abaev-xml/entries/abaev_kʼala_2.xml
2025-03-21 13:42:40 +03:00

97 lines
No EOL
9.1 KiB
XML
Raw Blame History

This file contains ambiguous Unicode characters

This file contains Unicode characters that might be confused with other characters. If you think that this is intentional, you can safely ignore this warning. Use the Escape button to reveal them.

<TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:abv="http://ossetic-studies.org/ns/abaevdict" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>Abaev Dictionary: entry <hi rendition="#rend_italic">kʼala_2</hi></title>
</titleStmt>
<publicationStmt xml:base="../pubstmt.xml"><p>Translated from Russian in 2020 by Oleg Belyaev (ed.), Irina Khomchenkova, Julia
Sinitsyna and Vadim Dyachkov.</p></publicationStmt>
<sourceDesc>
<bibl xml:lang="ru"><author>Абаев, Василий Иванович</author>.
<title>Историко-этимологический словарь осетинского языка</title>. Т.
<biblScope unit="volume">I</biblScope>. AKʼ. <pubPlace>М.–Л.</pubPlace>:
<publisher>Наука</publisher>, <date>1958</date>. С. <biblScope unit="page">????</biblScope>.</bibl>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc xml:base="../encodingdesc.xml">
<tagsDecl>
<rendition xml:id="rend_italic" scheme="css">font-variant: italic;</rendition>
<rendition xml:id="rend_smallcaps" scheme="css">font-variant: small-caps;</rendition>
<rendition xml:id="rend_singlequotes" scheme="css" scope="q">quotes: "" "";</rendition>
<rendition xml:id="rend_doublequotes" scheme="css" scope="q">quotes: "«" "»";</rendition>
</tagsDecl>
</encodingDesc>
</teiHeader>
<text>
<body>
<entry xml:id="entry_kʼala_2" n="2" xml:lang="os-x-iron">
<form xml:id="form_d437e66" type="lemma"><orth>kʼala</orth></form>
<usg><lang/></usg>
<sense xml:id="sense_d437e72"><abv:tr xml:lang="ru">
<q>олово</q>
</abv:tr><abv:tr xml:lang="en">
<q>tin</q>
</abv:tr></sense>
<etym xml:lang="ru">Из <mentioned corresp="#mentioned_d437e198" xml:id="mentioned_d437e84" xml:lang="ar" extralang="fa"><lang/>
<w>qalʽī</w>
<gloss><q>олово</q></gloss></mentioned>; вероятно, через грузинское
посредство: <mentioned corresp="#mentioned_d437e206" xml:id="mentioned_d437e92" xml:lang="ka"><lang/>
<w>kala</w>
<gloss><q>олово</q></gloss></mentioned>. Вошло во многие языки Кавказа:
<mentioned corresp="#mentioned_d437e214" xml:id="mentioned_d437e100" xml:lang="sva"><lang/>
<w>kala</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d437e219" xml:id="mentioned_d437e105" xml:lang="bbl"><lang/>
<w>kal</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d437e224" xml:id="mentioned_d437e110" xml:lang="dar"><lang/>
<w>qalaj</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d437e230" xml:id="mentioned_d437e116" xml:lang="lez"><lang/>
<w>kele</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d437e235" xml:id="mentioned_d437e121" xml:lang="lbe"><lang/>
<w>qalaj</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d437e240" xml:id="mentioned_d437e126" xml:lang="ce"><lang/>
<w>ghali</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d437e245" xml:id="mentioned_d437e131" xml:lang="ady"><lang/>
<w>galai</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d437e250" xml:id="mentioned_d437e136" xml:lang="ab"><lang/>
<w>a-kalej</w></mentioned> и др. С давних пор свидетельствуется на
<hi rendition="#rend_bold">тюркской</hi> почве: куман. и др. <mentioned corresp="#mentioned_d437e255" xml:id="mentioned_d437e141" xml:lang="trk"><lang/>
<w>qālāi</w>
<gloss><q>олово</q></gloss></mentioned> (<bibl><ref type="bibl" target="#ref_Радлов"/><biblScope>II 226</biblScope></bibl>). Сюда же
<mentioned xml:id="mentioned_d437e154" xml:lang="el"><lang/>
<w>καλάι</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d437e273" xml:id="mentioned_d437e159" xml:lang="sr"><lang/>
