174 lines
No EOL
16 KiB
XML
174 lines
No EOL
16 KiB
XML
<TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:abv="http://ossetic-studies.org/ns/abaevdict" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
|
||
<teiHeader>
|
||
<fileDesc>
|
||
<titleStmt>
|
||
<title>Abaev Dictionary: entry <hi rendition="#rend_italic">gædy_1</hi></title>
|
||
</titleStmt>
|
||
<publicationStmt xml:base="../pubstmt.xml"><p>Translated from Russian in 2020 by Oleg Belyaev (ed.), Irina Khomchenkova, Julia
|
||
Sinitsyna and Vadim Dyachkov.</p></publicationStmt>
|
||
<sourceDesc>
|
||
<bibl xml:lang="ru"><author>Абаев, Василий Иванович</author>.
|
||
<title>Историко-этимологический словарь осетинского языка</title>. Т.
|
||
<biblScope unit="volume">I</biblScope>. A–Kʼ. <pubPlace>М.–Л.</pubPlace>:
|
||
<publisher>Наука</publisher>, <date>1958</date>. С. <biblScope unit="page">??–??</biblScope>.</bibl>
|
||
</sourceDesc>
|
||
</fileDesc>
|
||
<encodingDesc xml:base="../encodingdesc.xml">
|
||
<tagsDecl>
|
||
<rendition xml:id="rend_italic" scheme="css">font-variant: italic;</rendition>
|
||
<rendition xml:id="rend_smallcaps" scheme="css">font-variant: small-caps;</rendition>
|
||
<rendition xml:id="rend_singlequotes" scheme="css" scope="q">quotes: "‘" "’";</rendition>
|
||
<rendition xml:id="rend_doublequotes" scheme="css" scope="q">quotes: "«" "»";</rendition>
|
||
</tagsDecl>
|
||
</encodingDesc>
|
||
</teiHeader>
|
||
<text>
|
||
<body>
|
||
<entry xml:id="entry_gædy_1" n="1" xml:lang="os">
|
||
<form xml:id="form_d3285e66" type="lemma"><orth>gædy</orth></form>
|
||
<sense n="1" xml:id="sense_gædy_1.1" xml:lang="os-x-iron"><usg><lang/></usg><sense xml:id="sense_d3285e72"><abv:tr xml:lang="ru">
|
||
<q>кот</q>
|
||
</abv:tr><abv:tr xml:lang="en">
|
||
<q>cat</q>
|
||
</abv:tr></sense><sense xml:id="sense_d3285e81"><abv:tr xml:lang="ru">
|
||
<q>кошка</q>
|
||
</abv:tr></sense></sense>
|
||
<sense n="2" xml:id="sense_gædy_1.2"><sense xml:id="sense_d3285e88"><abv:tr xml:lang="ru">
|
||
<q>осина</q>
|
||
</abv:tr><abv:tr xml:lang="en">
|
||
<q>aspen</q>
|
||
</abv:tr></sense><sense xml:id="sense_d3285e97"><abv:tr xml:lang="ru">
|
||
<q>тополь</q>
|
||
</abv:tr><abv:tr xml:lang="en">
|
||
<q>poplar</q>
|
||
</abv:tr></sense></sense>
|
||
<re xml:id="re_d3285e107">
|
||
<form xml:id="form_d3285e109" xml:lang="os-x-iron" type="lemma"><orth>gædybælas</orth></form>
|
||
<form xml:id="form_d3285e112" xml:lang="os-x-digor" type="dialectal"><orth>gædibælasæ</orth></form>
|
||
<sense xml:id="sense_d3285e115"><sense xml:id="sense_d3285e116"><abv:tr xml:lang="ru">
|
||
<q>осина</q>
|
||
</abv:tr><abv:tr xml:lang="en">
|
||
<q>aspen</q>
|
||
</abv:tr></sense><sense xml:id="sense_d3285e125"><abv:tr xml:lang="ru">
|
||
<q>тополь</q>
|
||
</abv:tr><abv:tr xml:lang="en">
|
||
<q>poplar</q>
|
||
</abv:tr></sense></sense>
|
||
</re>
|
||
<abv:exampleGrp xml:id="exampleGrp_d3285e136">
|
||
<abv:example xml:id="example_d3285e138">
|
||
<quote>ragæj nal fæci næ gædy ūrssaǵy qæstæ</quote>
|
||
<abv:tr xml:lang="ru">
|
||
<q>давно уже не отведывал наш кот молочного</q>
|
||
</abv:tr>
|
||
<abv:tr xml:lang="en">
|
||
<q>our cat hasn't tasted milk for a long time</q>
|
||
</abv:tr>
|
||
<bibl><ref type="bibl" target="#src_Коста"/><biblScope>92</biblScope></bibl>
|
||
</abv:example>
|
||
<abv:example xml:id="example_d3285e157">
|
||
<quote>gino, gino, gis! — īw gædy næm īs</quote>
|
||
