87 lines
No EOL
9.7 KiB
XML
87 lines
No EOL
9.7 KiB
XML
<TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:abv="http://ossetic-studies.org/ns/abaevdict" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
|
||
<teiHeader>
|
||
<fileDesc>
|
||
<titleStmt>
|
||
<title>Abaev Dictionary: entry <hi rendition="#rend_italic">ævdaj</hi></title>
|
||
</titleStmt>
|
||
<publicationStmt xml:base="../pubstmt.xml"><p>Translated from Russian in 2020 by Oleg Belyaev (ed.), Irina Khomchenkova, Julia
|
||
Sinitsyna and Vadim Dyachkov.</p></publicationStmt>
|
||
<sourceDesc>
|
||
<bibl xml:lang="ru"><author>Абаев, Василий Иванович</author>.
|
||
<title>Историко-этимологический словарь осетинского языка</title>. Т.
|
||
<biblScope unit="volume">I</biblScope>. A–Kʼ. <pubPlace>М.–Л.</pubPlace>:
|
||
<publisher>Наука</publisher>, <date>1958</date>. С. <biblScope unit="page">??–??</biblScope>.</bibl>
|
||
</sourceDesc>
|
||
</fileDesc>
|
||
<encodingDesc xml:base="../encodingdesc.xml">
|
||
<tagsDecl>
|
||
<rendition xml:id="rend_italic" scheme="css">font-variant: italic;</rendition>
|
||
<rendition xml:id="rend_smallcaps" scheme="css">font-variant: small-caps;</rendition>
|
||
<rendition xml:id="rend_singlequotes" scheme="css" scope="q">quotes: "‘" "’";</rendition>
|
||
<rendition xml:id="rend_doublequotes" scheme="css" scope="q">quotes: "«" "»";</rendition>
|
||
</tagsDecl>
|
||
</encodingDesc>
|
||
</teiHeader>
|
||
<text>
|
||
<body>
|
||
<entry xml:id="entry_ævdaj" xml:lang="os">
|
||
<form xml:id="form_d4052e66" type="lemma"><orth>ævdaj</orth></form>
|
||
<sense xml:id="sense_d4052e69"><abv:tr xml:lang="ru">
|
||
<q>семьдесят</q>
|
||
</abv:tr><note type="comment" xml:lang="ru">; употребляется только в пастушеской
|
||
практике в горных районах Дигории, а также Балкарии; обычное выражение для
|
||
70 <hi rendition="#rend_italic">dæs æmæ ærtīssæʒy</hi>, буквально „10 и 60“.</note><note type="comment" xml:lang="en">; is used only by shepherds in mountain areas of Digoria and
|
||
also in Balkaria; a common expression for 70 is <hi rendition="#rend_italic">dæs æmæ ærtīssæʒy</hi>, which
|
||
literally means '10 and 60'</note><abv:tr xml:lang="en">
|
||
<q>seventy</q>
|
||
</abv:tr><note type="comment" xml:lang="ru">; употребляется только в пастушеской
|
||
практике в горных районах Дигории, а также Балкарии; обычное выражение для
|
||
70 <hi rendition="#rend_italic">dæs æmæ ærtīssæʒy</hi>, буквально „10 и 60“.</note><note type="comment" xml:lang="en">; is used only by shepherds in mountain areas of Digoria and
|
||
also in Balkaria; a common expression for 70 is <hi rendition="#rend_italic">dæs æmæ ærtīssæʒy</hi>, which
|
||
literally means '10 and 60'</note></sense>
|
||
<etym xml:lang="ru">Восходит к числительному *<hi rendition="#rend_italic">haftāti</hi>- общеиранского десятичного
|
||
счета, уцелевшего в осетинском рядом с позднейшим двадцатичным, воспринятым у
|
||
соседних кавказских народов. Ср. <mentioned corresp="#mentioned_d4052e171" xml:id="mentioned_d4052e89" xml:lang="fa"><lang/>
|
||
<w>haftad</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4052e176" xml:id="mentioned_d4052e94" xml:lang="ku"><lang/>
|
||
<w>haftē</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4052e181" xml:id="mentioned_d4052e99" xml:lang="zza"><lang/>
|
||
<w>hautai</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4052e186" xml:id="mentioned_d4052e104" xml:lang="zza"><w>hautāē</w></mentioned>
|
||
<hi rendition="#rend_bold">заза</hi> (<bibl><ref type="bibl" target="#ref_KPF"/><biblScope>, Abt. III, Bd.
