Abaev Dictionary: entry <hi rendition="#rend_italic">q˳yrmæ</hi>

Translated from Russian in 2020 by Oleg Belyaev (ed.), Irina Khomchenkova, Julia Sinitsyna and Vadim Dyachkov.

Абаев, Василий Иванович. Историко-этимологический словарь осетинского языка. Т. I. A–Kʼ. М.–Л.: Наука, 1958. С. ??–??.
font-variant: italic; font-variant: small-caps; quotes: "‘" "’"; quotes: "«" "»";
q˳yrmæ
qurmæ
в иронском сочетании с означает in Iron expression with means донимать bother не давать покоя haunt мучить torture мучиться suffer беспокоиться worry
q˳yrmæ mæ skodta
довел меня до крайности pushed me over the edge замучил tortured
; д. qurmæ самостоятельно означает беспокойство, тоска, огорчение, замешательство; в этом же значении употребляется производное qurmæʒīnadæ ; Digor qurmæ independently means anxiety, longing, chagrin, confusion; the derivative qurmæʒīnadæ is used in the same meaning q˳yrmæ jæ skodta jæ xæsty fædyl fydwag zærond бедовый старик пристал к нему с ножом к горлу, (требуя) свои долги a troubled old man stuck to him with a knife to his throat, (demanding) his debts 79 (dywwæ myggagæj) qæwbæstæ nal færæztoj, q˳yrmæ systy односельчане были замучены (двумя фамилиями), дошли до крайности the villagers were tortured (by two families), were pushed over the edge 164 xæjræg q˳yrmæ kænyn bajdydta черт стал беспокоиться the devil began to worry I 90 fusun min mæ qurmæmæ ku ʽrkastæj, wæd zaǧta: cæmæn qurmæ kænis? когда хозяин увидел мое смятение, то сказал: почему ты беспокоишься? when the owner saw my confusion, he said: why are you worried? 351 æ fur qurmæj æ zærdæ ixaldæj от огорчения у нее разрывалось сердце her heart was breaking with grief 128—9 de ʽvzong od ma ʽvgærdæ, ma kænæ qurmæ не мучай свою юную душу, не огорчайся do not torment your young soul, do not be upset 100 lædærun din dæ qurmæ я понимаю твою печаль I understand your sadness там же,ibid. 103 næ qurmitæ nin padcaxbæl isæmbælun kænæd пусть он доведет до сведения царя наши тяготы (заботы, огорчения) let him bring our hardships (worries, sorrows) to the attention of the king from the archive of G. Kokiev В сочетании q˳yrmæ слово q˳yrmæ понимается как направительный падеж от q˳yr горло (доводить до горла = до крайности). Однако дигорское употребление не поддерживает такое понимание: здесь qurmæ форма имен. падежа, основа — qurm-, от которой могут быть образованы любые другие падежи, а также мн. ч. qurmitæ. Поэтому следует этимологически отделить q˳yrmæ от q˳yr горло и скорее связать его с элементом q˳yr- в q˳yrdūxæn мученье: gurma- от gur-, как, скажем, žurba от žuriti печалить. Ср. также gurm čajg скучать, тосковать. In the expression q˳yrmæ the word q˳yrmæ is understood as the illative case form of q˳yr throat (push over the throat = over the edge). However, Digor usage does not support such an understanding: here qurmæ is a nominative case form, the stem — qurm-, from which any other cases can be formed, as well as pl. qurmitæ. Therefore, one should separate etymologically q˳yrmæ from q˳yr throat and rather connect it with an element q˳yr- in q˳yrdūxæn torment: gurma- from gur-, as in, for example, žurba from žuriti sadden. Cf. also gurm čajg miss, yearn.