136 lines
12 KiB
XML
136 lines
12 KiB
XML
|
<TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:abv="http://ossetic-studies.org/ns/abaevdict" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
|
|||
|
<teiHeader>
|
|||
|
<fileDesc>
|
|||
|
<titleStmt>
|
|||
|
<title>Abaev Dictionary: entry <hi rendition="#rend_italic">dæ</hi></title>
|
|||
|
</titleStmt>
|
|||
|
<publicationStmt xml:base="../pubstmt.xml"><p>Translated from Russian in 2020 by Oleg Belyaev (ed.), Irina Khomchenkova, Julia
|
|||
|
Sinitsyna and Vadim Dyachkov.</p></publicationStmt>
|
|||
|
<sourceDesc>
|
|||
|
<bibl xml:lang="ru"><author>Абаев, Василий Иванович</author>.
|
|||
|
<title>Историко-этимологический словарь осетинского языка</title>. Т.
|
|||
|
<biblScope unit="volume">I</biblScope>. A–Kʼ. <pubPlace>М.–Л.</pubPlace>:
|
|||
|
<publisher>Наука</publisher>, <date>1958</date>. С. <biblScope unit="page">??–??</biblScope>.</bibl>
|
|||
|
</sourceDesc>
|
|||
|
</fileDesc>
|
|||
|
<encodingDesc xml:base="../encodingdesc.xml">
|
|||
|
<tagsDecl>
|
|||
|
<rendition xml:id="rend_italic" scheme="css">font-variant: italic;</rendition>
|
|||
|
<rendition xml:id="rend_smallcaps" scheme="css">font-variant: small-caps;</rendition>
|
|||
|
<rendition xml:id="rend_singlequotes" scheme="css" scope="q">quotes: "‘" "’";</rendition>
|
|||
|
<rendition xml:id="rend_doublequotes" scheme="css" scope="q">quotes: "«" "»";</rendition>
|
|||
|
</tagsDecl>
|
|||
|
</encodingDesc>
|
|||
|
</teiHeader>
|
|||
|
<text>
|
|||
|
<body>
|
|||
|
<entry xml:id="entry_dæ" xml:lang="os">
|
|||
|
<form xml:id="form_d3548e66" type="lemma"><orth>dæ</orth></form>
|
|||
|
<sense xml:id="sense_d3548e69"><sense xml:id="sense_d3548e70"><abv:tr xml:lang="ru">
|
|||
|
<q>тебя</q>
|
|||
|
</abv:tr><note type="comment" xml:lang="ru"> (энклит.)</note><note type="comment" xml:lang="en"> (enclitic)</note><abv:tr xml:lang="en">
|
|||
|
<q>thou (ACC)</q>
|
|||
|
</abv:tr><note type="comment" xml:lang="ru"> (энклит.)</note><note type="comment" xml:lang="en"> (enclitic)</note></sense><sense xml:id="sense_d3548e87"><abv:tr xml:lang="ru">
|
|||
|
<q>твой</q>
|
|||
|
</abv:tr><abv:tr xml:lang="en">
|
|||
|
<q>your</q>
|
|||
|
</abv:tr></sense></sense>
|
|||
|
<re xml:id="re_d3548e97">
|
|||
|
<re xml:id="re_d3548e99">
|
|||
|
<form xml:id="form_d3548e101" type="lemma"><orth>dæ-xædæg</orth></form>
|
|||
|
<sense xml:id="sense_d3548e104"><abv:tr xml:lang="ru">
|
|||
|
<q>ты сам</q>
|
|||
|
</abv:tr><abv:tr xml:lang="en">
|
|||
|
<q>thyself</q>
|
|||
|
</abv:tr></sense>
|
|||
|
</re>
|
|||
|
<re xml:id="re_d3548e115">
|
|||
|
<form xml:id="form_d3548e117" type="lemma"><orth>dæ-xi</orth></form>
|
|||
|
<sense xml:id="sense_d3548e120"><sense xml:id="sense_d3548e121"><abv:tr xml:lang="ru">
|
|||
|
<q>тебя самого</q>
|
|||
|
</abv:tr><abv:tr xml:lang="en">
|
|||
|
<q>thyself (acc)</q>
|
|||
|
</abv:tr></sense><sense xml:id="sense_d3548e130"><abv:tr xml:lang="ru">
|
|||
|
<q>твой собственный</q>
|
|||
|
</abv:tr><abv:tr xml:lang="en">
|
|||
|
<q>thy own</q>
|
|||
|
</abv:tr></sense></sense>
|
|||
|
</re>
|
|||
|
</re>
|
|||
|
<abv:exampleGrp xml:id="exampleGrp_d3548e142">
|
|||
|
<abv:example xml:id="example_d3548e144">
|
|||
|
<quote>ragæj dæ kædton mæ wyndæj tærsyn</quote>
|
|||
|
<abv:tr xml:lang="ru">
|
|||
|
<q>давно я пугал тебя своим видом</q>
|
|||
|
</abv:tr>
|
|||
|
<abv:tr xml:lang="en">
|
|||
|
<q>for a long time I scared thou with my appearance</q>
|
|||
|
</abv:tr>
|
|||
|
