144 lines
12 KiB
XML
144 lines
12 KiB
XML
|
<TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:abv="http://ossetic-studies.org/ns/abaevdict" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
|
|||
|
<teiHeader>
|
|||
|
<fileDesc>
|
|||
|
<titleStmt>
|
|||
|
<title>Abaev Dictionary: entry <hi rendition="#rend_italic">fynk</hi></title>
|
|||
|
</titleStmt>
|
|||
|
<publicationStmt xml:base="../pubstmt.xml"><p>Translated from Russian in 2020 by Oleg Belyaev (ed.), Irina Khomchenkova, Julia
|
|||
|
Sinitsyna and Vadim Dyachkov.</p></publicationStmt>
|
|||
|
<sourceDesc>
|
|||
|
<bibl xml:lang="ru"><author>Абаев, Василий Иванович</author>.
|
|||
|
<title>Историко-этимологический словарь осетинского языка</title>. Т.
|
|||
|
<biblScope unit="volume">I</biblScope>. A–Kʼ. <pubPlace>М.–Л.</pubPlace>:
|
|||
|
<publisher>Наука</publisher>, <date>1958</date>. С. <biblScope unit="page">??–??</biblScope>.</bibl>
|
|||
|
</sourceDesc>
|
|||
|
</fileDesc>
|
|||
|
<encodingDesc xml:base="../encodingdesc.xml">
|
|||
|
<tagsDecl>
|
|||
|
<rendition xml:id="rend_italic" scheme="css">font-variant: italic;</rendition>
|
|||
|
<rendition xml:id="rend_smallcaps" scheme="css">font-variant: small-caps;</rendition>
|
|||
|
<rendition xml:id="rend_singlequotes" scheme="css" scope="q">quotes: "‘" "’";</rendition>
|
|||
|
<rendition xml:id="rend_doublequotes" scheme="css" scope="q">quotes: "«" "»";</rendition>
|
|||
|
</tagsDecl>
|
|||
|
</encodingDesc>
|
|||
|
</teiHeader>
|
|||
|
<text>
|
|||
|
<body>
|
|||
|
<entry xml:id="entry_fynk" xml:lang="os">
|
|||
|
<form xml:id="form_d1571e66" xml:lang="os-x-iron" type="lemma"><orth>fynk</orth></form>
|
|||
|
<form xml:id="form_d1571e69" xml:lang="os-x-digor" type="dialectal"><orth>finkæ</orth></form>
|
|||
|
<sense xml:id="sense_d1571e72"><abv:tr xml:lang="ru">
|
|||
|
<q>пена</q>
|
|||
|
</abv:tr><abv:tr xml:lang="en">
|
|||
|
<q>foam</q>
|
|||
|
</abv:tr></sense>
|
|||
|
<re xml:id="re_d1571e82">
|
|||
|
<re xml:id="re_d1571e84">
|
|||
|
<form xml:id="form_d1571e86" type="lemma"><orth>fynk kænyn</orth></form>
|
|||
|
</re>
|
|||
|
<re xml:id="re_d1571e90">
|
|||
|
<form xml:id="form_d1571e92" type="lemma"><orth>fynk kalyn</orth></form>
|
|||
|
<sense xml:id="sense_d1571e95"><abv:tr xml:lang="ru">
|
|||
|
<q>пениться</q>
|
|||
|
</abv:tr><abv:tr xml:lang="en">
|
|||
|
<q>to foam</q>
|
|||
|
</abv:tr></sense>
|
|||
|
</re>
|
|||
|
</re>
|
|||
|
<re xml:id="re_d1571e107">
|
|||
|
<form xml:id="form_d1571e109" type="lemma"><orth>komy fynk</orth></form>
|
|||
|
<sense xml:id="sense_d1571e112"><abv:tr xml:lang="ru">
|
|||
|
<q>пена изо рта</q>
|
|||
|
</abv:tr><abv:tr xml:lang="en">
|
|||
|
<q>foam at the mouth</q>
|
|||
|
</abv:tr></sense>
|
|||
|
</re>
|
|||
|
<abv:exampleGrp xml:id="exampleGrp_d1571e124">
|
|||
|
<abv:example xml:id="example_d1571e126">
|
|||
|
<quote>…æmæ jæ komy fynk kaly æmæ jæ dændægtæj kʼæs-kʼæs kæny</quote>
|
|||
|
<abv:tr xml:lang="ru">
|
|||
|
<q>… и он извергает пену и скрежещет зубами своими</q>
|
|||
|
</abv:tr>
|
|||
|
<abv:tr xml:lang="en">
|
|||
|
<q>…and he foameth, and gnasheth with his teeth</q>
|
|||
|
</abv:tr>
|
|||
|
<bibl><ref type="bibl" target="#src_Марк"/><biblScope><hi rendition="#rend_italic">9</hi>
|
|||
|
18</biblScope></bibl>
|
|||
|
</abv:example>
|
|||
|
<abv:example xml:id="example_d1571e145" xml:lang="os-x-digor">
|
|||
|
<usg><lang/></usg>
|
|||
|
<quote>balastoncæ æ falʒæstæ æ gar togi finkitæj</quote>
|
|||
|
<abv:tr xml:lang="ru">
|
|||
|
<q>вокруг него разлилась пена его теплой крови</q>
|
|||
|
</abv:tr>
|
|||
