abaev-xml/entries/abaev_baba.xml

94 lines
8.2 KiB
XML
Raw Normal View History

2025-03-21 13:42:40 +03:00
<TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:abv="http://ossetic-studies.org/ns/abaevdict" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>Abaev Dictionary: entry <hi rendition="#rend_italic">baba</hi></title>
</titleStmt>
<publicationStmt xml:base="../pubstmt.xml"><p>Translated from Russian in 2020 by Oleg Belyaev (ed.), Irina Khomchenkova, Julia
Sinitsyna and Vadim Dyachkov.</p></publicationStmt>
<sourceDesc>
<bibl xml:lang="ru"><author>Абаев, Василий Иванович</author>.
<title>Историко-этимологический словарь осетинского языка</title>. Т.
<biblScope unit="volume">I</biblScope>. AKʼ. <pubPlace>М.–Л.</pubPlace>:
<publisher>Наука</publisher>, <date>1958</date>. С. <biblScope unit="page">????</biblScope>.</bibl>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc xml:base="../encodingdesc.xml">
<tagsDecl>
<rendition xml:id="rend_italic" scheme="css">font-variant: italic;</rendition>
<rendition xml:id="rend_smallcaps" scheme="css">font-variant: small-caps;</rendition>
<rendition xml:id="rend_singlequotes" scheme="css" scope="q">quotes: "" "";</rendition>
<rendition xml:id="rend_doublequotes" scheme="css" scope="q">quotes: "«" "»";</rendition>
</tagsDecl>
</encodingDesc>
</teiHeader>
<text>
<body>
<entry xml:id="entry_baba" xml:lang="os">
<form xml:id="form_d5059e66" type="lemma"><orth>baba</orth></form>
<sense xml:id="sense_d5059e69"><sense xml:id="sense_d5059e70"><abv:tr xml:lang="ru">
<q>дедушка</q>
</abv:tr><abv:tr xml:lang="en">
<q>grandfather</q>
</abv:tr></sense><sense xml:id="sense_d5059e79"><abv:tr xml:lang="ru">
<q>тятя</q>
</abv:tr></sense></sense>
<abv:exampleGrp xml:id="exampleGrp_d5059e85">
<abv:example xml:id="example_d5059e87">
<quote>rawaj, babajy xūr!<note type="comment" xml:lang="ru"/><note type="comment" xml:lang="en"/></quote>
<abv:tr xml:lang="ru">
<q>подойди, дедушкино солнышко!</q>
</abv:tr>
<abv:tr xml:lang="en">
<q>come here, grandfather's son!</q>
</abv:tr>
</abv:example>
<abv:example xml:id="example_d5059e105" xml:lang="os-x-digor">
<usg><lang/></usg>
<quote>babaj cirt min ka baxwaja?</quote>
<abv:tr xml:lang="ru">
<q>кто постучит в могилу тяти?</q>
</abv:tr>
<abv:tr xml:lang="en">
<q>who will knock at old papa's grave?</q>
</abv:tr>
<bibl><ref type="bibl" target="#src_Iræf"/><biblScope>22</biblScope></bibl>
</abv:example>
</abv:exampleGrp>
<etym xml:lang="ru">„Детское“ слово. Встречается в самых различных по происхождению
языках. Ср. на кавказской почве: <mentioned corresp="#mentioned_d5059e207" xml:id="mentioned_d5059e130" xml:lang="lez"><lang/>
<w>baba</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d5059e212" xml:id="mentioned_d5059e135" xml:lang="udi"><lang/>
<w>baba</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d5059e217" xml:id="mentioned_d5059e140" xml:lang="xmf"><lang/>
<w>baba</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d5059e222" xml:id="mentioned_d5059e145" xml:lang="ka"><lang/>
<w>pʼapʼa</w></mentioned>, на иранской почве: <mentioned corresp="#mentioned_d5059e227" xml:id="mentioned_d5059e150" xml:lang="kho"><lang/>
<w>pāba</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d5059e233" xml:id="mentioned_d5059e156" xml:lang="sgh"><lang/>
<w>bōb</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d5059e238" xml:id="mentioned_d5059e161" xml:lang="yah"><lang/>
<w>bōb</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d5059e243" xml:id="mentioned_d5059e166" xml:lang="wbl"><lang/>
<w>pūp</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d5059e248" xml:id="mentioned_d5059e171" xml:lang="mnj"><lang/>
<w>pōp</w></mentioned>; ср. также имя верховного бога скифов <mentioned corresp="#mentioned_d5059e253" xml:id="mentioned_d5059e176" xml:lang="xsc"><lang/>
<w>Παπαίος</w></mentioned> (<bibl><author>Zgusta</author><ref type="bibl" target="#ref_Arch._Or."/><biblScope>1953 II—III 270
сл.</biblScope></bibl>); на европейской почве: <mentioned corresp="#mentioned_d5059e264" xml:id="mentioned_d5059e187" xml:lang="grc"><lang/>
<w>πάππας</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d5059e269" xml:id="mentioned_d5059e192" xml:lang="fr"><lang/>
<w>papa</w></mentioned>; в тюркских: <mentioned corresp="#mentioned_d5059e274" xml:id="mentioned_d5059e197" xml:lang="trk"><lang/>
<w>baba</w></mentioned> и пр. Ср. <ref type="xr" target="#entry_æda"/>.</etym>
<etym xml:lang="en">A “child” word. It is found in languages of different origin.
Cf. Caucasian languages: <mentioned corresp="#mentioned_d5059e130" xml:id="mentioned_d5059e207" xml:lang="lez"><lang/>
<w>baba</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d5059e135" xml:id="mentioned_d5059e212" xml:lang="udi"><lang/>
<w>baba</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d5059e140" xml:id="mentioned_d5059e217" xml:lang="xmf"><lang/>
<w>baba</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d5059e145" xml:id="mentioned_d5059e222" xml:lang="ka"><lang/>
<w>pʼapʼa</w></mentioned>, Iranian languages: <mentioned corresp="#mentioned_d5059e150" xml:id="mentioned_d5059e227" xml:lang="kho"><lang/>
<w>pāba</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d5059e156" xml:id="mentioned_d5059e233" xml:lang="sgh"><lang/>
<w>bōb</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d5059e161" xml:id="mentioned_d5059e238" xml:lang="yah"><lang/>
<w>bōb</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d5059e166" xml:id="mentioned_d5059e243" xml:lang="wbl"><lang/>
<w>pūp</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d5059e171" xml:id="mentioned_d5059e248" xml:lang="mnj"><lang/>
<w>pōp</w></mentioned>; cf. also the name of the supreme Scythian god
<mentioned corresp="#mentioned_d5059e176" xml:id="mentioned_d5059e253" xml:lang="xsc"><lang/>
<w>Παπαίος</w></mentioned> (<bibl><author>Zgusta</author><ref type="bibl" target="#ref_Arch._Or."/><biblScope>1953 II—III
270f.</biblScope></bibl>); in European languages: <mentioned corresp="#mentioned_d5059e187" xml:id="mentioned_d5059e264" xml:lang="grc"><lang/>
<w>πάππας</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d5059e192" xml:id="mentioned_d5059e269" xml:lang="fr"><lang/>
<w>papa</w></mentioned>; in Turkic languages: <mentioned corresp="#mentioned_d5059e197" xml:id="mentioned_d5059e274" xml:lang="trk"><lang/>
<w>baba</w></mentioned> etc. Cf. <ref type="xr" target="#entry_æda"/>.</etym>
</entry>
</body>
</text>
</TEI>