|
||
IV, стр. 76</biblScope></bibl>), <mentioned corresp="#mentioned_d4052e194" xml:id="mentioned_d4052e112" xml:lang="ps"><lang/>
|
||
<w>awiā</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4052e199" xml:id="mentioned_d4052e117" xml:lang="oru"><lang/>
|
||
<w>awāī</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4052e204" xml:id="mentioned_d4052e122" xml:lang="oru"><w>awaitu</w></mentioned> (<bibl><ref type="bibl" target="#ref_Morgenstierne._IIFL"/><biblScope>I
|
||
347</biblScope></bibl>), <mentioned corresp="#mentioned_d4052e211" xml:id="mentioned_d4052e129" xml:lang="xco"><lang/>
|
||
<w>iβdāc</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4052e216" xml:id="mentioned_d4052e134" xml:lang="sog"><lang/>
|
||
<w>*avdāt('βt't)</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4052e222" xml:id="mentioned_d4052e140" xml:lang="ae"><lang/>
|
||
<w>haptāiti-</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4052e227" xml:id="mentioned_d4052e145" xml:lang="inc-x-old"><lang/>
|
||
<w>saptati-</w>
|
||
<gloss><q>семьдесят</q></gloss></mentioned>. Более старой осетинской формой
|
||
должно было быть *<hi rendition="#rend_italic">ævdaʒ</hi>, и мы, возможно, имеем ее в выражении <hi rendition="#rend_italic">ævdaʒy xos</hi>
|
||
‘чудесное лекарство’ (см. [<ref type="xr" target="#entry_ævdaʒy"/>]). Из двух
|
||
записанных нами <hi rendition="#rend_bold">балкарских</hi> форм, <hi rendition="#rend_italic">bədaj</hi> и <hi rendition="#rend_italic">uvdaži</hi> (<bibl><ref type="bibl" target="#ref_ОЯФ_I"/><biblScope>283</biblScope></bibl>),
|
||
первая примыкает к <hi rendition="#rend_italic">ævdaj</hi>, вторая—к <hi rendition="#rend_italic">ævdaʒ</hi>. См. <ref type="xr" target="#entry_avd"/> ‘семь’. Ср. <ref type="xr" target="#entry_næwæʒ"/>.%n<bibl><ref type="bibl" target="#ref_ОЯФ_I"/><biblScope>22, 283.
|
||
399</biblScope></bibl>.</etym>
|
||
<etym xml:lang="en">It traces back to the numeral *<hi rendition="#rend_italic">haftāti</hi>- of a common Iranian
|
||
decimal numeration which remains in Ossetic along with a later vigesimal numeral
|
||
sysytem which was borrowed from neigbour Caucasian people. Compare <mentioned corresp="#mentioned_d4052e89" xml:id="mentioned_d4052e171" xml:lang="fa"><lang/>
|
||
<w>haftad</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4052e94" xml:id="mentioned_d4052e176" xml:lang="ku"><lang/>
|
||
<w>haftē</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4052e99" xml:id="mentioned_d4052e181" xml:lang="zza"><lang/>
|
||
<w>hautai</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4052e104" xml:id="mentioned_d4052e186" xml:lang="zza"><w>hautāē</w></mentioned>
|
||
(<bibl><ref type="bibl" target="#ref_KPF"/><biblScope>, Abt. III, Bd.
|
||
IV, p. 76</biblScope></bibl>), <mentioned corresp="#mentioned_d4052e112" xml:id="mentioned_d4052e194" xml:lang="ps"><lang/>
|
||
<w>awiā</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4052e117" xml:id="mentioned_d4052e199" xml:lang="oru"><lang/>
|
||
<w>awāī</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4052e122" xml:id="mentioned_d4052e204" xml:lang="oru"><w>awaitu</w></mentioned> (<bibl><ref type="bibl" target="#ref_Morgenstierne._IIFL"/><biblScope>I
|
||
347</biblScope></bibl>), <mentioned corresp="#mentioned_d4052e129" xml:id="mentioned_d4052e211" xml:lang="xco"><lang/>
|
||
<w>iβdāc</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4052e134" xml:id="mentioned_d4052e216" xml:lang="sog"><lang/>
|
||
<w>*avdāt('βt't)</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4052e140" xml:id="mentioned_d4052e222" xml:lang="ae"><lang/>
|
||
<w>haptāiti-</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4052e145" xml:id="mentioned_d4052e227" xml:lang="inc-x-old"><lang/>
|
||
<w>saptati-</w>
|
||
<gloss><q>seventy</q></gloss></mentioned>. The word *<hi rendition="#rend_italic">ævdaʒ</hi> should have
|
||
been a more ancient Ossetic form and it might be found in the expression
|
||
<hi rendition="#rend_italic">ævdaʒy xos</hi> ‘a miracolous medicine' (see [<ref type="xr" target="#entry_ævdaʒy"/>]). Among two recorded Balkar forms (<hi rendition="#rend_italic">bədaj</hi> and
|
||
<hi rendition="#rend_italic">uvdaži</hi>) (<bibl><ref type="bibl" target="#ref_ОЯФ_I"/><biblScope>283</biblScope></bibl>), the first one is close to
|
||
<hi rendition="#rend_italic">ævdaj</hi>, and the secone — to <hi rendition="#rend_italic">ævdaʒ</hi>. See <ref type="xr" target="#entry_avd"/> ‘seven’. Compare <ref type="xr" target="#entry_næwæʒ"/>.%n<bibl><ref type="bibl" target="#ref_ОЯФ_I"/><biblScope>22, 283.
|
||
399</biblScope></bibl>.</etym>
|
||
</entry>
|
||
</body>
|
||
</text>
|
||
</TEI> |