148 lines
No EOL
15 KiB
XML
148 lines
No EOL
15 KiB
XML
<TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:abv="http://ossetic-studies.org/ns/abaevdict" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
|
||
<teiHeader>
|
||
<fileDesc>
|
||
<titleStmt>
|
||
<title>Abaev Dictionary: entry <hi rendition="#rend_italic">fonʒ</hi></title>
|
||
</titleStmt>
|
||
<publicationStmt xml:base="../pubstmt.xml"><p>Translated from Russian in 2020 by Oleg Belyaev (ed.), Irina Khomchenkova, Julia
|
||
Sinitsyna and Vadim Dyachkov.</p></publicationStmt>
|
||
<sourceDesc>
|
||
<bibl xml:lang="ru"><author>Абаев, Василий Иванович</author>.
|
||
<title>Историко-этимологический словарь осетинского языка</title>. Т.
|
||
<biblScope unit="volume">I</biblScope>. A–Kʼ. <pubPlace>М.–Л.</pubPlace>:
|
||
<publisher>Наука</publisher>, <date>1958</date>. С. <biblScope unit="page">??–??</biblScope>.</bibl>
|
||
</sourceDesc>
|
||
</fileDesc>
|
||
<encodingDesc xml:base="../encodingdesc.xml">
|
||
<tagsDecl>
|
||
<rendition xml:id="rend_italic" scheme="css">font-variant: italic;</rendition>
|
||
<rendition xml:id="rend_smallcaps" scheme="css">font-variant: small-caps;</rendition>
|
||
<rendition xml:id="rend_singlequotes" scheme="css" scope="q">quotes: "‘" "’";</rendition>
|
||
<rendition xml:id="rend_doublequotes" scheme="css" scope="q">quotes: "«" "»";</rendition>
|
||
</tagsDecl>
|
||
</encodingDesc>
|
||
</teiHeader>
|
||
<text>
|
||
<body>
|
||
<entry xml:id="entry_fonʒ" xml:lang="os">
|
||
<form xml:id="form_d137e66" type="lemma"><orth>fonʒ</orth></form>
|
||
<sense xml:id="sense_d137e69"><abv:tr xml:lang="ru">
|
||
<q>пять</q>
|
||
</abv:tr><abv:tr xml:lang="en">
|
||
<q>five</q>
|
||
</abv:tr></sense>
|
||
<abv:exampleGrp xml:id="exampleGrp_d137e79">
|
||
<abv:example xml:id="example_d137e81">
|
||
<quote>fonʒ fyrty mæn dær xīzync xīn æmæ kælænæj</quote>
|
||
<abv:tr xml:lang="ru">
|
||
<q>пять сыновей оберегают меня от козней и колдовства</q>
|
||
</abv:tr>
|
||
<abv:tr xml:lang="en">
|
||
<q>five sons protect me from intrigues and witchcraft</q>
|
||
</abv:tr>
|
||
<bibl><ref type="bibl" target="#src_Коста"/><biblScope>105</biblScope></bibl>
|
||
</abv:example>
|
||
<abv:example xml:id="example_d137e100">
|
||
<quote>Wyryzmæg īs dard, nyr ærtæ fonʒ bony am næj</quote>
|
||
<abv:tr xml:lang="ru">
|
||
<q>Урузмаг находится в дальней поездке, уже три пятидневки его нет
|
||
здесь</q>
|
||
</abv:tr>
|
||
<abv:tr xml:lang="en">
|
||
<q>Uruzmag is on a long trip, he has not been here for fifteen days
|
||
(three fives)</q>
|
||
</abv:tr>
|
||
<bibl><ref type="bibl" target="#src_ЮОПам."/><biblScope>I
|
||
166</biblScope></bibl>
|
||
</abv:example>
|
||
<abv:example xml:id="example_d137e119" xml:lang="os-x-digor">
|
||
<usg><lang/></usg>
|
||
<quote>oj fæste innæ fonʒej dær sæ xestæri fændagbæl rarvista</quote>
|
||
<abv:tr xml:lang="ru">
|
||
<q>затем он остальных пятерых отправил по пути их старшего (брата)</q>
|
||
</abv:tr>
|
||
<abv:tr xml:lang="en">
|
||
<q>then he sent the other five along the path of their elder
|
||
(brother)</q>
|
||
</abv:tr>
|
||
<bibl><ref type="bibl" target="#src_MSt."/><biblScope>4%l7%l</biblScope></bibl>
|
||
</abv:example>
|
||
</abv:exampleGrp>
|
||
<etym xml:lang="ru">Как и другие числительные — иранское слово. Восходит закономерно
|
||
к <hi rendition="#rend_italic">*panča</hi>. Ср. <mentioned corresp="#mentioned_d137e329" xml:id="mentioned_d137e144" xml:lang="fa"><lang/>
|
||
<w>panj</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d137e334" xml:id="mentioned_d137e149" xml:lang="pal"><lang/>
|
||
<w>panč</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d137e339" xml:id="mentioned_d137e154" xml:lang="ku"><lang/>
|
||
<w>panj, penj</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d137e344" xml:id="mentioned_d137e159" xml:lang="x-balochi"><lang/>
|
||
<w>panč</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d137e349" xml:id="mentioned_d137e164" xml:lang="ps"><lang/>
|
||
<w>pinʒə, pinʒa</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d137e355" xml:id="mentioned_d137e170" xml:lang="oru"><lang/>
|
||
<w>pēnc, pēnʒ</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d137e360" xml:id="mentioned_d137e175" xml:lang="prc"><lang/>
|
||
<w>pönč</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d137e365" xml:id="mentioned_d137e180" xml:lang="wbl"><lang/>
|
||