<abv:tr xml:lang="ru">
|
||
<q>ино, гино, гис! — у нас есть один кот</q>
|
||
</abv:tr>
|
||
<abv:tr xml:lang="en">
|
||
<q><hi rendition="#rend_smallcaps">gino, gino, gis!</hi> — we have one cat</q>
|
||
</abv:tr>
|
||
<bibl><ref type="bibl" target="#src_Коста"/><biblScope>113</biblScope></bibl>
|
||
</abv:example>
|
||
</abv:exampleGrp>
|
||
<abv:exampleGrp xml:id="exampleGrp_d3285e178">
|
||
<abv:example xml:id="example_d3285e180" xml:lang="os-x-digor">
|
||
<usg><lang/></usg>
|
||
<quote>omæn ba gædiæj bazurtæ adtæj, ma ærbatæxidæ mæsugi særti</quote>
|
||
<abv:tr xml:lang="ru">
|
||
<q>у него были крылья из осины, и он пролетел над башней</q>
|
||
</abv:tr>
|
||
<abv:tr xml:lang="en">
|
||
<q>it had aspen wings and it flew over the tower</q>
|
||
</abv:tr>
|
||
<bibl><ref type="bibl" target="#src_СОПам."/><biblScope>II
|
||
33</biblScope></bibl>
|
||
</abv:example>
|
||
</abv:exampleGrp>
|
||
<etym xml:lang="ru">Слово широкого распространения, происхождение которого нельзя
|
||
пока считать выясненным. Ареал его распространения охватывает европейские языки,
|
||
семитические, кавказские, угро-финские, тюркские: позднее <mentioned corresp="#mentioned_d3285e376" xml:id="mentioned_d3285e205" xml:lang="la"><lang/>
|
||
<w>cattus, catta</w></mentioned> (<mentioned corresp="#mentioned_d3285e381" xml:id="mentioned_d3285e210" xml:lang="it"><lang/>
|
||
<w>gatto</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3285e386" xml:id="mentioned_d3285e215" xml:lang="fr"><lang/>
|
||
<w>chat</w></mentioned>), <mentioned corresp="#mentioned_d3285e391" xml:id="mentioned_d3285e220" xml:lang="ga"><lang/>
|
||
<w>catt</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3285e396" xml:id="mentioned_d3285e225" xml:lang="de"><lang/>
|
||
<w>Katze</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3285e402" xml:id="mentioned_d3285e231" xml:lang="lt"><lang/>
|
||
<w>kate</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3285e407" xml:id="mentioned_d3285e236" xml:lang="ru"><lang/>
|
||
<w>кот</w></mentioned>; <mentioned corresp="#mentioned_d3285e412" xml:id="mentioned_d3285e241" xml:lang="syr"><lang/>
|
||
<w>qat'ū</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3285e417" xml:id="mentioned_d3285e246" xml:lang="arc"><lang/>
|
||
<w>qala</w></mentioned>, новое <mentioned corresp="#mentioned_d3285e422" xml:id="mentioned_d3285e251" xml:lang="arc"><lang/>
|
||
<w>kete</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3285e427" xml:id="mentioned_d3285e256" xml:lang="nub"><lang/>
|
||
<w>kadīs</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3285e433" xml:id="mentioned_d3285e262" xml:lang="ar"><lang/>
|
||
<w>qitt'</w></mentioned>; <mentioned corresp="#mentioned_d3285e438" xml:id="mentioned_d3285e267" xml:lang="xcl"><lang/>
|
||
<w>k’at’u</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3285e443" xml:id="mentioned_d3285e272" xml:lang="xmf"><lang/>
|
||
<w>k’at’u</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3285e448" xml:id="mentioned_d3285e277" xml:lang="lzz"><lang/>
|
||
<w>kʼatʼu</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3285e453" xml:id="mentioned_d3285e282" xml:lang="ka"><lang/>
|
||
<w>k’at’a</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3285e458" xml:id="mentioned_d3285e287" xml:lang="tab"><lang/>
|
||
<w>gatu</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3285e464" xml:id="mentioned_d3285e293" xml:lang="aqc"><lang/>
