Abaev Dictionary: entry <hi rendition="#rend_italic">xæzna</hi>

Translated from Russian in 2020 by Oleg Belyaev (ed.), Irina Khomchenkova, Julia Sinitsyna and Vadim Dyachkov.

Абаев, Василий Иванович. Историко-этимологический словарь осетинского языка. Т. I. A–Kʼ. М.–Л.: Наука, 1958. С. ??–??.
font-variant: italic; font-variant: small-caps; quotes: "‘" "’"; quotes: "«" "»";
xæzna
драгоценность jewel сокровище treasure богатство wealth thesaurus thesaurus . Так назывались часто хранившиеся в семье ценные вещи, унаследованные от предков, например оружие . This was often the name of valuable items kept in the family, inherited from ancestors, such as weapons fydælty xæzna næ kʼūlyl ænæsærftæj īw fyndtæs azy fælæwwyd (доставшееся от) предков сокровище (ружье) непротертое провисело лет пятнадцать на стене (inherited from) ancestors treasure (gun) hung unworn on the wall for fifteen years 96 bīræ aziag xæznatæ syl baftyd много азиатских богатств им досталось they got a lot of Asian riches 133 īwyl, cydæriddær lasta jæ ḱyræty, aly xæcængarzæj, aly xæznatæj, maxmæ ærxawdtoj все, что он вез в своем обозе, всякое оружие, всякие драгоценности, попало к нам everything that he carried in his convoy, all the arms, all kinds of jewelry came to us 135 xæznatæ næm xawy wælarvæj богатства падают к нам с неба (о дожде) riches fall to us from the sky (about the rain) 127 adæm sydæj mardysty, fyccag sæ xæznatæ jæwæj kodtoj: topp..., kard... народ голодал, сперва стали продавать свои (семейные) сокровища: ружье, шашку... the people were starving, first they began to sell their (family) treasures: guns, sabers... 21 fos, xæzna — bīræ скота, богатства (у них) много (they) have a lot of livestock, wealth 33 xærz mæg˳yrmæ ærcydysty; ærmæst ma sæm wyd īw x˳ym, īw ugærdæn æmæ sæ fydælty xæzna — tīǧǵyn qyrīmag topp они дошли до полной нищеты; были у них только еще одна пашня, один покос и сокровище предков — крымское ружье с граненым дулом they have reached complete poverty; they had only one piece of arable land, one mowing and the treasure of their ancestors, a Crimean gun with a faceted muzzle 77 xæzna ū lægæn jæ ūs сокровище для мужчины — его жена a manʼs treasure is his wife 83 læppūjy ældar xædtūlgæ wærdony sbadyn kodta jæ ūsīmæ, bīræ xæzna syn radta юношу с женой князь усадил на арбу-самокатку, дал им много (всякого) богатства the prince put the young man and his wife on a mechanical arba, gave them a lot of (kinds of) wealth 104 cættæ kænūt wæxīcæn. .. ævidigæ xæznatæ wælærvty, x˳ysnæg kædæm næ xæccæ kæny æmæ ræmpæg kæm næ xæry приготовляйте себе... сокровища неоскудевающие на небесах, куда вор не приближается и моль не съедает provide yourselves... a treasure in the heavens that faileth not, where no thief approacheth, neither moth corrupteth 12 33 fidi limæn fidi xæzna æj друг отца — это (все равно, что) богатство (унаследованное от) отца a fatherʼs friend is (like) the wealth (inherited from) the father 127 ...æ fidi xæzna — suǧzærīnæ xætæl ...отцовское сокровище — золотая свирель ...fatherʼs treasure — a golden pipe 5526—27 — Д. Xæznidon название реки (приток реки IræfIræf), буквально река изобилия. По значению и по второй части ср. Frazdānu- (из frād-danu- с ослаблением первого гласного) название реки в Сакастане, Hrazdan, Ruzdan ( VI 6—7) — Digor Xæznidon name of the river (tributary of the river IræfIræf), literally river of abundance. Semantically, compare to other items contanng an identical second part, Frazdānu- (from frād-danu- with weakening of the first vowel) name of a river in Sakastan, Hrazdan, Ruzdan ( VI 6—7) Из xazna, xazina сокровищница. Трехсогласный корень xzn хранить с приставкой ma- (maxzan) дал magasin, магазин и пр. В осетинский слово вошло, скорее всего, через тюркское посредство; ср. xazna, qazna, xazina сокровищница, казна, касса ( II 1690; II 385. — II 385. — 684. — ). Вошло во многие языки: xäznä, xazina, xazna, x’arzənä (с появлением r перед z, как в sarzina сажень), x’arzәn (с любопытным смещением значения: исключительный, прекрасный, ценный: 616), xazanu tresor ( 241). В восточноевропейских языках: hazna, сюда же казна. хазина множество, масса, махина, огромная вещь — не из haz дом ( III 225), а из xazina через тюркское посредство (ср.: Donatella Locchi. R. xazina e i presunti prestiti diretti slavo-orientali-protoungheresi.. Euroasiatica 1975 II 7). 133. — 9. — III 472— 474. From xazna, xazina treasury.The three-consonant root xzn keep with the prefix ma- (maxzan) gave magasin, magazin shop etc. The Ossetic word entered the vocabulary, most likely, via the Turkic; cf. xazna, qazna, xazina treasury, coffers, cashbox ( II 1690; II 385. — II 385. — 684. — ). It entered many languages: xäznä, xazina, xazna, x’arzənä (with r appearing before z, like in sarzina fathom), x’arzәn (with an interesting semantic shift: : exceptional, beautiful, valuable: 616), xazanu tresor ( 241). In East European languages: hazna, here also kazna treasury. xazina plenty, mass, colossus, huge thing — not from haz house ( III 225), but from xazina through Turkic mediation (cf.: Donatella Locchi. R. xazina e i presunti prestiti diretti slavo-orientali-protoungheresi.. Euroasiatica 1975 II 7). 133. — 9. — III 472— 474.