Abaev Dictionary: entry <w>æftyn</w>

Translated from Russian in 2020 by Oleg Belyaev (ed.), Irina Khomchenkova, Julia Sinitsyna and Vadim Dyachkov.

Абаев, Василий Иванович. Историко-этимологический словарь осетинского языка. Т. I. A–Kʼ. М.–Л.: Наука, 1958. С. ??–??.
font-variant: italic; font-variant: small-caps; quotes: "" ""; quotes: "«" "»";
æftyn æftyd
æftujun æftud
падать to fall заходить (о солнце) to set (of the sun) попадать to appear at, get to (some place) прибавляться to be added kæfync … dyværccygæj; binægtæ sqær kænync æræftʒystut, wællægtæ sæm ærʒūrync ne ’ræftʒystæm пляшут в два яруса (т. е. одни на плечах других); нижние кричат (верхним): вы свалитесь; верхние им говорят: не свалимся they are dancing at two levels (ones at the shoulders of others); the ones below are shouting (to the ones above): you will fall; the ones above tell them: we shall not fall 97 rarynḱyn qyzty; qæmpyl nyffældæxt, nyftyd он заболел в стужу; повалился, упал на солому he fell ill in the cold; fell down, fell on the straw 68 nyxasy æftydæj læwwydysty они лежали повалившись на нихасе they were lying fallen down at the nikhas (village meeting place) 71 baftudæj kʼos dær doni æxsæni чаша упала в середину реки the bowl fell into the middle of the river 110 xor raftudæj солнце зашло the sun set kæd dæ bæxbæl cal ardoi es, wal zildi ærkænaj xor-æftudmæ ʒaxan-maxan-bæl… если ты столько раз обернешься до захода солнца по аду, сколько волос на твоем коне… if you turn around in hell before the sun goes down as many times as many hairs your horse has… 38 xor iskæsæd æ niftujæni, dænttæ razdæxæntæ fæstæmæ пусть солнце взойдет с запада, пусть реки повернут обратно may the sun rise from the west, may the rivers turn back 96 ew læg buduri liǧzmæ raftudta один человек выбрался на степную равнину one man appeared at the steppe flatland 23 cæwync æmæ æfsæn mæsyg, æfsæn galwanyl ærbaftydysty идут они и попали к железной башне, железному зáмку they walked and got to an iron tower, an iron castle IV 54 baftujuj mæ zærdæ tuxsæni мое сердце впадает в тревогу my heart becomes anxious (lit. falls into anxiety) 67 m’ armi esti ku baftuja, wædta art nikkænʒinan если мне что-нибудь попадет в руки, мы разведем огонь if I get my hands on anything (lit. if anything falls into my hands), we will start a fire 1013 smax rwāǵy baftyd Būrḱyzg mæ kʼūxy благодаря вам мне досталась в руки Бурчизг thanks to you Burchizg fell into my hands IV 50 aci æntæstitæ ewguræj dær xwarz kusti færci baftudæncæ sæ kʼoxi все эти успехи достались им целиком благодаря хорошей работе they achieved all these successes успех entirely thanks to (their) good work III 51 Sozyryqojæ kæj bakajttam, uj jyl baftæd ævdværæj за ущерб, который мы нанесли Созруко, пусть ему прибавится всемеро let it be added seven times to Sozruqo for the harm we have caused him 31 æz am amælʒynæn æmæ bambiʒynæn, ūmæj jyl cy baftʒæn? оттого, что я здесь умру и сгнию, что ему прибавится? I am here to die and rot, what will he get from this (lit. what will be added to him)? 24 wynǵy myl īw k˳yʒ baftydi на улице одна собака пристала ко мне on the street one dog stuck to me
æftyjgæ nez
заразная (пристающая) болезнь contagious (sticky) disease æftujgæ nezæj sæjgæmæ mæ ma xæssetæ, kenædta mæbæl baftujʒænæj næz æma fæssæjgæ woʒænæn не несите меня к больному заразной болезнью, нето болезнь ко мне пристанет и я заболею do not carry me to a patient with an infectious disease, or the disease will stick to me and I will get sick I 103
zærdyl æftyn
zærdi æftujun
вспоминаться to be remembered приходить на ум to come to mind æftuwis, mæ xwæræ, mæ zærdi …, æftujuj mæ zærdi xwærz ʒæbæx mæjroxs æxsævi næ badt ты мне вспоминаешься, сестра моя, вспоминается мне очень ясно, как мы сидели в лунную ночь I remember you, my sister, I remember very clearly how we sat on a moonlit night 40 æræftujgæj cidær æ zærdi … læg ærfestæg æj cʼæx zældi вспомнив что-то, человек спешился на зеленой траве having remembered something, the man dismounted on the green grass 2 æ fidi ibæl isardawuni unaffæ æ zærdi æriftudæj ей пришло на ум натравить на него отца it came to her mind to set her father on him 83—4
raft-baft kænyn
raftawæ-baftawæ kænun
метаться из стороны в сторону to rush from side to side (ср. raxaw-baxaw kænyn id.) (cf. raxaw-baxaw kænyn id.) Qæræm Soltan dær duwwerdæmæ raftawæ-baftawæ kodta Крым Солтан метался туда-сюда Qæræm Soltan rushed back and forth II 68
raftyn
сойти на нет to come to naught истощиться to become weakened ysxæc-ysxæc ma bærgæ kæny, fælæ nicwal, jæ tyx raftyd он еще тужился, но тщетно, сила его иссякла he was still struggling, but in vain, his strength was exhausted IV 40 raftydysty wæzzaw k˳ystæj от тяжелой работы они истощились from hard work they became weakened 34
Медиальное соответствие к переходному æftawynæftawun прибавлять и пр. с закономерным чередованием awu; ср. такие пары, как arawunarujun, æmbujun. Иронская форма æftyn представляет стяжение из æftyjyn.Ws. Miller. Gr. 65 The middle voice counterpart to the transitive æftawynæftawun to increase etc. with regular alternation aw || u; cf. such pairs as arawunarujun, æmbujun. The Iron form æftyn is a contraction of æftyjyn. Ws. Miller. 65.