|
||
<w>gatu</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3285e469" xml:id="mentioned_d3285e298" xml:lang="lbe"><lang/>
|
||
<w>citu</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3285e474" xml:id="mentioned_d3285e303" xml:lang="av"><lang/>
|
||
<w>keto</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3285e479" xml:id="mentioned_d3285e308" xml:lang="dar"><lang/>
|
||
<w>gata</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3285e484" xml:id="mentioned_d3285e313" xml:lang="ani"><lang/>
|
||
<w>gedu, ketu</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3285e489" xml:id="mentioned_d3285e318" xml:lang="ddo"><lang/>
|
||
<w>k’et’u</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3285e495" xml:id="mentioned_d3285e324" xml:lang="kbd"><lang/>
|
||
<w>gedu</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3285e500" xml:id="mentioned_d3285e329" xml:lang="ady"><lang/>
|
||
<w>gedu</w></mentioned>; <mentioned corresp="#mentioned_d3285e505" xml:id="mentioned_d3285e334" xml:lang="mns"><lang/>
|
||
<w>kāti</w></mentioned> (<bibl><ref type="bibl" target="#ref_Múnkacsi._Blüten"/><biblScope>106</biblScope></bibl>);
|
||
<mentioned corresp="#mentioned_d3285e514" xml:id="mentioned_d3285e343" xml:lang="tr"><lang/>
|
||
<w>kedi</w></mentioned>. Осетинская форма (<hi rendition="#rend_italic">gædy</hi>, <hi rendition="#rend_italic">gædi</hi>) близка к
|
||
турецкой. Для названия ‘тополя’ <hi rendition="#rend_italic">gædy-bælas</hi> буквально „кошачье дерево“ ср.
|
||
<mentioned corresp="#mentioned_d3285e519" xml:id="mentioned_d3285e348" xml:lang="lzz"><lang/>
|
||
<w>kʼatʼu-nǯa</w>
|
||
<gloss><q>тополь</q></gloss></mentioned>, буквально „кошачье дерево“
|
||
(<bibl><ref type="bibl" target="#ref_Марр._Чан."/></bibl>) или
|
||
<mentioned corresp="#mentioned_d3285e531" xml:id="mentioned_d3285e360" xml:lang="ka"><lang/>
|
||
<w>k’at’a t’iripi</w></mentioned> („кошачья ива“).%n<bibl><ref type="bibl" target="#ref_Миллер_Вс._ОЭ"/><biblScope>III 13</biblScope></bibl>. —
|
||
<bibl><ref type="bibl" target="#ref_Hübschmann._Oss."/><biblScope>122</biblScope></bibl>.</etym>
|
||
<etym xml:lang="en">The word is widespread, the origin of which cannot yet be
|
||
considered clarified. The area of its distribution covers European, Semitic,
|
||
Caucasian, Finno-Ugric, Turkic languages: late <mentioned corresp="#mentioned_d3285e205" xml:id="mentioned_d3285e376" xml:lang="la"><lang/>
|
||
<w>cattus, catta</w></mentioned> (<mentioned corresp="#mentioned_d3285e210" xml:id="mentioned_d3285e381" xml:lang="it"><lang/>
|
||
<w>gatto</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3285e215" xml:id="mentioned_d3285e386" xml:lang="fr"><lang/>
|
||
<w>chat</w></mentioned>), <mentioned corresp="#mentioned_d3285e220" xml:id="mentioned_d3285e391" xml:lang="ga"><lang/>
|
||
<w>catt</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3285e225" xml:id="mentioned_d3285e396" xml:lang="de"><lang/>
|
||
<w>Katze</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3285e231" xml:id="mentioned_d3285e402" xml:lang="lt"><lang/>
|
||
<w>kate</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3285e236" xml:id="mentioned_d3285e407" xml:lang="ru"><lang/>
|
||
<w>kot</w></mentioned>; <mentioned corresp="#mentioned_d3285e241" xml:id="mentioned_d3285e412" xml:lang="syr"><lang/>
|
||
<w>qat'ū</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3285e246" xml:id="mentioned_d3285e417" xml:lang="arc"><lang/>
