192 lines
No EOL
15 KiB
XML
192 lines
No EOL
15 KiB
XML
<TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:abv="http://ossetic-studies.org/ns/abaevdict" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
|
||
<teiHeader>
|
||
<fileDesc>
|
||
<titleStmt>
|
||
<title>Abaev Dictionary: entry <w>æng0ylʒ</w></title>
|
||
</titleStmt>
|
||
<publicationStmt xml:base="../pubstmt.xml"><p>Translated from Russian in 2020 by Oleg Belyaev (ed.), Irina Khomchenkova, Julia
|
||
Sinitsyna and Vadim Dyachkov.</p></publicationStmt>
|
||
<sourceDesc>
|
||
<bibl xml:lang="ru"><author>Абаев, Василий Иванович</author>.
|
||
<title>Историко-этимологический словарь осетинского языка</title>. Т.
|
||
<biblScope unit="volume">I</biblScope>. A–Kʼ. <pubPlace>М.–Л.</pubPlace>:
|
||
<publisher>Наука</publisher>, <date>1958</date>. С. <biblScope unit="page">??–??</biblScope>.</bibl>
|
||
</sourceDesc>
|
||
</fileDesc>
|
||
<encodingDesc xml:base="../encodingdesc.xml">
|
||
<tagsDecl>
|
||
<rendition xml:id="rend_italic" scheme="css">font-variant: italic;</rendition>
|
||
<rendition xml:id="rend_smallcaps" scheme="css">font-variant: small-caps;</rendition>
|
||
<rendition xml:id="rend_singlequotes" scheme="css" scope="q">quotes: "<gloss><q>" "</q></gloss>";</rendition>
|
||
<rendition xml:id="rend_doublequotes" scheme="css" scope="q">quotes: "«" "»";</rendition>
|
||
</tagsDecl>
|
||
</encodingDesc>
|
||
</teiHeader>
|
||
<text>
|
||
<body>
|
||
<entry xml:id="entry_æng0ylʒ" xml:lang="os" abv:completeness="questions">
|
||
<?oxy_comment_start author="oleg" timestamp="20240409T115718+0300" comment="checked"?>
|
||
<form xml:id="form_d4587e66" xml:lang="os-x-iron" type="lemma"><orth>æng˳ylʒ</orth></form><?oxy_comment_end ?>
|
||
<form xml:id="form_d4587e69" xml:lang="os-x-digor" type="dialectal"><orth>ængulʒæ</orth></form>
|
||
<sense xml:id="sense_d4587e72">
|
||
<abv:tr xml:lang="ru">
|
||
<q>палец</q>
|
||
</abv:tr>
|
||
<abv:tr xml:lang="en">
|
||
<q>finger</q>
|
||
</abv:tr>
|
||
</sense>
|
||
<abv:exampleGrp xml:id="exampleGrp_d4587e82">
|
||
<abv:example xml:id="example_d4587e84">
|
||
<quote>jæ kʼūxty <oRef>æng˳ylʒtæ</oRef> zyr-zyr kodtoj</quote>
|
||
<abv:tr xml:lang="ru">
|
||
<q>пальцы его рук дрожали</q>
|
||
</abv:tr>
|
||
<abv:tr xml:lang="en">
|
||
<q>the
|
||
<?oxy_comment_start author="oleg" timestamp="20240409T114535+0300" comment="a bit unnatural, but more literal"?>fingers
|
||
on his hands<?oxy_comment_end ?> were trembling</q>
|
||
</abv:tr>
|
||
<bibl><ref type="bibl" target="#src_Сека"/>
|
||
<biblScope>17</biblScope></bibl>
|
||
</abv:example>
|
||
<abv:example xml:id="example_d4587e103">
|
||
<quote>dombaj <oRef>æng˳ylʒtæ</oRef></quote>
|
||
<abv:tr xml:lang="ru">
|
||
<q>мощные пальцы</q>
|
||
</abv:tr>
|
||
<abv:tr xml:lang="en">
|
||
<q>strong fingers</q>
|
||
</abv:tr>
|
||
<bibl><ref type="bibl" target="#src_Сека"/>
|
||
<biblScope>57</biblScope></bibl>
|
||
</abv:example>
|
||
<abv:example xml:id="example_d4587e122">
|
||
<quote>Mussæ jæm īw <oRef>æng˳ylʒ</oRef> eddæmæ næ radta</quote>
|
||
<abv:tr xml:lang="ru">
|
||
<q>Мусса подал ему только один палец</q>
|
||
</abv:tr>
|
||
<abv:tr xml:lang="en">
|
||
<q>Mussa offered him just one finger</q>
|
||
</abv:tr>
|
||
<bibl><ref type="bibl" target="#src_Брит."/>
|
||
<biblScope>134</biblScope></bibl>
|
||
</abv:example>
|
||
<abv:example xml:id="example_d4587e141">
|
||
<quote>je <oRef>’ng˳ylʒtyl</oRef> syǧzærin kʼūxdaræntæ</quote>
|
||
<abv:tr xml:lang="ru">
|
||
<q>на руках золотые перстни</q>
|
||
</abv:tr>
|
||
<abv:tr xml:lang="en">
|
||
<q>there are gold rings on his fingers</q>
|
||
</abv:tr>
|
||
<bibl><ref type="bibl" target="#src_Puškin._Arhau"/>
|
||
<biblScope>10</biblScope></bibl>
|
||
</abv:example>
|
||
<abv:example xml:id="example_d4587e160">
|
||