|
<abv:tr xml:lang="en">
|
|||
|
<q>the foam of his warm blood spilled around him</q>
|
|||
|
</abv:tr>
|
|||
|
<bibl><ref type="bibl" target="#src_Bes."/><biblScope>97</biblScope></bibl>
|
|||
|
</abv:example>
|
|||
|
<abv:example xml:id="example_d1571e167" xml:lang="os-x-digor">
|
|||
|
<usg><lang/></usg>
|
|||
|
<quote>dælfinkæj cʼæx ku ferttevuj felawæn…</quote>
|
|||
|
<abv:tr xml:lang="ru">
|
|||
|
<q>когда из-под пены блеснет голубая волна…</q>
|
|||
|
</abv:tr>
|
|||
|
<abv:tr xml:lang="en">
|
|||
|
<q>when a blue wave flashes from under the foam…</q>
|
|||
|
</abv:tr>
|
|||
|
<bibl><ref type="bibl" target="#src_Iræf"/><biblScope>41</biblScope></bibl>
|
|||
|
</abv:example>
|
|||
|
</abv:exampleGrp>
|
|||
|
<etym xml:lang="ru">Восходит к <mentioned corresp="#mentioned_d1571e293" xml:id="mentioned_d1571e192" xml:lang="ira"><lang/>
|
|||
|
<w>*faina-ka-</w></mentioned>. Заключает общеиндоевропейский корень,
|
|||
|
оформленный в индоиранском и славяно-балтийском элементом <hi rendition="#rend_italic">n</hi>, а в германском
|
|||
|
и латинском элементом <hi rendition="#rend_italic">m</hi>: <mentioned corresp="#mentioned_d1571e298" xml:id="mentioned_d1571e197" xml:lang="inc-x-old"><lang/>
|
|||
|
<w>phena-</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d1571e303" xml:id="mentioned_d1571e202" xml:lang="cu"><lang/>
|
|||
|
<w n="0">пѣна</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d1571e308" xml:id="mentioned_d1571e208" xml:lang="ru"><lang/>
|
|||
|
<w>пена, пенка</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d1571e313" xml:id="mentioned_d1571e213" xml:lang="prg"><lang/>
|
|||
|
<w>spaoyno</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d1571e319" xml:id="mentioned_d1571e219" xml:lang="lt"><lang/>
|
|||
|
<w>spáine</w>
|
|||
|
<gloss><q>пена</q></gloss></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d1571e327" xml:id="mentioned_d1571e227" xml:lang="goh"><lang/>
|
|||
|
<w>feim</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d1571e332" xml:id="mentioned_d1571e232" xml:lang="ang"><lang/>
|
|||
|
<w>fám</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d1571e337" xml:id="mentioned_d1571e237" xml:lang="la"><lang/>
|
|||
|
<w>spūma</w>
|
|||
|
<gloss><q>пена</q></gloss></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d1571e345" xml:id="mentioned_d1571e245" xml:lang="la"><w>pūmex</w>
|
|||
|
<gloss><q>пемза</q></gloss></mentioned>; ср. <mentioned corresp="#mentioned_d1571e351" xml:id="mentioned_d1571e251" xml:lang="ae"><lang/>
|
|||
|
<w>spāma-</w>
|
|||
|
<gloss><q>слизь</q></gloss></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d1571e360" xml:id="mentioned_d1571e260" xml:lang="sog"><lang/>
|
|||
|
<w>pynʼkh</w>
|
|||
|
<gloss><q>пена</q></gloss></mentioned>. Дифтонг <hi rendition="#rend_italic">ai</hi> дает обычно <hi rendition="#rend_italic">е</hi> в
|
|||
|
дигорском, <hi rendition="#rend_italic">i</hi> в иронском. Но перед <hi rendition="#rend_italic">n</hi> он ослабляется соответственно в
|
|||
|
<hi rendition="#rend_italic">i</hi> и <hi rendition="#rend_italic">у</hi>; ср. <ref type="xr" target="#entry_wynyn"/> | <hi rendition="#rend_italic">winun</hi> ‘видеть’
|
|||
|
из <hi rendition="#rend_italic">*vain-</hi>, <ref type="xr" target="#entry_synæg"/> | <hi rendition="#rend_italic">sinæg</hi> из
|
|||
|
<hi rendition="#rend_italic">*sainaka-</hi>.%n<bibl><ref type="bibl" target="#ref_Миллер_Вс._ОЭ"/><biblScope>II 56</biblScope></bibl>; <bibl><ref type="bibl" target="#ref_Miller._Gr."/><biblScope>18, 27, 34</biblScope></bibl>.
