Abaev Dictionary: entry <hi rendition="#rend_italic">ævzaryn</hi>

Translated from Russian in 2020 by Oleg Belyaev (ed.), Irina Khomchenkova, Julia Sinitsyna and Vadim Dyachkov.

Абаев, Василий Иванович. Историко-этимологический словарь осетинского языка. Т. I. A–Kʼ. М.–Л.: Наука, 1958. С. ??–??.
font-variant: italic; font-variant: small-caps; quotes: "‘" "’"; quotes: "«" "»";
ævzarynævzærst
ævzarunævzurst
выбирать to choose отбирать отделять to separate разбирать to parse разбираться испытывать to examine
ævzargæravzargæ
отборный selected
ævzaræ
отборный selected отменный excellent изысканный exquisite
barævzaræ
по выбору optional
(fystæj æmæ x˳ytæj) x˳yzdærtæ ravzærsta (из овец и свиней) выбрал лучших [he] chose the best (among sheep and pigs) 20 Xansiat Kasaly fyrtmæ acæwyny bæsty jæxīcæn ravzærsta ingæn чем выйти (замуж) за Касалова, Хансиат выбрала (предпочла) могилу Xansiat chose (preferred) the grave rather than to marry Kasalov 12 īsḱī k˳y færynḱyn wa…, wæd nyvond kænync ravzargæ fos когда кто заболеет…, посвящают (божеству) отборный скот when someone becomes sick… choice grade cattle is sacrified (to a deity) 205—206 K˳yrttatæ læg-ævzærstæj æmæ bæx-ævzærstæj balcy arastysty Куртатинцы в составе отборных мужей и отборных коней отправились в путь Kurtatins as part of selected husbands and selected horses hit the road adtæj xuzæj ævzaræ внешности она была изысканной she had an exquisite appearance 33 ista sin sæ xwærti fustaw — ævzaræ отнимал у них сестер, как овец, — на выбор [he] took away their sisters like sheep — at his discretion 73 kizgutti Sose raǧævzaræj lasta девушек Сосе тащил на выбор Sose dragged the girls to choose from 42 Asægo kæstær kizgi osæn sivzursta Асаго выбрал в жены младшую девушку Asægo chose to marry the younger girl 6%14 mænæ ævzaræm, kæj wyd cymæ ʒyllætæj acy særy kʼ˳ydyr мы разбираемся, кому из людей принадлежал этот череп we are figuring out who this skull belonged to. 101 dæ fyst dyn ne ʽvzaryn я не разбираю твоего почерка I don't construe your handwriting toppy næmyg nīkæj ævzary пуля никого не разбирает the bullet doesn’t take anyone apart 229 mæ tuxæ bavzarun ma fænduj хочу испытать свою силу I want to examine your force 22%78 Ǵirgol jæ ūd sista… jæ tūǵǵyntæ ma jyl wæddær sæ kærdtæ ævzærstoj Джиргол испустил дух, а его кровные (враги) все еще пробовали на нем свои шашки Ǵirgol gasped out hiss life and his blood enemies were still trying their swords on him 32 æz din… mæ æstur kard dæ minkʼi bærzæjbæl ærævzurstajnæ, fal dæ nivæ fuldær æj я бы испробовал свой большой меч на твоей маленькой шее, но твое счастье взяло верх I would try my big sword on your little neck, but your fortune prevailed 9 bavzaræ sæmæ barvetun попробуй послать к ним try to send to them 72 ka si bæǧnæg ævzursta, ka stong кто из них испытывал наготу, кто голод which of them experienced nudity, which hunger II 114 ælǧystæj wæd nadæj cy na bavzærston брани и побоев, чего только я не испытал abuse and beating, the thing I have experienced 56 dwarbæl in ævzaruncæ — na sæ bawaǧta они пытаются (влететь) в дверь — он их не пустил they are trying to get (fly) through the door — he did not let them in 34%9 nakæ kænun ma ravzaruj он пытается еще плыть he is still trying to swim 85 Возможны два объяснения. Первое — из uz-var с перестановкой zvvz и переходом полугласного w во фрикативный v, как в , *var- выбирать, которое распознается также в | iwarun ‘распределять’, имеет многочисленные соответствия: uzwār- разбирать, понимать, ’zw’r id. (сюда ли zβ’yrc невыясненным значением? — см. 226 сл.), с другим превербом yawar- отбирать, y'wār, прош. время yāwār понимать(←‘разбирать’), yw’r отделение, ww'r id. (HenningXII 310), var-, var- выбирать; в fæl-var-yn испытывать, пробоватьмы имели бы тот же корень с другим превербом; однако формы прош. причастия различаются: от ævzarynævzærst, от fælværd. Возможна и другая этимология: к abi-jar, ср. aibi-gar-, aibi-jar брать, выбирать (см.: Benveniste1934, окт.—дек., стр. 178 сл.), guzārdan различать, zūrag’ брать, отбирать, отнимать. PUT NOTE HERE Для семантики осетинского глагола (‘выбирать’ → ‘испытывать’) ср. хотя бы kiusan выбирать, испытывать. Переходный глагол ævzaryn имеет медиальное соответствие в ‘отделяться’ и пр. q. v.%nIII 178; 59. There are two possible explanations. The first one says that the word traces back to uz-var with the transposition zvvz and the transition of the glide w into the fricative v, like in , *var- to choose, which is also identified in | iwarun ‘to distribute’, has numerous correspondences: uzwār- to analyze, to understand, ’zw’r id. (does zβ’yr with unknown meaning belong here? — see 226ff.), with another preverb yawar- to take away, y'wār, past tense yāwār to understand(←‘to analyze’), yw’r separation, ww'r (HenningXII 310), var-, var- to choose; there could be the same root with another preverb in fæl-var-yn to experience, to try; however, past participle forms differ: from ævzarynævzærst, from fælværd. Another etymology is possible: from abi-jar, cf. aibi-gar-, aibi-jar to take, to choose (see: Benveniste1934, October—December, pp. 178ff.), guzārdan to distinguish, zūrag’ to take, to take away, to rob. PUT NOTE HERE As for the semantics of the Ossetian verb (‘to choose’ → ‘to experience’) cf. at least kiusan to choose, to experience. The transitive verb ævzaryn has a medial correspondence ‘to detach’ etc. q. v.%nIII 178; 59. Персидское guzārdan ‘различать’ необходимо отделять от guzārdan(guzāštan) ‘проходить’, ‘переходить’ и пр., возводя первое к vi-jar-, а второе — к vī-čar-. It is necessary to separate the Persian guzārdan ‘to distinguish’ from guzārdan(guzāštan) ‘to undergo’, ‘to cross’ etc., by tracing the first word back to vi-jar- and the second one — to vī-čar-.