<quote>wæxædæg sæm wæ īw <oRef>æng˳ylʒæj</oRef> dær næ agajūt</quote>
|
||
<abv:tr xml:lang="ru">
|
||
<q>сами и одним перстом своим не дотрагиваетесь до них“</q>
|
||
</abv:tr>
|
||
<abv:tr xml:lang="en">
|
||
<q>ye yourselves touch not the burdens with one of your fingers</q>
|
||
</abv:tr>
|
||
<bibl><ref type="bibl" target="#src_Лука"/>
|
||
<biblScope><w>11</w> 46</biblScope></bibl>
|
||
</abv:example>
|
||
<abv:example xml:id="example_d4587e180" xml:lang="os-x-digor">
|
||
<usg><lang/></usg>
|
||
<quote>suǧzærīnæ ǧoltæ Abduli <oRef>ængulʒiti</oRef> æxsæn rafelawæ-bafelawæ
|
||
kodtoncæ</quote>
|
||
<abv:tr xml:lang="ru">
|
||
<q>золотые альчики переливались между пальцами Абдула</q>
|
||
</abv:tr>
|
||
<abv:tr xml:lang="en">
|
||
<q>golden dice were playing between Abdul’s fingers</q>
|
||
</abv:tr>
|
||
<bibl><ref type="bibl" target="#src_MD"/>
|
||
<biblScope>1940 III 53</biblScope></bibl>
|
||
</abv:example>
|
||
<abv:example xml:id="example_d4587e202" xml:lang="os-x-digor">
|
||
<usg><lang/></usg>
|
||
<quote>æ dæs <oRef>ængulʒebæl</oRef> dæs kʼibilaj xasta donmæ</quote>
|
||
<abv:tr xml:lang="ru">
|
||
<q>на десяти пальцах он десять ведер носил за водой</q>
|
||
</abv:tr>
|
||
<abv:tr xml:lang="en">
|
||
<q>he carried ten buckets with his ten fingers when going for water</q>
|
||
</abv:tr>
|
||
<bibl><ref type="bibl" target="#src_ОЭ"/>
|
||
<biblScope>I 88</biblScope></bibl>
|
||
</abv:example>
|
||
<abv:example xml:id="example_d4587e224">
|
||
<quote><oRef>æng˳ylʒtæj</oRef> kæcy fændy alyg kæn, færīsʒæn dyn</quote>
|
||
<abv:tr xml:lang="ru">
|
||
<q>из пальцев какой ни отрежь, все будет больно</q>
|
||
</abv:tr>
|
||
<abv:tr xml:lang="en">
|
||
<q>whichever of the fingers you cut off, it will be painful to you
|
||
anyway</q>
|
||
</abv:tr>
|
||
<bibl><ref type="bibl" target="#src_ЮОПам."/>
|
||
<biblScope>III 237</biblScope></bibl>
|
||
</abv:example>
|
||
<abv:example xml:id="example_d4587e243">
|
||
<quote>j<?oxy_comment_start author="oleg" timestamp="20240409T114942+0300" comment="why not je?"?>æ<?oxy_comment_end ?>
|
||
’xsæn <oRef>ængulʒæ</oRef> næbal ratastæj</quote>
|
||
<abv:tr xml:lang="ru">
|
||
<q>его стрелятельный палец (т. е. палец, которым спускают курок) больше
|
||
не разогнулся</q>
|
||
</abv:tr>
|
||
<abv:tr xml:lang="en">
|
||
<q>his shooting finger (the finger which pulls the trigger) never become
|
||
straight again</q>
|
||
</abv:tr>
|
||
<bibl><ref type="bibl" target="#src_Bes."/>
|
||
<biblScope>113</biblScope></bibl>
|
||
</abv:example>
|
||
</abv:exampleGrp>
|
||
<etym xml:lang="ru">Восходит к <mentioned corresp="#mentioned_d4587e350" xml:id="mentioned_d4587e265" xml:lang="ira"><lang/>
|
||
<w type="rec">angur-ti</w></mentioned>; ср. <mentioned corresp="#mentioned_d4587e355" xml:id="mentioned_d4587e270" xml:lang="sa-vaidika"><lang/>
|
||
<w>aṅguri-</w>
|
||
<note type="comment">(в <mentioned xml:lang="sa-vaidika"><w>su-aṅguri</w></mentioned>)</note></mentioned>,<mentioned corresp="#mentioned_d4587e360" xml:id="mentioned_d4587e275" xml:lang="inc-x-old"><lang/>
|
||
<w>anguli-</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4587e365" xml:id="mentioned_d4587e280" xml:lang="x-balochi"><lang/>
|
||
<w>angul</w></mentioned>,<mentioned corresp="#mentioned_d4587e370" xml:id="mentioned_d4587e285" xml:lang="wbl"><lang/>
|
||
<w>yāñgəl</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4587e376" xml:id="mentioned_d4587e291" xml:lang="mnj"><lang/>
|
||
<w>angar</w></mentioned>, также в <lang>персидских</lang> диалектах:
|
||
<mentioned xml:lang="fa-x-kshn"><lang>кашан.</lang>
|
||
<w>engulī</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4587e386" xml:id="mentioned_d4587e301" xml:lang="mzn"><?oxy_comment_start author="oleg" timestamp="20240409T115431+0300" comment="is this Mazandarani language? Abaev treats it as a dialect of Persian"?><lang/><?oxy_comment_end ?>
