128 lines
No EOL
11 KiB
XML
128 lines
No EOL
11 KiB
XML
<TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:abv="http://ossetic-studies.org/ns/abaevdict" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
|
||
<teiHeader>
|
||
<fileDesc>
|
||
<titleStmt>
|
||
<title>Abaev Dictionary: entry <w>æda</w></title>
|
||
</titleStmt>
|
||
<publicationStmt xml:base="../pubstmt.xml"><p>Translated from Russian in 2020 by Oleg Belyaev (ed.), Irina Khomchenkova, Julia
|
||
Sinitsyna and Vadim Dyachkov.</p></publicationStmt>
|
||
<sourceDesc>
|
||
<bibl xml:lang="ru"><author>Абаев, Василий Иванович</author>.
|
||
<title>Историко-этимологический словарь осетинского языка</title>. Т.
|
||
<biblScope unit="volume">I</biblScope>. A–Kʼ. <pubPlace>М.–Л.</pubPlace>:
|
||
<publisher>Наука</publisher>, <date>1958</date>. С. <biblScope unit="page">??–??</biblScope>.</bibl>
|
||
</sourceDesc>
|
||
</fileDesc>
|
||
<encodingDesc xml:base="../encodingdesc.xml">
|
||
<tagsDecl>
|
||
<rendition xml:id="rend_italic" scheme="css">font-variant: italic;</rendition>
|
||
<rendition xml:id="rend_smallcaps" scheme="css">font-variant: small-caps;</rendition>
|
||
<rendition xml:id="rend_singlequotes" scheme="css" scope="q">quotes: "‘" "’";</rendition>
|
||
<rendition xml:id="rend_doublequotes" scheme="css" scope="q">quotes: "«" "»";</rendition>
|
||
</tagsDecl>
|
||
</encodingDesc>
|
||
</teiHeader>
|
||
<text>
|
||
<body>
|
||
<entry xml:id="entry_æda" xml:lang="os" abv:completeness="complete">
|
||
<?oxy_comment_start author="oleg" timestamp="20240127T152334+0300" comment="checked"?>
|
||
<form xml:id="form_d3180e66" type="lemma"><orth>æda</orth></form><?oxy_comment_end ?>
|
||
<sense xml:id="sense_d3180e69">
|
||
<note type="comment" xml:lang="ru">детское и почтительно-ласковое название для
|
||
отца, деда:</note>
|
||
<note type="comment" xml:lang="en">a nursery word for the father or grandfather,
|
||
with a respectfully-affectionate flavour:</note>
|
||
<sense xml:id="sense_d3180e70">
|
||
<abv:tr xml:lang="ru">
|
||
<q>тятя</q>
|
||
</abv:tr>
|
||
<abv:tr xml:lang="en">
|
||
<q>daddy</q>
|
||
</abv:tr>
|
||
</sense>
|
||
<sense xml:id="sense_d3180e79">
|
||
<abv:tr xml:lang="ru">
|
||
<q>дедушка</q>
|
||
</abv:tr>
|
||
<abv:tr xml:lang="en">
|
||
<q>granddaddy</q>
|
||
</abv:tr>
|
||
</sense>
|
||
</sense>
|
||
<abv:exampleGrp xml:id="exampleGrp_d3180e93">
|
||
<abv:example xml:id="example_d3180e95">
|
||
<quote>dy, <oRef>æda</oRef>, ūcy læppūjy ærra xonys, fælæ ūmæj zondǵyndær næ
|
||
bæsty bīræ ne ’ssarʒynæ</quote>
|
||
<abv:tr xml:lang="ru">
|
||
<q>ты, тятя, зовешь того юношу дурнем, но умнее его ты немного найдешь в
|
||
нашей округе</q>
|
||
</abv:tr>
|
||
<abv:tr xml:lang="en">
|
||
<q>you, daddy, call that young man a fool, but you will find few who are
|
||
smarter than him in our area</q>
|
||
</abv:tr>
|
||
<bibl><ref type="bibl" target="#src_ОТ"/><biblScope>95</biblScope></bibl>
|
||
</abv:example>
|
||
</abv:exampleGrp>
|
||
<etym xml:lang="ru">Ср. <mentioned><mentioned corresp="#mentioned_d3180e232" xml:id="mentioned_d3180e117" xml:lang="tr"><lang/>
|
||
<w>ata</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3180e237" xml:id="mentioned_d3180e122" xml:lang="alt"><lang/>
|
||
<w>ada</w>
|
||
</mentioned>
|
||
<gloss><q>отец</q></gloss></mentioned>. Широко распространено в кавказских
|
||
языках: <mentioned><mentioned corresp="#mentioned_d3180e245" xml:id="mentioned_d3180e130" xml:lang="kbd"><lang/>
|
||
<w>hade</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3180e250" xml:id="mentioned_d3180e135" xml:lang="kbd-x-crc"><lang/>
|
||
<w>atte</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3180e255" xml:id="mentioned_d3180e140" xml:lang="ce" extralang="inh"><lang/>
|
||
<w>da</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3180e261" xml:id="mentioned_d3180e146" xml:lang="dar"><lang/>
|
||
<w>ada</w>
|
||
</mentioned>
|
||
<gloss><q>отец</q></gloss>, <gloss><q>дед</q></gloss></mentioned> (при
|
||
<mentioned corresp="#mentioned_d3180e275" xml:id="mentioned_d3180e160" xml:lang="av"><lang/>
|
||
<w>ada</w>
|
||
<gloss><q>бабушка</q></gloss></mentioned>) и др. Как детское слово, оно не
|
||
связано с какой-либо одной языковой группой, ср. <mentioned corresp="#mentioned_d3180e283" xml:id="mentioned_d3180e168" xml:lang="grc"><lang/>
|
||