<w>panʒ, pānʒ</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d137e370" xml:id="mentioned_d137e185" xml:lang="mnj"><lang/>
|
||
<w>panj, panč</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d137e375" xml:id="mentioned_d137e190" xml:lang="ydg"><lang/>
|
||
<w>pānš</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d137e380" xml:id="mentioned_d137e195" xml:lang="srh"><lang/>
|
||
<w>pinz</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d137e386" xml:id="mentioned_d137e201" xml:lang="yah"><lang/>
|
||
<w>pinǯ</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d137e391" xml:id="mentioned_d137e206" xml:lang="isk"><lang/>
|
||
<w>punʒ</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d137e396" xml:id="mentioned_d137e211" xml:lang="sgy"><lang/>
|
||
<w>pōnz</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d137e401" xml:id="mentioned_d137e216" xml:lang="sgh"><lang/>
|
||
<w>pinʒ, pʼīns</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d137e406" xml:id="mentioned_d137e221" xml:lang="yai"><lang/>
|
||
<w>panʒ</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d137e411" xml:id="mentioned_d137e226" xml:lang="sog"><lang/>
|
||
<w>*panǯ</w></mentioned> или <mentioned corresp="#mentioned_d137e417" xml:id="mentioned_d137e232" xml:lang="sog"><lang/>
|
||
<w>*panč(pnč)</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d137e422" xml:id="mentioned_d137e237" xml:lang="kho"><lang/>
|
||
<w>pamjza (=panʒa)</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d137e427" xml:id="mentioned_d137e242" xml:lang="ae"><lang/>
|
||
<w>panča</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d137e432" xml:id="mentioned_d137e247" xml:lang="inc-x-old"><lang/>
|
||
<w>panča</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d137e437" xml:id="mentioned_d137e252" xml:lang="x-oldsl"><lang/>
|
||
<w>*penti</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d137e442" xml:id="mentioned_d137e257" xml:lang="ru"><lang/>
|
||
<w>пять</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d137e448" xml:id="mentioned_d137e263" xml:lang="lt"><lang/>
|
||
<w>penki</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d137e453" xml:id="mentioned_d137e268" xml:lang="got"><lang/>
|
||
<w>fimf</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d137e458" xml:id="mentioned_d137e273" xml:lang="de"><lang/>
|
||
<w>fünf</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d137e463" xml:id="mentioned_d137e278" xml:lang="grc"><lang/>
|
||
<w>πέντε</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d137e468" xml:id="mentioned_d137e283" xml:lang="la"><lang/>
|
||
<w>quinque</w><note type="comment" xml:lang="ru"> (из
|
||
<hi rendition="#rend_italic">*pinque</hi>)</note></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d137e475" xml:id="mentioned_d137e290" xml:lang="x-tchr"><lang/>
|
||
<w>päñ</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d137e481" xml:id="mentioned_d137e296" xml:lang="xcl"><lang/>
|
||
<w>hing</w></mentioned> и пр. Гласный <hi rendition="#rend_italic">o</hi> перед носовым восходит, как
|
||
обычно, к <hi rendition="#rend_italic">ā</hi>; долгота этого гласного — вторичная, как и в ряде памирских
|
||
языков. Ср. <ref type="xr" target="#entry_fænʒæm"/> ‘пятый’, <ref type="xr" target="#entry_fænʒaj"/> ‘пятьдесят’, <ref type="xr" target="#entry_fonʒyssæʒy"/> ‘сто’, <ref type="xr" target="#entry_fynddæs"/>
|
||
‘пятнадцать’.%n<bibl><ref type="bibl" target="#ref_Миллер_Вс._ОЭ"/><biblScope>II 52</biblScope></bibl>; <bibl><ref type="bibl" target="#ref_Miller._Gr."/><biblScope>48</biblScope></bibl>. —
|
||
<bibl><ref type="bibl" target="#ref_Hübschmann._Oss."/><biblScope>67</biblScope></bibl>. — <bibl><ref type="bibl" target="#ref_ОЯФ_I"/><biblScope>21</biblScope></bibl>.</etym>
|
||
<etym xml:lang="en">Like other numerals, it is an Iranian word. It regularly traces
|
||
back to <hi rendition="#rend_italic">*panča</hi>. Cf. <mentioned corresp="#mentioned_d137e144" xml:id="mentioned_d137e329" xml:lang="fa"><lang/>
|
||
<w>panj</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d137e149" xml:id="mentioned_d137e334" xml:lang="pal"><lang/>
|
||
<w>panč</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d137e154" xml:id="mentioned_d137e339" xml:lang="ku"><lang/>
|
||
<w>panj, penj</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d137e159" xml:id="mentioned_d137e344" xml:lang="x-balochi"><lang/>
