abaev-xml/entries/abaev_dywwæ.xml

146 lines
15 KiB
XML
Raw Normal View History

2025-03-21 13:42:40 +03:00
<TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:abv="http://ossetic-studies.org/ns/abaevdict" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>Abaev Dictionary: entry <hi rendition="#rend_italic">dywwæ</hi></title>
</titleStmt>
<publicationStmt xml:base="../pubstmt.xml"><p>Translated from Russian in 2020 by Oleg Belyaev (ed.), Irina Khomchenkova, Julia
Sinitsyna and Vadim Dyachkov.</p></publicationStmt>
<sourceDesc>
<bibl xml:lang="ru"><author>Абаев, Василий Иванович</author>.
<title>Историко-этимологический словарь осетинского языка</title>. Т.
<biblScope unit="volume">I</biblScope>. AKʼ. <pubPlace>М.–Л.</pubPlace>:
<publisher>Наука</publisher>, <date>1958</date>. С. <biblScope unit="page">????</biblScope>.</bibl>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc xml:base="../encodingdesc.xml">
<tagsDecl>
<rendition xml:id="rend_italic" scheme="css">font-variant: italic;</rendition>
<rendition xml:id="rend_smallcaps" scheme="css">font-variant: small-caps;</rendition>
<rendition xml:id="rend_singlequotes" scheme="css" scope="q">quotes: "" "";</rendition>
<rendition xml:id="rend_doublequotes" scheme="css" scope="q">quotes: "«" "»";</rendition>
</tagsDecl>
</encodingDesc>
</teiHeader>
<text>
<body>
<entry xml:id="entry_dywwæ" xml:lang="os">
<form xml:id="form_d4620e66" xml:lang="os-x-iron" type="lemma"><orth>dywwæ</orth><form xml:id="form_d4620e68" type="variant"><orth>duwæ</orth></form></form>
<form xml:id="form_d4620e71" xml:lang="os-x-digor" type="dialectal"><orth>duw(w)æ</orth></form>
<sense xml:id="sense_d4620e74"><abv:tr xml:lang="ru">
<q>два</q>
</abv:tr><abv:tr xml:lang="en">
<q>two</q>
</abv:tr></sense>
<re xml:id="re_d4620e84">
<form xml:id="form_d4620e86" xml:lang="os-x-iron" type="lemma"><orth>dywwæ</orth></form>
<form xml:id="form_d4620e89" xml:lang="os-x-digor" type="dialectal"><orth>duwwemæj</orth></form>
<sense xml:id="sense_d4620e92"><abv:tr xml:lang="ru">
<q>вдвоем</q>
</abv:tr><abv:tr xml:lang="en">
<q>two together</q>
</abv:tr></sense>
</re>
<abv:exampleGrp xml:id="exampleGrp_d4620e103">
<abv:example xml:id="example_d4620e105">
<quote>saw dywwæ cæsty</quote>
<abv:tr xml:lang="ru">
<q>два черных глаза</q>
</abv:tr>
<abv:tr xml:lang="en">
<q>two black eyes</q>
</abv:tr>
<bibl><ref type="bibl" target="#src_Коста"/><biblScope>105</biblScope></bibl>
</abv:example>
<abv:example xml:id="example_d4620e124" xml:lang="os-x-digor">
<usg><lang/></usg>
<quote>ustur i Nartmæ bærægdær adtæj duwwæ muggagi: Boriatæ cema
Æxsærtæggatæ</quote>
<abv:tr xml:lang="ru">
<q>у великих Нартов более видными были две фамилии: Бораевы и
Ахсартаговы</q>
</abv:tr>
<abv:tr xml:lang="en">
<q>the great Narts had two more prominent surnames: Boraevs and
Akhsartagovs.</q>
</abv:tr>
<bibl><ref type="bibl" target="#src_СОПам."/><biblScope>II
5</biblScope></bibl>
</abv:example>
</abv:exampleGrp>
<etym xml:lang="ru">Общеиндоевропейское числительное: <mentioned corresp="#mentioned_d4620e333" xml:id="mentioned_d4620e150" xml:lang="fa"><lang/>
<w>du</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4620e338" xml:id="mentioned_d4620e155" xml:lang="pal"><lang/>
<w></w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4620e343" xml:id="mentioned_d4620e160" xml:lang="ku"><lang/>
<w>du</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4620e348" xml:id="mentioned_d4620e165" xml:lang="x-balochi"><lang/>
<w></w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4620e353" xml:id="mentioned_d4620e170" xml:lang="x-rushani" extralang="sgh-x-bartang sgh-x-oroshori"><lang/>
<w>δaw</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4620e359" xml:id="mentioned_d4620e176" xml:lang="yah"><lang/>
<w>δow</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4620e364" xml:id="mentioned_d4620e181" xml:lang="isk"><lang/>
<w>du</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4620e369" xml:id="mentioned_d4620e186" xml:lang="sgh"><lang/>
<w>δiun</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4620e374" xml:id="mentioned_d4620e191" xml:lang="ps"><lang/>