|
||
<w>engel</w></mentioned>. С другим формантом ср. <mentioned corresp="#mentioned_d4587e391" xml:id="mentioned_d4587e306" xml:lang="inc-x-old"><lang/>
|
||
<w>anguṣtha-</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4587e396" xml:id="mentioned_d4587e311" xml:lang="ae"><lang/>
|
||
<w>angušta-</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4587e401" xml:id="mentioned_d4587e316" xml:lang="sog"><lang/>
|
||
<w type="rec">angušt</w> (<w>ʽnkwšt</w>)</mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4587e407" xml:id="mentioned_d4587e322" xml:lang="pal"><lang/>
|
||
<w>angušt</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4587e412" xml:id="mentioned_d4587e327" xml:lang="fa"><lang/>
|
||
<w>angušt</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4587e417" xml:id="mentioned_d4587e332" xml:lang="ps"><lang/>
|
||
<w>gūta</w></mentioned>.<lb/><bibl>Вс. <author>Миллер</author>. <ref type="bibl" target="#ref_Miller._Gr.">Gr.</ref>
|
||
<biblScope>19</biblScope></bibl>. — <bibl><author>Morgenstierne</author>,
|
||
<ref type="bibl" target="#ref_NTS"/>
|
||
<biblScope>V 40</biblScope></bibl>.</etym>
|
||
<etym xml:lang="en">Goes back to <mentioned corresp="#mentioned_d4587e265" xml:id="mentioned_d4587e350" xml:lang="ira"><lang/>
|
||
<w type="rec">angur-ti</w></mentioned>; cf. <mentioned corresp="#mentioned_d4587e270" xml:id="mentioned_d4587e355" xml:lang="sa-vaidika"><lang/>
|
||
<w>aṅguri-</w>
|
||
<note type="comment">(in <mentioned xml:lang="sa-vaidika"><w>su-aṅguri</w></mentioned>)</note></mentioned>,<mentioned corresp="#mentioned_d4587e275" xml:id="mentioned_d4587e360" xml:lang="inc-x-old"><lang/>
|
||
<w>anguli-</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4587e280" xml:id="mentioned_d4587e365" xml:lang="x-balochi"><lang/>
|
||
<w>angul</w></mentioned>,<mentioned corresp="#mentioned_d4587e285" xml:id="mentioned_d4587e370" xml:lang="wbl"><lang/>
|
||
<w>yāñgəl</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4587e291" xml:id="mentioned_d4587e376" xml:lang="mnj"><lang/>
|
||
<w>angar</w></mentioned>, also in Persian dialects: <mentioned xml:id="mentioned_d4587e381" xml:lang="fa" dialect="pes-x-kashan"><lang/>
|
||
<w>enguli</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4587e301" xml:id="mentioned_d4587e386" xml:lang="mzn"><?oxy_comment_start author="oleg" timestamp="20240409T115431+0300" comment="is this Mazandarani language? Abaev treats it as a dialect of Persian"?><lang/><?oxy_comment_end ?>
|
||
<w>engel</w></mentioned>. Compare also the words with another formant
|
||
(affix?) <mentioned corresp="#mentioned_d4587e306" xml:id="mentioned_d4587e391" xml:lang="inc-x-old"><lang/>
|
||
<w>anguṣtha-</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4587e311" xml:id="mentioned_d4587e396" xml:lang="ae"><lang/>
|
||
<w>angušta-</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4587e316" xml:id="mentioned_d4587e401" xml:lang="sog"><lang/>
|
||
<w type="rec">angušt</w> (<w>ʽnkwšt</w>)</mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4587e322" xml:id="mentioned_d4587e407" xml:lang="pal"><lang/>
|
||
<w>angušt</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4587e327" xml:id="mentioned_d4587e412" xml:lang="fa"><lang/>
|
||
<w>angušt</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4587e332" xml:id="mentioned_d4587e417" xml:lang="ps"><lang/>
|
||
<w>gūta</w></mentioned>.<lb/><bibl>Ws. <author>Miller</author>. <ref type="bibl" target="#ref_Miller._Gr.">Gr.</ref>
|
||
<biblScope>19</biblScope></bibl>. — <bibl><author>Morgenstierne</author>,
|
||
<ref type="bibl" target="#ref_NTS"/>
|
||
<biblScope>V 40</biblScope></bibl>.</etym>
|
||
</entry>
|
||
</body>
|
||
</text>
|
||
</TEI> |