<bibl><ref type="bibl" target="#src_Коста"/><biblScope>23</biblScope></bibl>
|
|||
|
</abv:example>
|
|||
|
<abv:example xml:id="example_d3548e163">
|
|||
|
<quote>am dæ kalati cættæ</quote>
|
|||
|
<abv:tr xml:lang="ru">
|
|||
|
<q>здесь твоя клетка готова</q>
|
|||
|
</abv:tr>
|
|||
|
<abv:tr xml:lang="en">
|
|||
|
<q>here thy cage is ready</q>
|
|||
|
</abv:tr>
|
|||
|
<bibl><ref type="bibl" target="#src_Коста"/><biblScope>122</biblScope></bibl>
|
|||
|
</abv:example>
|
|||
|
<abv:example xml:id="example_d3548e182">
|
|||
|
<quote>kūræm dæ</quote>
|
|||
|
<abv:tr xml:lang="ru">
|
|||
|
<q>мы просим у тебя</q>
|
|||
|
</abv:tr>
|
|||
|
<abv:tr xml:lang="en">
|
|||
|
<q>we are asking thou</q>
|
|||
|
</abv:tr>
|
|||
|
<bibl><ref type="bibl" target="#src_Коста"/><biblScope>122</biblScope></bibl>
|
|||
|
</abv:example>
|
|||
|
</abv:exampleGrp>
|
|||
|
<etym xml:lang="ru">В <mentioned corresp="#mentioned_d3548e306" xml:id="mentioned_d3548e204" xml:lang="os"><lang/>
|
|||
|
<w>dæ</w></mentioned> совпали старая энклитика *<hi rendition="#rend_italic">tvā</hi> ‘тебя’ и усеченная
|
|||
|
форма родительного падежа dæw(← <hi rendition="#rend_italic">tava</hi>) от <ref type="xr" target="#entry_dy"/>
|
|||
|
| <hi rendition="#rend_italic">du</hi> ‘ты’. Ср. энклитические формы винительного и дательного падежей
|
|||
|
местоимения 2-го лица ед. ч. в других иранских и индоевропейских языках:
|
|||
|
<mentioned corresp="#mentioned_d3548e313" xml:id="mentioned_d3548e211" xml:lang="ps"><lang/>
|
|||
|
<w>de</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3548e318" xml:id="mentioned_d3548e216" xml:lang="sgh"><lang/>
|
|||
|
<w>ta</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3548e323" xml:id="mentioned_d3548e221" xml:lang="mnj"><lang/>
|
|||
|
<w>tə</w></mentioned> (<bibl><ref type="bibl" target="#ref_Зарубин._Мундж."/><biblScope>169</biblScope></bibl>), <mentioned corresp="#mentioned_d3548e333" xml:id="mentioned_d3548e231" xml:lang="ku"><lang/>
|
|||
|
<w>ta</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3548e338" xml:id="mentioned_d3548e236" xml:lang="ku"><w>tä</w></mentioned>,
|
|||
|
<mentioned corresp="#mentioned_d3548e341" xml:id="mentioned_d3548e239" xml:lang="sog"><lang/>
|
|||
|
<w>ty(←tai?)</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3548e346" xml:id="mentioned_d3548e244" xml:lang="kho"><lang/>
|
|||
|
<w>te</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3548e351" xml:id="mentioned_d3548e249" xml:lang="kho"><w>tä(←tai)</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3548e355" xml:id="mentioned_d3548e253" xml:lang="ae"><lang/>
|
|||
|
<w>θwā</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3548e360" xml:id="mentioned_d3548e258" xml:lang="ae"><w>tē</w></mentioned>,
|
|||
|
<mentioned corresp="#mentioned_d3548e363" xml:id="mentioned_d3548e261" xml:lang="peo"><lang/>
|
|||
|
<w>taiy</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3548e368" xml:id="mentioned_d3548e266" xml:lang="inc-x-old"><lang/>
|
|||
|
<w>tvā</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3548e373" xml:id="mentioned_d3548e271" xml:lang="cu"><lang/>
|
|||
|
<w n="0">тя</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3548e378" xml:id="mentioned_d3548e277" xml:lang="la"><lang/>
|
|||
|
<w>te</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3548e384" xml:id="mentioned_d3548e283" xml:lang="grc"><lang/>
|
|||
|