<w>dwa</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4620e379" xml:id="mentioned_d4620e196" xml:lang="yai"><lang/>
<w>du</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4620e384" xml:id="mentioned_d4620e201" xml:lang="sog"><lang/>
<w>*δ''wa</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4620e390" xml:id="mentioned_d4620e207" xml:lang="sog"><w>*aδ''wa(δw',
'δw')</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4620e393" xml:id="mentioned_d4620e210" xml:lang="xco"><lang/>
<w>δuwa</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4620e398" xml:id="mentioned_d4620e215" xml:lang="kho"><lang/>
<w>duva-</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4620e403" xml:id="mentioned_d4620e220" xml:lang="kho"><w>dva-</w></mentioned>,
<mentioned corresp="#mentioned_d4620e406" xml:id="mentioned_d4620e223" xml:lang="ae"><lang/>
<w>dva-</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4620e411" xml:id="mentioned_d4620e228" xml:lang="inc-x-old"><lang/>
<w>dva-</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4620e417" xml:id="mentioned_d4620e234" xml:lang="inc-x-old"><w>duva-</w></mentioned>,
<mentioned corresp="#mentioned_d4620e420" xml:id="mentioned_d4620e237" xml:lang="inc-x-old"><w>dvau-</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4620e423" xml:id="mentioned_d4620e240" xml:lang="inc-x-old"><w>duvau-</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4620e426" xml:id="mentioned_d4620e243" xml:lang="cu"><lang/>
<w n="0">дъва</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4620e431" xml:id="mentioned_d4620e249" xml:lang="ru"><lang/>
<w>два</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4620e436" xml:id="mentioned_d4620e254" xml:lang="lt"><lang/>
<w></w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4620e442" xml:id="mentioned_d4620e260" xml:lang="prg"><lang/>
<w>dwai</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4620e447" xml:id="mentioned_d4620e265" xml:lang="got"><lang/>
<w>twai</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4620e452" xml:id="mentioned_d4620e270" xml:lang="en"><lang/>
<w>two</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4620e457" xml:id="mentioned_d4620e275" xml:lang="de"><lang/>
<w>zwei</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4620e462" xml:id="mentioned_d4620e280" xml:lang="grc"><lang/>
<w>δύο</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4620e467" xml:id="mentioned_d4620e285" xml:lang="sqj"><lang/>
<w></w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4620e473" xml:id="mentioned_d4620e291" xml:lang="la"><lang/>
<w>duo</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4620e478" xml:id="mentioned_d4620e296" xml:lang="sga"><lang/>
<w>dāu</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4620e483" xml:id="mentioned_d4620e301" xml:lang="sga"><w>do</w></mentioned>,
<mentioned corresp="#mentioned_d4620e486" xml:id="mentioned_d4620e304" xml:lang="br"><lang/>
<w>dou</w></mentioned> и пр. В первой части сложения выступает в краткой
форме <ref type="xr" target="#entry_dy-"/> | <hi rendition="#rend_italic">du</hi> (%idy-vær, dy-vænd,
dy-zærdyg%i [см. <ref type="xr" target="#entry_dyzærdyg"/> ] и др.).%n<bibl><ref type="bibl" target="#ref_Миллер_Вс._ОЭ"/><biblScope>II
159</biblScope></bibl>; <bibl><ref type="bibl" target="#ref_Miller._Gr."/><biblScope>47</biblScope></bibl>. — <bibl><ref type="bibl" target="#ref_Hübschmann._Oss."/><biblScope>37, 113</biblScope></bibl>. —
<bibl><ref type="bibl" target="#ref_ОЯФ_I"/><biblScope>21</biblScope></bibl>.</etym>
<etym xml:lang="en">A common Indo-European numeral: <mentioned corresp="#mentioned_d4620e150" xml:id="mentioned_d4620e333" xml:lang="fa"><lang/>
<w>du</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4620e155" xml:id="mentioned_d4620e338" xml:lang="pal"><lang/>
<w></w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4620e160" xml:id="mentioned_d4620e343" xml:lang="ku"><lang/>
<w>du</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4620e165" xml:id="mentioned_d4620e348" xml:lang="x-balochi"><lang/>
<w></w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4620e170" xml:id="mentioned_d4620e353" xml:lang="x-rushani" extralang="sgh-x-bartang sgh-x-oroshori"><lang/>