|
||
<w>qala</w></mentioned>, Neo-<mentioned corresp="#mentioned_d3285e251" xml:id="mentioned_d3285e422" xml:lang="arc"><lang/>
|
||
<w>kete</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3285e256" xml:id="mentioned_d3285e427" xml:lang="nub"><lang/>
|
||
<w>kadīs</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3285e262" xml:id="mentioned_d3285e433" xml:lang="ar"><lang/>
|
||
<w>qitt'</w></mentioned>; <mentioned corresp="#mentioned_d3285e267" xml:id="mentioned_d3285e438" xml:lang="xcl"><lang/>
|
||
<w>k’at’u</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3285e272" xml:id="mentioned_d3285e443" xml:lang="xmf"><lang/>
|
||
<w>k’at’u</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3285e277" xml:id="mentioned_d3285e448" xml:lang="lzz"><lang/>
|
||
<w>kʼatʼu</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3285e282" xml:id="mentioned_d3285e453" xml:lang="ka"><lang/>
|
||
<w>k’at’a</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3285e287" xml:id="mentioned_d3285e458" xml:lang="tab"><lang/>
|
||
<w>gatu</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3285e293" xml:id="mentioned_d3285e464" xml:lang="aqc"><lang/>
|
||
<w>gatu</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3285e298" xml:id="mentioned_d3285e469" xml:lang="lbe"><lang/>
|
||
<w>citu</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3285e303" xml:id="mentioned_d3285e474" xml:lang="av"><lang/>
|
||
<w>keto</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3285e308" xml:id="mentioned_d3285e479" xml:lang="dar"><lang/>
|
||
<w>gata</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3285e313" xml:id="mentioned_d3285e484" xml:lang="ani"><lang/>
|
||
<w>gedu, ketu</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3285e318" xml:id="mentioned_d3285e489" xml:lang="ddo"><lang/>
|
||
<w>k’et’u</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3285e324" xml:id="mentioned_d3285e495" xml:lang="kbd"><lang/>
|
||
<w>gedu</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3285e329" xml:id="mentioned_d3285e500" xml:lang="ady"><lang/>
|
||
<w>gedu</w></mentioned>; <mentioned corresp="#mentioned_d3285e334" xml:id="mentioned_d3285e505" xml:lang="mns"><lang/>
|
||
<w>kāti</w></mentioned> (<bibl><ref type="bibl" target="#ref_Múnkacsi._Blüten"/><biblScope>106</biblScope></bibl>);
|
||
<mentioned corresp="#mentioned_d3285e343" xml:id="mentioned_d3285e514" xml:lang="tr"><lang/>
|
||
<w>kedi</w></mentioned>. The Ossetic form (<hi rendition="#rend_italic">gædy</hi>, <hi rendition="#rend_italic">gædi</hi>) is close to
|
||
Turkish one. For the ‘poplar’ name <hi rendition="#rend_italic">gædy-bælas</hi> literally “cat's tree” cf.
|
||
<mentioned corresp="#mentioned_d3285e348" xml:id="mentioned_d3285e519" xml:lang="lzz"><lang/>
|
||
<w>kʼatʼu-nǯa</w>
|
||
<gloss><q>poplar</q></gloss></mentioned>, literally “cat's tree” (<bibl><ref type="bibl" target="#ref_Марр._Чан."/></bibl>) or <mentioned corresp="#mentioned_d3285e360" xml:id="mentioned_d3285e531" xml:lang="ka"><lang/>
|
||
<w>k’at’a t’iripi</w></mentioned> (“cat's willow”).%n<bibl><ref type="bibl" target="#ref_Миллер_Вс._ОЭ"/><biblScope>III 13</biblScope></bibl>. —
|
||
<bibl><ref type="bibl" target="#ref_Hübschmann._Oss."/><biblScope>122</biblScope></bibl>.</etym>
|
||
<note type="internal">у одного цита нет языка</note>
|
||
</entry>
|
||
</body>
|
||
</text>
|
||
</TEI> |