Abaev Dictionary: entry <hi rendition="#rend_italic">sqæl</hi>

Translated from Russian in 2020 by Oleg Belyaev (ed.), Irina Khomchenkova, Julia Sinitsyna and Vadim Dyachkov.

Абаев, Василий Иванович. Историко-этимологический словарь осетинского языка. Т. I. A–Kʼ. М.–Л.: Наука, 1958. С. ??–??.
font-variant: italic; font-variant: small-caps; quotes: "‘" "’"; quotes: "«" "»";
sqæl
(æ)sqæl
(о человеке) (of a human) держащийся прямо standing straight не сгибающий спины not bending the back задравший голову leaning head back спесивый arrogant имеющий надменную осанку having an arrogant posture ; ант. g˳ybyr согбенный; ; ant. g˳ybyr bent;
sqælʒyrd
надменный, чванный в речах arrogant, conceited in speeches
торчащий вверх sticking up загнутый вверх bent up вздернутый turned-up jæ rīxītæ azdyxta æmæ sqælæj barast ī æmbyrdmæ он покрутил усы и, держась прямо, пошел на собрание he twirled his moustache and, holding himself straight, went to the meeting jæ kʼūx awyǧta Alæf jæ fydy ʒyrdtyl æmæ særysqælæj īnnærdæm azdæxtī махнул рукой Алаф на слова своего отца и, задрав голову, повернулся в другую сторону Alæf waved his hand at his father’s words and, holding his head up, turned in the other direction 215 mæg˳yr lægmæ sqælʒyrd, ænæbarvæsson с бедным человеком он говорит спесиво, пренебрежительно he speaks arrogantly, disdainfully to the poor man 61 sqælfynʒ qama кинжал с загнутым вверх концом a dagger with a bent up end jæxīcæn nyssaʒy sqælfynʒ cævæg он насаживает себе косу с загнутым вверх концом he puts a scythe with the end that is bent up 56 sqæl saw rīxī торчащий вверх черный ус a sticking up black moustache 1956 V 4 dast sqælrīxī læg бритый с торчащими вверх усами мужчина a shaved man with a mustache sticking up 78 saw cybyr ælvyd zaḱʼetæ æmæ sqæl rīxītæ черная, коротко подстриженная борода и торчащие вверх усы a black, close-cropped beard and a mustache sticking up 76 Относим к индоевропейской базе skel- твердый, жесткий, не гнущийся и пр. ( 927). Для q вместо ожидаемого k ср. рядом со , из skīw, asqod тайный при skodi и др. Наиболее показательны для нас греческие факты: περι-σκελής жесткий, твердый, упрямый, σκληρός сухой, твердый, не гнущийся, упрямый, своенравный, σκελετός костяк, скелет. Данная этимология предполагает для исходное значение не гнущийся, жесткий. Любопытно параллельное развитие переносных значений: в греческом не гнущийсяупрямый, своенравный, в осетинском не гнущийсянадменный, спесивый. Сюда же, возможно, skālśa спесь (Hochmut: ), şkālśu pride [Ваiley (KhT VI 348) связывает с skalsùs обильный, надолго хватающий, экономный]. We refer this word to the Indo-European stem skel- hard, rigid, inflexible etc. ( 927). For q instead of the expected k cf. while having , form skīw, asqod secret while having skodi etc. The most revealing for us are the Greek facts: περι-σκελής rigid, hard, stubborn, σκληρός dry, hard, inflexible, stubborn, headstrong, σκελετός backbone, skeleton. This etymology assumes for the to have an initial meaning inflexible, rigid. The parallel development of figurative meanings is curious: in Greek inflexiblestubborn, headstrong, in Ossetic inflexiblearrogant, haughty. Probably, also here, skālśa arrogance (Hochmut: ), şkālśu pride [Bailey (KhT VI 348) connects the word with skalsùs abundant, thrifty].