<w>δaw</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4620e176" xml:id="mentioned_d4620e359" xml:lang="yah"><lang/>
<w>δow</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4620e181" xml:id="mentioned_d4620e364" xml:lang="isk"><lang/>
<w>du</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4620e186" xml:id="mentioned_d4620e369" xml:lang="sgh"><lang/>
<w>δiun</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4620e191" xml:id="mentioned_d4620e374" xml:lang="ps"><lang/>
<w>dwa</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4620e196" xml:id="mentioned_d4620e379" xml:lang="yai"><lang/>
<w>du</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4620e201" xml:id="mentioned_d4620e384" xml:lang="sog"><lang/>
<w>*δ''wa</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4620e207" xml:id="mentioned_d4620e390" xml:lang="sog"><w>*aδ''wa(δw',
'δw')</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4620e210" xml:id="mentioned_d4620e393" xml:lang="xco"><lang/>
<w>δuwa</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4620e215" xml:id="mentioned_d4620e398" xml:lang="kho"><lang/>
<w>duva-</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4620e220" xml:id="mentioned_d4620e403" xml:lang="kho"><w>dva-</w></mentioned>,
<mentioned corresp="#mentioned_d4620e223" xml:id="mentioned_d4620e406" xml:lang="ae"><lang/>
<w>dva-</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4620e228" xml:id="mentioned_d4620e411" xml:lang="inc-x-old"><lang/>
<w>dva-</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4620e234" xml:id="mentioned_d4620e417" xml:lang="inc-x-old"><w>duva-</w></mentioned>,
<mentioned corresp="#mentioned_d4620e237" xml:id="mentioned_d4620e420" xml:lang="inc-x-old"><w>dvau-</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4620e240" xml:id="mentioned_d4620e423" xml:lang="inc-x-old"><w>duvau-</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4620e243" xml:id="mentioned_d4620e426" xml:lang="cu"><lang/>
<w>dъva</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4620e249" xml:id="mentioned_d4620e431" xml:lang="ru"><lang/>
<w>dva</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4620e254" xml:id="mentioned_d4620e436" xml:lang="lt"><lang/>
<w></w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4620e260" xml:id="mentioned_d4620e442" xml:lang="prg"><lang/>
<w>dwai</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4620e265" xml:id="mentioned_d4620e447" xml:lang="got"><lang/>
<w>twai</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4620e270" xml:id="mentioned_d4620e452" xml:lang="en"><lang/>
<w>two</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4620e275" xml:id="mentioned_d4620e457" xml:lang="de"><lang/>
<w>zwei</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4620e280" xml:id="mentioned_d4620e462" xml:lang="grc"><lang/>
<w>δύο</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4620e285" xml:id="mentioned_d4620e467" xml:lang="sqj"><lang/>
<w></w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4620e291" xml:id="mentioned_d4620e473" xml:lang="la"><lang/>
<w>duo</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4620e296" xml:id="mentioned_d4620e478" xml:lang="sga"><lang/>
<w>dāu</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4620e301" xml:id="mentioned_d4620e483" xml:lang="sga"><w>do</w></mentioned>,
<mentioned corresp="#mentioned_d4620e304" xml:id="mentioned_d4620e486" xml:lang="br"><lang/>
<w>dou</w></mentioned> etc. It is used in a short form in the first part of
compounds: <ref type="xr" target="#entry_dy-"/> | <hi rendition="#rend_italic">du</hi> (%idy-vær, dy-vænd,
dy-zærdyg%i [see <ref type="xr" target="#entry_dyzærdyg"/> ] etc.).%n<bibl><ref type="bibl" target="#ref_Миллер_Вс._ОЭ"/><biblScope>II
159</biblScope></bibl>; <bibl><ref type="bibl" target="#ref_Miller._Gr."/><biblScope>47</biblScope></bibl>. — <bibl><ref type="bibl" target="#ref_Hübschmann._Oss."/><biblScope>37, 113</biblScope></bibl>. —
<bibl><ref type="bibl" target="#ref_ОЯФ_I"/><biblScope>21</biblScope></bibl>.</etym>
</entry>
</body>
</text>
</TEI>