<w>ἄττα</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3180e288" xml:id="mentioned_d3180e173" xml:lang="la"><lang/>
|
||
<w>atta</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3180e293" xml:id="mentioned_d3180e178" xml:lang="got"><lang/>
|
||
<w>atta</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3180e299" xml:id="mentioned_d3180e184" xml:lang="hit"><lang/>
|
||
<w>attaš</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3180e304" xml:id="mentioned_d3180e189" xml:lang="ru"><lang/>
|
||
<w>отец</w></mentioned> (при <mentioned corresp="#mentioned_d3180e309" xml:id="mentioned_d3180e194" xml:lang="inc-x-old"><lang/>
|
||
<w>attā-</w>
|
||
<gloss><q>мать</q></gloss></mentioned>); далее <mentioned corresp="#mentioned_d3180e317" xml:id="mentioned_d3180e202" xml:lang="hu"><lang/>
|
||
<w>atja</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3180e322" xml:id="mentioned_d3180e207" xml:lang="kca" dialect="kca"><lang/>
|
||
<w>ata</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3180e327" xml:id="mentioned_d3180e212" xml:lang="udm"><lang/>
|
||
<w>ata</w>, <w>ataj</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3180e333" xml:id="mentioned_d3180e218" xml:lang="fi"><lang/>
|
||
<w>ättä</w></mentioned> и др. Симметричный термин для
|
||
<gloss><q>матери</q></gloss> — <ref type="xr" target="#entry_æna"/> q. v.
|
||
См. также <ref type="xr" target="#entry_dada"/>, <ref type="xr" target="#entry_nana"/>.</etym>
|
||
<etym xml:lang="en">Cf. <mentioned><mentioned corresp="#mentioned_d3180e117" xml:id="mentioned_d3180e232" xml:lang="tr"><lang/>
|
||
<w>ata</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3180e122" xml:id="mentioned_d3180e237" xml:lang="alt"><lang/>
|
||
<w>ada</w>
|
||
</mentioned>
|
||
<gloss><q>father</q></gloss></mentioned>. Widespread in Caucasian languages:
|
||
<mentioned><mentioned corresp="#mentioned_d3180e130" xml:id="mentioned_d3180e245" xml:lang="kbd"><lang/>
|
||
<w>hade</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3180e135" xml:id="mentioned_d3180e250" xml:lang="kbd-x-crc"><lang/>
|
||
<w>atte</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3180e140" xml:id="mentioned_d3180e255" xml:lang="ce" extralang="inh"><lang/>
|
||
<w>da</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3180e146" xml:id="mentioned_d3180e261" xml:lang="dar"><lang/>
|
||
<w>ada</w>
|
||
</mentioned>
|
||
<gloss><q>father</q></gloss>, <gloss><q>grandfather</q></gloss></mentioned>
|
||
(but <mentioned corresp="#mentioned_d3180e160" xml:id="mentioned_d3180e275" xml:lang="av"><lang/>
|
||
<w>ada</w>
|
||
<gloss><q>grandmother</q></gloss></mentioned>) etc. As a nursery word, it is
|
||
not associated with any one language group, cf. <mentioned corresp="#mentioned_d3180e168" xml:id="mentioned_d3180e283" xml:lang="grc"><lang/>
|
||
<w>ἄττα</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3180e173" xml:id="mentioned_d3180e288" xml:lang="la"><lang/>
|
||
<w>atta</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3180e178" xml:id="mentioned_d3180e293" xml:lang="got"><lang/>
|
||
<w>atta</w></mentioned> atta, <mentioned corresp="#mentioned_d3180e184" xml:id="mentioned_d3180e299" xml:lang="hit"><lang/>
|
||
<w>attaš</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3180e189" xml:id="mentioned_d3180e304" xml:lang="ru"><lang/>
|
||
<w>otec</w></mentioned> (alongside <mentioned corresp="#mentioned_d3180e194" xml:id="mentioned_d3180e309" xml:lang="inc-x-old"><lang/>
|
||
<w>attā-</w>
|
||
<gloss><q>mother</q></gloss></mentioned>); further, <mentioned corresp="#mentioned_d3180e202" xml:id="mentioned_d3180e317" xml:lang="hu"><lang/>
|
||
<w>atja</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3180e207" xml:id="mentioned_d3180e322" xml:lang="kca" dialect="kca"><lang/>
|
||
<w>ata</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3180e212" xml:id="mentioned_d3180e327" xml:lang="udm"><lang/>
|
||
<w>ata</w>, <w>ataj</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d3180e218" xml:id="mentioned_d3180e333" xml:lang="fi"><lang/>
|
||
<w>ättä</w></mentioned> etc. The symmetrical term for
|
||
<gloss><q>mother</q></gloss> is <ref type="xr" target="#entry_æna"/> q. v.
|
||
See also <ref type="xr" target="#entry_dada"/>, <ref type="xr" target="#entry_nana"/>.</etym>
|
||
</entry>
|
||
</body>
|
||
</text>
|
||
</TEI> |