Abaev Dictionary: entry <hi rendition="#rend_italic">ᵆrdyn</hi>

Translated from Russian in 2020 by Oleg Belyaev (ed.), Irina Khomchenkova, Julia Sinitsyna and Vadim Dyachkov.

Абаев, Василий Иванович. Историко-этимологический словарь осетинского языка. Т. I. A–Kʼ. М.–Л.: Наука, 1958. С. ??–??.
font-variant: italic; font-variant: small-caps; quotes: "‘" "’"; quotes: "«" "»";
ᵆrdyn
ærdunæænduræ
лук (оружие) bow arcus arcus часто в сочетании often in collocation
æmæ ʽrdyn
стрела и лук arrow and bow
Soslani ænduræ радуга rainbow , буквально лук (богатыря Нарта) Сослана, ср. kamān-i Rustam радуга, буквально лук Рустема, božji luk радуга (Михайлович. Зборник за филологиjу и лингвистику, кн. XII, Нови Сад, 1969, стр. 197) , literally bow of (the Nart hero) Soslan, cf. kamān-i Rustam rainbow, literally bow of Rustem, božji luk rainbow (Mikhailovich. Zbornik za filologiju i lingvistiku, kn. XII [Collection on philology and linguistics, book 12], Novi Sad, 1969, p. 197)
arvy ʽrdyn радуга rainbow , буквально небесный лук, ср. kamān-i āsmān, arcus caelestis , literally sky bow, cf. kamān-i āsmān, arcus caelestis
тетива bowstring
футляр для лука bow case
ᵆrdynǵyn
ærdunginændurgin
вооруженный луком armed with a bow
Aræxcaw fatdonæj sīsta fat, sīsta je ʽrdyn, asgærsta fat, ᵆrdynbos Арахцау достал из колчана стрелу, достал свой лук, потрогал (проверил) стрелу, тетиву Arahtsau took an arrow from his quiver, took out his bow, touched (checked) the arrow, the bowstring 198 Xsærtæg bady, jæ fat æmæ je ʽrdyn jæ kʼūxy Хсартаг сидит, (держа) в руке стрелу и лук Hsartag is sitting (holding) an arrow and a bow in his hand 14 fat æmæ ʽrdynæj qazynqom festy (мальчики подросли настолько, что) стали способными играть в стрелу и лук (the boys have grown up so much that) they have become able to play with arrow and bow 18 ḱīdær fat fexsta æmæ je ʽrdyn ambæxsta некто пустил стрелу, а лук спрятал someone shot an arrow, but hid the bow saying: напроказил и замел следы: behaved mischievously and covered their tracks mæ syvællony ræstæǵy dær ma īwæj-īwty jæddæmæ topp nīkæmæ wydī, fyldær fat æmæ rdynæj xæcydysty даже во время моего детства, за исключением отдельных лиц, ни у кого не было ружья, больше сражались стрелой и луком even during my childhood, with the exception of individuals, no one had a gun, they fought more with an arrow and a bow 53 ændurtæ nin xæssun kenæ ba tasun ku næ bafærazʒænæ, wæd æxsgæ ba ma kud fækænʒænæ? ты не в силах даже нести или согнуть наши луки, как же ты выстрелишь? you can’t even carry or bend our bows, how will you shoot? 8 otemæj imæ ændurtæ æd fættæ ravardtoncæ таким образом они дали ему луки со стрелами so they gave him bows and arrows 8 fat æma ærdunæj ǧazunǧon scæj æma je ʽnxuzon læqwænti xæccæ fat æma ærdunæj ǧazta (мальчик) стал способен играть в стрелу и лук и с подобными себе ребятами играл в стрелу и лук (the boy) became able to play with arrow and bow and played with arrow and bow with guys like himself 2110–11 æxsunmæ ba ærdungin adtæj стрелять он был искусен (вооружен луком) he was skilled at shooting (armed with a bow) 1956 VII 56 ustur ændurgin Axmæt Ахмат, вооруженный большим луком Ahmat, armed with a large bow II 124 Названия холодного оружия в осетинском принадлежат к древнему иранскому наследию; см. fat стрела, arc копье, kard нож, меч, xsargard шашка, zǧær кольчуга,wart щит, færæt топор ( 53). Скифы славились как стрелки из лука, τοξόται (Геродот IV 46); лук и стрелы были едва ли не главным их оружием, и самый термин скиф означает, возможно, стрелок из лука ( 25). Характерные скифские трехгранные наконечники (ос. ) находят повсюду на территории скифских поселений и передвижений. Ос. ᵆrdyn восходит к druna- с закономерной перестановкой drrd, как в ᵆrdū волос из drau-, ᵆrdūzyn холостить из drauš-, wyrd выдра из udra-. Ср. durūna дуга, радуга, лук, drōn лук, drīn радуга, drūn, δrōn (δrwn, δrʼwn) лук, δrʼwn-pʼδy лук и стрела ( 40), ср., с обратным порядком частей, ос. -; durna, druṇa- лук (засвидетельствовано поздно и только у лексикографов, поэтому не исключено заимствование из иранского), (из иран.?) drōn, drȭ, drū̃ лук. Сюда же αρδον в ʽΑρδοναγαρος Многолучный и ʽΑρδοναστος Восьмилучный ( 163, 213, 215, 235). Из иранского идет, по-видимому, adarana богатырский лук (Козин. Джангариада. М.—Л., 1940, стр. 247). Этимологически, всего вероятнее, связано с daru-, dru- дерево. — Ср. , . См. также . 30. — Bailey, 1961 XXIV 471–472. The names of cold weapons in Ossetic belong to the ancient Iranian heritage; see fat arrow, arc spear, kard knife, sword, xsargard saber, zǧær chain armour,wart shield, færæt axe ( 53). The Scythians were famous as archers, τοξόται (Herodotus IV 46); the bow and arrows were almost their main weapon, and the very term scythian means, perhaps, an archer ( 25). Typical scythian three-edged tips (Ossetic ) are found everywhere on the territory of Scythian settlements and movings. Ossetic ᵆrdyn traces back to druna- with the regular metathesis drrd, as in ᵆrdū hair from drau-, ᵆrdūzyn emasculate from drauš-, wyrd otter from udra-. Cf. durūna arc, rainbow, bow, drōn bow, drīn rainbow, drūn, δrōn (δrwn, δrʼwn) bow, δrʼwn-pʼδy bow and arrow ( 40), cf., with reverse order of parts, Ossetic -; durna, druṇa- bow (it was attested late and only by lexicographers, so borrowing from Iranian is not excluded.), (from Iranian?) drōn, drȭ, drū̃ bow. See also αρδον in ʽΑρδοναγαρος with many bows and ʽΑρδοναστος with eight bows ( 163, 213, 215, 235). From Iranian, apparently, comes adarana bow of a hero (Kozin. Džangariada [Jangar epic]. Moscow — Leningrad, 1940, p. 247). Etymologically, it is most likely related to daru-, dru- tree. — Cf. , . See also . 30. — Bailey, 1961 XXIV 471–472.