text>
</TEI>