<w>kalaj</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d437e278" xml:id="mentioned_d437e164" xml:lang="bg"><lang/>
<w>кaлaй</w></mentioned>. Первоисточником считается название города
<hi rendition="#rend_italic">Qualah</hi> на Малакке, где с давних пор в большом количестве добывалось олово
(<bibl><ref type="bibl" target="#ref_Schrader"/><biblScope>II
701</biblScope></bibl>. — <bibl><author>V.
<hi rendition="#rend_smallcaps">Мinоrskу</hi></author><biblScope xml:lang="ru">Hudud al Alam. 1937, стр.
187</biblScope></bibl>).%n<bibl><ref type="bibl" target="#ref_Миллер_Вс._ОЭ"/><biblScope>III 12</biblScope></bibl>;
<bibl><ref type="bibl" target="#ref_Miller._Gr."/><biblScope>8</biblScope></bibl>. — <bibl><ref type="bibl" target="#ref_Hübschmann._Arm._Gr."/><biblScope>269</biblScope></bibl>.—
<bibl><ref type="bibl" target="#ref_ОЯФ_I"/><biblScope>52,
519</biblScope></bibl>.</etym>
<etym xml:lang="en">From <mentioned corresp="#mentioned_d437e84" xml:id="mentioned_d437e198" xml:lang="ar" extralang="fa"><lang/>
<w>qalʽī</w>
<gloss><q>tin</q></gloss></mentioned>; probably, through Georgian:
<mentioned corresp="#mentioned_d437e92" xml:id="mentioned_d437e206" xml:lang="ka"><lang/>
<w>kala</w>
<gloss><q>tin</q></gloss></mentioned>. It entered many Caucasian languages:
<mentioned corresp="#mentioned_d437e100" xml:id="mentioned_d437e214" xml:lang="sva"><lang/>
<w>kala</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d437e105" xml:id="mentioned_d437e219" xml:lang="bbl"><lang/>
<w>kal</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d437e110" xml:id="mentioned_d437e224" xml:lang="dar"><lang/>
<w>qalaj</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d437e116" xml:id="mentioned_d437e230" xml:lang="lez"><lang/>
<w>kele</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d437e121" xml:id="mentioned_d437e235" xml:lang="lbe"><lang/>
<w>qalaj</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d437e126" xml:id="mentioned_d437e240" xml:lang="ce"><lang/>
<w>ghali</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d437e131" xml:id="mentioned_d437e245" xml:lang="ady"><lang/>
<w>galai</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d437e136" xml:id="mentioned_d437e250" xml:lang="ab"><lang/>
<w>a-kalej</w></mentioned> etc. Frow way back it is attested in <hi rendition="#rend_bold">Turkic</hi>
languages: Cuman etc. <mentioned corresp="#mentioned_d437e141" xml:id="mentioned_d437e255" xml:lang="trk"><lang/>
<w>qālāi</w>
<gloss><q>tin</q></gloss></mentioned> (<bibl><ref type="bibl" target="#ref_Радлов"/><biblScope>II 226</biblScope></bibl>). See also
<mentioned xml:id="mentioned_d437e268" xml:lang="el"><lang/>
<w>καλάι</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d437e159" xml:id="mentioned_d437e273" xml:lang="sr"><lang/>
<w>kalaj</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d437e164" xml:id="mentioned_d437e278" xml:lang="bg"><lang/>
<w>kalaj</w></mentioned>. The primary source is considered to be the name of
<hi rendition="#rend_italic">Qualah</hi> city at the Malay Peninsula, where tin has been extracted in large
quantities for a long time (<bibl><ref type="bibl" target="#ref_Schrader"/><biblScope>II 701</biblScope></bibl>. — <bibl><author>V.
<hi rendition="#rend_smallcaps">Мinоrskу</hi></author><biblScope xml:lang="en">Hudud al Alam. 1937, p.
187</biblScope></bibl>).%n<bibl><ref type="bibl" target="#ref_Миллер_Вс._ОЭ"/><biblScope>III 12</biblScope></bibl>;
<bibl><ref type="bibl" target="#ref_Miller._Gr."/><biblScope>8</biblScope></bibl>. — <bibl><ref type="bibl" target="#ref_Hübschmann._Arm._Gr."/><biblScope>269</biblScope></bibl>.—
<bibl><ref type="bibl" target="#ref_ОЯФ_I"/><biblScope>52,
519</biblScope></bibl>.</etym>
</entry>
</body>
</text>
</TEI>