Abaev Dictionary: entry <hi rendition="#rend_italic">Wacamongæ</hi>

Translated from Russian in 2020 by Oleg Belyaev (ed.), Irina Khomchenkova, Julia Sinitsyna and Vadim Dyachkov.

Абаев, Василий Иванович. Историко-этимологический словарь осетинского языка. Т. I. A–Kʼ. М.–Л.: Наука, 1958. С. ??–??.
font-variant: italic; font-variant: small-caps; quotes: "‘" "’"; quotes: "«" "»";
Wacamongæ Acamongæ
Waciamongæ
название чудесной чаши (ковша) в героическом нартовском эпосе осетин. Чаша служила для Нартов определителем доблести. К тому из героев, кто совершил славнейшие подвиги и правдиво рассказал о них на нартовском пиршестве, чаша сама поднималась. Зовется также Nartamongæ или просто Amongæ. the name of a miracle chalice (ladle) in the heroic Nart epos of the Ossetians. The chalice was a determinant of merit for the Narts. The chalice went up to someone who had accomplished great feats and told about them in an honest manner at the Nart feast. It is also called Nartamongæ or simply Amongæ. Нарты пировали и на пиру спорили о своей доблести. Кто из них храбрее других, к тому чудесная Уациамонга сама поднималась к губам. Эта чаша не поднялась ни к кому, кроме Сослана( I 149) The Narts were feasting and arguing about their valor. The miracle Waciamonga went up on its own to that persons's lips who was the bravest of them all. The chalice only went to Soslan( I 149) Nartæn se styrdær xæznatæj īw wydi Wacamongæ одним из величайших сокровищ Нартов была (чаша) Уацамонга one of the greatest treasutres of the Narts was the (chalice of) Wacamongæ 229 Narty Acamongæ wydī k˳yst… Nart sæ Acamongæjæ xordtoj ard Ацамонга Нартов — это был ковш… Нарты клялись своей Ацамонга The Acamongæ of the Narts is a ladle… The Narts sweared on their Acamongæ III 10, 11 gædy nyxas kī kodta, ūj īw wajtaǧd rabæræg Wacarnongæjy rwaǵy кто вел лживые речи, тот сразу выявлялся благодаря Уацамонга who told lies was revealed by the Wacamongæ III 24 Batraʒ ʒūryn bajdydta: … Buræfærnyǵy fyrty æz amardton; ca ’cæg zæǧyn, wa ’cæg Narty Wacamongæ mæ fyd Xæmycmæ bucæwæd. Æmæ Narty Wacamongæ fezmælydī jæ bynatæj æmæ Batraʒy fyd Xæmycmæ barast ī Батрадз стал говорить: …Сына Бурафарныга убил я; насколько я говорю правду, настолько истинно пусть подойдет Уацамонга Нартов к моему отцу Хамыцу. И Уацамонга Нартов двинулась с места и направилась к Батрадзову отцу Хамыцу Batradz started speaking: …It was me who killed Buræfærnyg's son; to what extend I am telling the truth, that truthfully should the Wacamongæ of the Narts come to my father Xæmyc. And the Wacamongæ of the Narts started moving and went to Xæmyc, the father of Batradz III 24 Narti adæm æræmburdæncæ kuvdmæ æma Waciamongæ sæ astæw ærævardtoncæ; Waciamongi adtæj wæras; Waciamongæbæi tawæræqtæ kænun bajdædtoncæ, ʒurdtoncæ alli xuzi sæ lagiǧædti tuxxæj, ka ci bakodta obæl, fal Waciamongæ nekæmæn æzmaldæj: mængædtæ ʒubanditæbæl ne ’zmaldæj нартовский народ собрался на пир, и они поставили посередине Уациамонга; в Уациамонга была брага; над Уациамонга они стали вести рассказы, говорили на все лады о своих подвигах, кто что совершил, но Уациамонга не двигалась (с места) ни для кого: на лживые речи (она) не двигалась (не реагировала) the Nart people gathered for a feast, and the put the Waciamongæ in the middle; in the Waciamongæ there was home brew beer; they started telling tales of their feats, — who did what — swearing on the Waciamongæ, but the Waciamongæ did not move for anyone: (it) did not move (did not react) after hearing false stories I 253 mænæ Waciamongæ baiʒag kænʒinan…, æma kæd sumax kuvdæj isræxsbeta Waciamongæ, wæd æcægæj sumax rastdær ajtæ «вот наполним Уациамонга, и если от вашей молитвы Уациамонга забурлит, то поистине правда на вашей стороне we will fill the Waciamonga, and if the Waciamonga boils after you pray, then the truth is really on your side 44 xestæri raxes kʼoxi Waciamongæ saw bægæni æj iʒag в правой руке старшего Уациамонга, наполненная черным пивом in the right hand of the elder a Waciamonga, filled with black beer 1949 II 28 Словообразовательная модель: vāčya-āmānaka- божественная (волшебная) указательница, divina revelatrix. См. wac во втором, культовом значении и amonyn указывать. Что wac имеет здесь культовое значение, подтверждается параллельным термином Ærdamongæ — названием чудесного котла, который закипал при правдивом рассказе героя о своих подвигах ( I 241–242). Здесь в первой части — слово ard, в современном языке клятва, в прошлом — культовый термин, arta-. — Bailey ( 1960, стр. 73 сл.) считает, что в первой части предпочтительнее видеть не vāčya-, а vāθya- сильный. — По свой функции чаша Уацамонга близка к кубку героев у скифов. Раз в год каждый правитель в своем округе приготовляет сосуд для вина. Из этого сосуда пьют только те, кто убил врага (Геродот IV 66). См.: <name>Вс. Миллер</name>. Черты старины в сказаниях и быте осетин. ЖМНП, август 1882, стр. 197.. — <name>Дюмезиль</name>. Осетинский эпос и мифология. М., 1976, ст. 11, 44-46, 85, 100, 122, 144, 145, 147, 171, 179, 184. Вс. Миллер I 161, прим. 20. — 72, 186. The derivational model is vāčya-āmānaka- divine (magical) designator, divina revelatrix. See wac in the second, cult meaning and amonyn point. The fact that wac here has a cult meaning is confirmed by a parallel term Ærdamongæ — the name of a miracle cauldron that boiled whenever a hero told a true story about his feats ( I 241–242). In the first part there is the word ard, which now means oath, but was previously a cult term like arta-. — Bailey ( 1960, p. 73 ff.) thinks that the first part of is not vāčya- but rather vāθya- mighty. — In its function the Wacamonga is similar to the cup of the heroes of the Scythians. Once a year, each ruler prepares a vessel for wine in his nome. Only those who have killed an enemy drink from this vessel. (Herodotus IV 66). See <name>Ws. Miller</name>. Cherty stariny v skazaniyax i byte osetin. ZhMNP, August 1882, p. 197.. — <name>Dumézil</name>. Osetinskij epos i mifologiya. M., 1976, p. 11, 44-46, 85, 100, 122, 144, 145, 147, 171, 179, 184. Ws. Miller I 161, note 20. — 72, 186.