abaev-xml/entries/abaev_ǵynasu.xml

67 lines
6.4 KiB
XML
Raw Normal View History

2025-03-21 13:42:40 +03:00
<TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:abv="http://ossetic-studies.org/ns/abaevdict" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>Abaev Dictionary: entry <hi rendition="#rend_italic">ǵynasu</hi></title>
</titleStmt>
<publicationStmt xml:base="../pubstmt.xml"><p>Translated from Russian in 2020 by Oleg Belyaev (ed.), Irina Khomchenkova, Julia
Sinitsyna and Vadim Dyachkov.</p></publicationStmt>
<sourceDesc>
<bibl xml:lang="ru"><author>Абаев, Василий Иванович</author>.
<title>Историко-этимологический словарь осетинского языка</title>. Т.
<biblScope unit="volume">I</biblScope>. AKʼ. <pubPlace>М.–Л.</pubPlace>:
<publisher>Наука</publisher>, <date>1958</date>. С. <biblScope unit="page">????</biblScope>.</bibl>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc xml:base="../encodingdesc.xml">
<tagsDecl>
<rendition xml:id="rend_italic" scheme="css">font-variant: italic;</rendition>
<rendition xml:id="rend_smallcaps" scheme="css">font-variant: small-caps;</rendition>
<rendition xml:id="rend_singlequotes" scheme="css" scope="q">quotes: "" "";</rendition>
<rendition xml:id="rend_doublequotes" scheme="css" scope="q">quotes: "«" "»";</rendition>
</tagsDecl>
</encodingDesc>
</teiHeader>
<text>
<body>
<entry xml:id="entry_ǵynasu" xml:lang="os">
<form xml:id="form_d3565e66" type="lemma"><orth>ǵynasu</orth><form xml:id="form_d3565e68" type="variant"><orth>ǵynas˳y</orth></form></form>
<sense xml:id="sense_d3565e71"><abv:tr xml:lang="ru">
<q>ртуть</q>
</abv:tr><abv:tr xml:lang="en">
<q>mercury</q>
</abv:tr></sense>
<etym xml:lang="ru">Тюркское%b слово: <mentioned corresp="#mentioned_d3565e151" xml:id="mentioned_d3565e83" xml:lang="qwm"><lang/>
<w>konessu</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3565e156" xml:id="mentioned_d3565e88" xml:lang="qwm"><w>könäsü</w></mentioned> (<hi rendition="#rend_italic">kones</hi> сереброʼ и <hi rendition="#rend_italic">su</hi> ‘водаʼ?
<bibl><biblScope xml:lang="ru">Codex Cumanicus, 1880, стр.
264</biblScope></bibl>); <mentioned corresp="#mentioned_d3565e162" xml:id="mentioned_d3565e95" xml:lang="ug"><lang/>
<w>könüksü</w></mentioned> (<bibl><ref type="bibl" target="#ref_Радлов"/><biblScope>II 1243, 1245</biblScope></bibl>), <mentioned corresp="#mentioned_d3565e172" xml:id="mentioned_d3565e105" xml:lang="tt"><lang/>
<w>kainar-su</w></mentioned><mentioned corresp="#mentioned_d3565e177" xml:id="mentioned_d3565e109" xml:lang="uz"><lang/>
<w>koinak su</w></mentioned> (сообщение <hi rendition="#rend_smallcaps">С. Е. Маслова</hi>), <mentioned corresp="#mentioned_d3565e182" xml:id="mentioned_d3565e114" xml:lang="krc-x-balkar"><lang/>
<w>ginasu</w></mentioned>. Вошло в ряд кавказских языков: <mentioned corresp="#mentioned_d3565e187" xml:id="mentioned_d3565e119" xml:lang="kbd"><lang/>
<w>ǵinasu, ǵənasu</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3565e192" xml:id="mentioned_d3565e124" xml:lang="kbd-x-crc"><lang/>
<w>gʼənasu</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3565e196" xml:id="mentioned_d3565e129" xml:lang="uby"><lang/>
<w>kenesu</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3565e202" xml:id="mentioned_d3565e135" xml:lang="ce"><lang/>
<w>ginsu</w></mentioned>. Ср. также <mentioned corresp="#mentioned_d3565e207" xml:id="mentioned_d3565e140" xml:lang="hu"><lang/>
<w>kenesö</w>
<gloss><q>ртуть</q></gloss></mentioned>.</etym>
<etym xml:lang="en">A <hi rendition="#rend_bold">Turkic</hi> word: <mentioned corresp="#mentioned_d3565e83" xml:id="mentioned_d3565e151" xml:lang="qwm"><lang/>
<w>konessu</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3565e88" xml:id="mentioned_d3565e156" xml:lang="qwm"><w>könäsü</w></mentioned> (<hi rendition="#rend_italic">kones</hi> silverʼ and <hi rendition="#rend_italic">su</hi> waterʼ?
<bibl><biblScope>Codex Cumanicus, 1880, p. 264</biblScope></bibl>);
<mentioned corresp="#mentioned_d3565e95" xml:id="mentioned_d3565e162" xml:lang="ug"><lang/>
<w>könüksü</w></mentioned> (<bibl><ref type="bibl" target="#ref_Радлов"/><biblScope>II 1243, 1245</biblScope></bibl>), <mentioned corresp="#mentioned_d3565e105" xml:id="mentioned_d3565e172" xml:lang="tt"><lang/>
<w>kainar-su</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3565e109" xml:id="mentioned_d3565e177" xml:lang="uz"><lang/>
<w>koinak su</w></mentioned> (<hi rendition="#rend_smallcaps">S. E. Maslov</hi>, personal communication),
<mentioned corresp="#mentioned_d3565e114" xml:id="mentioned_d3565e182" xml:lang="krc-x-balkar"><lang/>
<w>ginasu</w></mentioned>. It entered several Caucasian languages:
<mentioned corresp="#mentioned_d3565e119" xml:id="mentioned_d3565e187" xml:lang="kbd"><lang/>
<w>ǵinasu, ǵənasu</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3565e124" xml:id="mentioned_d3565e192" xml:lang="kbd-x-crc"><lang/>
<w>gʼənasu</w></mentioned><mentioned corresp="#mentioned_d3565e129" xml:id="mentioned_d3565e196" xml:lang="uby"><lang/>
<w>kenesu</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3565e135" xml:id="mentioned_d3565e202" xml:lang="ce"><lang/>
<w>ginsu</w></mentioned>. Compare also <mentioned corresp="#mentioned_d3565e140" xml:id="mentioned_d3565e207" xml:lang="hu"><lang/>
<w>kenesö</w>
<gloss><q>mercury</q></gloss></mentioned>.</etym>
</entry>
</body>
</text>
</TEI>