Abaev Dictionary: entry <hi rendition="#rend_italic">ræxsnæg</hi>

Translated from Russian in 2020 by Oleg Belyaev (ed.), Irina Khomchenkova, Julia Sinitsyna and Vadim Dyachkov.

Абаев, Василий Иванович. Историко-этимологический словарь осетинского языка. Т. I. A–Kʼ. М.–Л.: Наука, 1958. С. ??–??.
font-variant: italic; font-variant: small-caps; quotes: "‘" "’"; quotes: "«" "»";
ræxsnæg
стройный slender прямой straight без сучьев without branches (о деревьях, лозе) (about trees, vines) стройный и тонкий slim (о человеке) (about a person)
ræxsnæg
стройная и тонкая девушка slim girl
dæ cyrty raz ræxsnæg bælas k˳y syræzyd перед твоим надмогильным памятником выросло стройное дерево a slender tree has grown in front of your gravestone monument 42: Kʼostamæ: Kʼostamæ ḱyzg rajsta ræxsnæg wīs æmæ jyl ralæwwydī девушка взяла тонкий (гибкий) прут и стала стегать его (попа) the girl took a thin (flexible) rod and began to whip him (a priest) II 334 cæj ræxsnag ū ævzong tala, cæj ræxsnæg! до чего стройна молодая лоза, до чего стройна! how slender the young vine is, how slender it is! 16 dywwæ ræxsnæg talajy ʽrzad выросли две стройные лозы two slender vines have grown Carukaev. Stixi [Poems]. Ordzhonikidze, 1968, p. 67 īw balbælasy byn tūlʒy ræxsnæg tala ʽszad под одной вишнею вырос стройный стебель дуба a slender oak stalk grew under one cherry tree 1959 I 50 farætæ īw ævīppajdy fæzīlæny barūxs kodtoj ræxsnæg næzytyl фары вдруг на повороте освещали стройные сосны headlights suddenly illuminated slender pine trees at the turn 1957 I 9 bærzond ræxsnæg bælæsty cʼūppytyl cyma syǧzærīn don awaǧd ūjaw ærttyvtoj верхушки высоких стройных деревьев сияли, как будто их позолотили the tops of the tall, slender trees shone as if they had been gilded 1957 III 30 Ʒæcci — ræxsnæg, dærǧælvæst læppū Дзацци — стройный, высокий юноша Dzazzi is a slim, tall young man 15 ræxsnæg æng˳ylʒtæj xūrawwon akæny тонкими пальцами она закрывается от солнца with thin fingers, she closes herself from the sun 20 Вероятно, восходит к raxš-na-ka- от базы raz-, raxš-, reǵ-s-, к reǵ-, renǵ- прямой, быть прямым и пр. Этот же корень наличен в arazyn направлять, aræxsyn умело действовать, rast прямой; см. эти слова. Ср. ərəzu- прямой, ṛju-, raji- прямой, прямо подымающийся, razišta-, rajiṣṭha-самый прямой. В германских языках представлены формы с носовым и без него в значениях, чрезвычайно близких к осетинскому: rank стройный, прямой, прямо растущий, rank, rank стройный, длинный, ranka высокое и тонкое дерево, высокая и худощавая женщина, rak, rak, rakr прямой, стройный и пр. ( II 871, 877). — В ræxs-næg имеем тот же вид основы, что в a-ræxs-yn (рядом с a-raz-yn, см. выше); ср. по соотношению основ также æm-bærz-yn покрывать и æm-bæxs-yn прятать. По образованию ræxsnæg сопоставимо с roxs-nægrauxš-na-ka- от rauk-, leuk- свет, xærnæg тризна из hvar-na-ka- и т. п. Probably, traces back to raxš-na-ka- from the base raz-, raxš-, reǵ-s-, to reǵ-, renǵ- straight, be straight, etc. The same root is also present in arazyn direct, aræxsyn act skillfully, rast straight; see these words. Cf. ərəzu- straight, ṛju-, raji- straight, getting up straight, razišta-, rajiṣṭha-the most straight. In Germanic languages there are forms with and without a nasal with meanings extremely close to Ossetic: rank slim, straight, growing straight, rank, rank slim, long, ranka tall and thin tree, tall and thin woman, rak, rak, rakr straight, slim, etc. ( II 871, 877). — In ræxs-næg there is the same type of the stem as in a-ræxs-yn (along with a-raz-yn, see above); cf. the relation between the stems also in æm-bærz-yn cover and æm-bæxs-yn hide. The derivation pattern of ræxsnæg is comparable to the one of roxs-nægrauxš-na-ka- from rauk-, leuk- light, xærnæg funeral feast from hvar-na-ka-, etc.