|
||
<w>panč</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d137e164" xml:id="mentioned_d137e349" xml:lang="ps"><lang/>
|
||
<w>pinʒə, pinʒa</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d137e170" xml:id="mentioned_d137e355" xml:lang="oru"><lang/>
|
||
<w>pēnc, pēnʒ</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d137e175" xml:id="mentioned_d137e360" xml:lang="prc"><lang/>
|
||
<w>pönč</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d137e180" xml:id="mentioned_d137e365" xml:lang="wbl"><lang/>
|
||
<w>panʒ, pānʒ</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d137e185" xml:id="mentioned_d137e370" xml:lang="mnj"><lang/>
|
||
<w>panj, panč</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d137e190" xml:id="mentioned_d137e375" xml:lang="ydg"><lang/>
|
||
<w>pānš</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d137e195" xml:id="mentioned_d137e380" xml:lang="srh"><lang/>
|
||
<w>pinz</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d137e201" xml:id="mentioned_d137e386" xml:lang="yah"><lang/>
|
||
<w>pinǯ</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d137e206" xml:id="mentioned_d137e391" xml:lang="isk"><lang/>
|
||
<w>punʒ</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d137e211" xml:id="mentioned_d137e396" xml:lang="sgy"><lang/>
|
||
<w>pōnz</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d137e216" xml:id="mentioned_d137e401" xml:lang="sgh"><lang/>
|
||
<w>pinʒ, pʼīns</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d137e221" xml:id="mentioned_d137e406" xml:lang="yai"><lang/>
|
||
<w>panʒ</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d137e226" xml:id="mentioned_d137e411" xml:lang="sog"><lang/>
|
||
<w>*panǯ</w></mentioned> или <mentioned corresp="#mentioned_d137e232" xml:id="mentioned_d137e417" xml:lang="sog"><lang/>
|
||
<w>*panč(pnč)</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d137e237" xml:id="mentioned_d137e422" xml:lang="kho"><lang/>
|
||
<w>pamjza (=panʒa)</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d137e242" xml:id="mentioned_d137e427" xml:lang="ae"><lang/>
|
||
<w>panča</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d137e247" xml:id="mentioned_d137e432" xml:lang="inc-x-old"><lang/>
|
||
<w>panča</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d137e252" xml:id="mentioned_d137e437" xml:lang="x-oldsl"><lang/>
|
||
<w>*penti</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d137e257" xml:id="mentioned_d137e442" xml:lang="ru"><lang/>
|
||
<w>pjatʼ</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d137e263" xml:id="mentioned_d137e448" xml:lang="lt"><lang/>
|
||
<w>penki</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d137e268" xml:id="mentioned_d137e453" xml:lang="got"><lang/>
|
||
<w>fimf</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d137e273" xml:id="mentioned_d137e458" xml:lang="de"><lang/>
|
||
<w>fünf</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d137e278" xml:id="mentioned_d137e463" xml:lang="grc"><lang/>
|
||
<w>πέντε</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d137e283" xml:id="mentioned_d137e468" xml:lang="la"><lang/>
|
||
<w>quinque</w><note type="comment" xml:lang="en"> (from
|
||
<hi rendition="#rend_italic">*pinque</hi>)</note></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d137e290" xml:id="mentioned_d137e475" xml:lang="x-tchr"><lang/>
|
||
<w>päñ</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d137e296" xml:id="mentioned_d137e481" xml:lang="xcl"><lang/>
|
||
<w>hing</w></mentioned> etc. The vowel <hi rendition="#rend_italic">o</hi> before a nasal traces back, as
|
||
usual, to <hi rendition="#rend_italic">ā</hi>; the length of this vowel is secondary, as in a number of Pamir
|
||
languages. Cf. <ref type="xr" target="#entry_fænʒæm"/> ‘fifth’, <ref type="xr" target="#entry_fænʒaj"/> ‘fifty’, <ref type="xr" target="#entry_fonʒyssæʒy"/> ‘hundred’, <ref type="xr" target="#entry_fynddæs"/> ‘fifteen’.%n<bibl><ref type="bibl" target="#ref_Миллер_Вс._ОЭ"/><biblScope>II
|
||
52</biblScope></bibl>; <bibl><ref type="bibl" target="#ref_Miller._Gr."/><biblScope>48</biblScope></bibl>. — <bibl><ref type="bibl" target="#ref_Hübschmann._Oss."/><biblScope>67</biblScope></bibl>. —
|
||
<bibl><ref type="bibl" target="#ref_ОЯФ_I"/><biblScope>21</biblScope></bibl>.</etym>
|
||
</entry>
|
||
</body>
|
||
</text>
|
||
</TEI> |