|
|||
|
— <bibl><author>Meillet</author><ref type="bibl" target="#ref_BSL"/><biblScope>XXXI 51</biblScope></bibl>. — <bibl><ref type="bibl" target="#ref_ОЯФ_I"/><biblScope>19, 352</biblScope></bibl>.</etym>
|
|||
|
<etym xml:lang="en">It traces back to <mentioned corresp="#mentioned_d1571e192" xml:id="mentioned_d1571e293" xml:lang="ira"><lang/>
|
|||
|
<w>*faina-ka-</w></mentioned>. It contains a common Indo-European root,
|
|||
|
formed with an element <hi rendition="#rend_italic">n</hi> in Indo-Iranian and Slavic-Baltic, and with an
|
|||
|
element <hi rendition="#rend_italic">m</hi> in Germanic and Latin: <mentioned corresp="#mentioned_d1571e197" xml:id="mentioned_d1571e298" xml:lang="inc-x-old"><lang/>
|
|||
|
<w>phena-</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d1571e202" xml:id="mentioned_d1571e303" xml:lang="cu"><lang/>
|
|||
|
<w>pěna</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d1571e208" xml:id="mentioned_d1571e308" xml:lang="ru"><lang/>
|
|||
|
<w>pena, penka</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d1571e213" xml:id="mentioned_d1571e313" xml:lang="prg"><lang/>
|
|||
|
<w>spaoyno</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d1571e219" xml:id="mentioned_d1571e319" xml:lang="lt"><lang/>
|
|||
|
<w>spáine</w>
|
|||
|
<gloss><q>foam</q></gloss></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d1571e227" xml:id="mentioned_d1571e327" xml:lang="goh"><lang/>
|
|||
|
<w>feim</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d1571e232" xml:id="mentioned_d1571e332" xml:lang="ang"><lang/>
|
|||
|
<w>fám</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d1571e237" xml:id="mentioned_d1571e337" xml:lang="la"><lang/>
|
|||
|
<w>spūma</w>
|
|||
|
<gloss><q>foam</q></gloss></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d1571e245" xml:id="mentioned_d1571e345" xml:lang="la"><w>pūmex</w>
|
|||
|
<gloss><q>pumice stone</q></gloss></mentioned>; ср. <mentioned corresp="#mentioned_d1571e251" xml:id="mentioned_d1571e351" xml:lang="ae"><lang/>
|
|||
|
<w>spāma-</w>
|
|||
|
<gloss><q>slime</q></gloss></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d1571e260" xml:id="mentioned_d1571e360" xml:lang="sog"><lang/>
|
|||
|
<w>pynʼkh</w>
|
|||
|
<gloss><q>foam</q></gloss></mentioned>. A diphthong <hi rendition="#rend_italic">ai</hi> usually gives
|
|||
|
<hi rendition="#rend_italic">е</hi> in Digor and <hi rendition="#rend_italic">i</hi> in Iron. However, before <hi rendition="#rend_italic">n</hi> it weakens to<hi rendition="#rend_italic">i</hi> and
|
|||
|
<hi rendition="#rend_italic">у</hi>, correspondingly; compare with <ref type="xr" target="#entry_wynyn"/> |
|
|||
|
<hi rendition="#rend_italic">winun</hi> ‘see’ from <hi rendition="#rend_italic">*vain-</hi>, <ref type="xr" target="#entry_synæg"/> |
|
|||
|
<hi rendition="#rend_italic">sinæg</hi> from <hi rendition="#rend_italic">*sainaka-</hi>.%n<bibl><ref type="bibl" target="#ref_Миллер_Вс._ОЭ"/><biblScope>II 56</biblScope></bibl>;
|
|||
|
<bibl><ref type="bibl" target="#ref_Miller._Gr."/><biblScope>18, 27,
|
|||
|
34</biblScope></bibl>. — <bibl><author>Meillet</author><ref type="bibl" target="#ref_BSL"/><biblScope>XXXI 51</biblScope></bibl>. — <bibl><ref type="bibl" target="#ref_ОЯФ_I"/><biblScope>19,
|
|||
|
352</biblScope></bibl>.</etym>
|
|||
|
</entry>
|
|||
|
</body>
|
|||
|
</text>
|
|||
|
</TEI>
|