<w>σε</w></mentioned> и пр. Для притяжательного <hi rendition="#rend_italic">dæ</hi> ‘твой’ см. <ref type="xr" target="#entry_dæw"/>. Ср. также <ref type="xr" target="#entry_dy"/>, <hi rendition="#rend_italic">mæ, jæ</hi>, <ref type="xr" target="#entry_næ"/>, <hi rendition="#rend_italic">wæ, sæ</hi>.%n<bibl><ref type="bibl" target="#ref_Miller._Gr."/><biblScope>54</biblScope></bibl>.— <bibl><ref type="bibl" target="#ref_Hübschmann._Oss."/><biblScope>37</biblScope></bibl>.</etym>
|
|||
|
<etym xml:lang="en">In <mentioned corresp="#mentioned_d3548e204" xml:id="mentioned_d3548e306" xml:lang="os"><lang/>
|
|||
|
<w>dæ</w></mentioned> an old enclitic *<hi rendition="#rend_italic">tvā</hi> ‘thou (acc)’ and a clipped
|
|||
|
form of Genetive case <hi rendition="#rend_italic">dæw</hi>(← <hi rendition="#rend_italic">tava</hi>) from <ref type="xr" target="#entry_dy"/> | <hi rendition="#rend_italic">du</hi> ‘thou’ have coincided. Cf. enclitic 2nd singural person Accusative
|
|||
|
and Dative cases forms of pronouns in other Iranian and Indo-European languages:
|
|||
|
<mentioned corresp="#mentioned_d3548e211" xml:id="mentioned_d3548e313" xml:lang="ps"><lang/>
|
|||
|
<w>de</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3548e216" xml:id="mentioned_d3548e318" xml:lang="sgh"><lang/>
|
|||
|
<w>ta</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3548e221" xml:id="mentioned_d3548e323" xml:lang="mnj"><lang/>
|
|||
|
<w>tə</w></mentioned> (<bibl><ref type="bibl" target="#ref_Зарубин._Мундж."/><biblScope>169</biblScope></bibl>), <mentioned corresp="#mentioned_d3548e231" xml:id="mentioned_d3548e333" xml:lang="ku"><lang/>
|
|||
|
<w>ta</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3548e236" xml:id="mentioned_d3548e338" xml:lang="ku"><w>tä</w></mentioned>,
|
|||
|
<mentioned corresp="#mentioned_d3548e239" xml:id="mentioned_d3548e341" xml:lang="sog"><lang/>
|
|||
|
<w>ty(←tai?)</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3548e244" xml:id="mentioned_d3548e346" xml:lang="kho"><lang/>
|
|||
|
<w>te</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3548e249" xml:id="mentioned_d3548e351" xml:lang="kho"><w>tä(←tai)</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3548e253" xml:id="mentioned_d3548e355" xml:lang="ae"><lang/>
|
|||
|
<w>θwā</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3548e258" xml:id="mentioned_d3548e360" xml:lang="ae"><w>tē</w></mentioned>,
|
|||
|
<mentioned corresp="#mentioned_d3548e261" xml:id="mentioned_d3548e363" xml:lang="peo"><lang/>
|
|||
|
<w>taiy</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3548e266" xml:id="mentioned_d3548e368" xml:lang="inc-x-old"><lang/>
|
|||
|
<w>tvā</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3548e271" xml:id="mentioned_d3548e373" xml:lang="cu"><lang/>
|
|||
|
<w>tę</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3548e277" xml:id="mentioned_d3548e378" xml:lang="la"><lang/>
|
|||
|
<w>te</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3548e283" xml:id="mentioned_d3548e384" xml:lang="grc"><lang/>
|
|||
|
<w>σε</w></mentioned> etc. For the possesive <hi rendition="#rend_italic">dæ</hi> ‘thy’ see <ref type="xr" target="#entry_dæw"/>. Cf. also <ref type="xr" target="#entry_dy"/>, %imæ,
|
|||
|
jæ<hi rendition="#rend_italic">, <ref type="xr" target="#entry_næ"/>, </hi>wæ, sæ%i.%n<bibl><ref type="bibl" target="#ref_Miller._Gr."/><biblScope>54</biblScope></bibl>.—
|
|||
|
<bibl><ref type="bibl" target="#ref_Hübschmann._Oss."/><biblScope>37</biblScope></bibl>.</etym>
|
|||
|
</entry>
|
|||
|
</body>
|
|||
|
</text>
|
|||
|
</TEI>
|