76 lines
No EOL
6.2 KiB
XML
76 lines
No EOL
6.2 KiB
XML
<TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:abv="http://ossetic-studies.org/ns/abaevdict" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
|
||
<teiHeader>
|
||
<fileDesc>
|
||
<titleStmt>
|
||
<title>Abaev Dictionary: entry <hi rendition="#rend_italic">īzgard</hi></title>
|
||
</titleStmt>
|
||
<publicationStmt xml:base="../pubstmt.xml"><p>Translated from Russian in 2020 by Oleg Belyaev (ed.), Irina Khomchenkova, Julia
|
||
Sinitsyna and Vadim Dyachkov.</p></publicationStmt>
|
||
<sourceDesc>
|
||
<bibl xml:lang="ru"><author>Абаев, Василий Иванович</author>.
|
||
<title>Историко-этимологический словарь осетинского языка</title>. Т.
|
||
<biblScope unit="volume">I</biblScope>. A–Kʼ. <pubPlace>М.–Л.</pubPlace>:
|
||
<publisher>Наука</publisher>, <date>1958</date>. С. <biblScope unit="page">??–??</biblScope>.</bibl>
|
||
</sourceDesc>
|
||
</fileDesc>
|
||
<encodingDesc xml:base="../encodingdesc.xml">
|
||
<tagsDecl>
|
||
<rendition xml:id="rend_italic" scheme="css">font-variant: italic;</rendition>
|
||
<rendition xml:id="rend_smallcaps" scheme="css">font-variant: small-caps;</rendition>
|
||
<rendition xml:id="rend_singlequotes" scheme="css" scope="q">quotes: "‘" "’";</rendition>
|
||
<rendition xml:id="rend_doublequotes" scheme="css" scope="q">quotes: "«" "»";</rendition>
|
||
</tagsDecl>
|
||
</encodingDesc>
|
||
</teiHeader>
|
||
<text>
|
||
<body>
|
||
<entry xml:id="entry_īzgard" xml:lang="os">
|
||
<form xml:id="form_d3315e66" xml:lang="os-x-iron" type="lemma"><orth>īzgard</orth></form>
|
||
<form xml:id="form_d3315e69" xml:lang="os-x-digor" type="dialectal"><orth>ezgard</orth></form>
|
||
<sense xml:id="sense_d3315e72"><abv:tr xml:lang="ru">
|
||
<q>изжога</q>
|
||
</abv:tr><abv:tr xml:lang="en">
|
||
<q>heartburn</q>
|
||
</abv:tr></sense>
|
||
<re xml:id="re_d3315e82">
|
||
<form xml:id="form_d3315e84" type="lemma"><orth>īzgard kænyn</orth></form>
|
||
<sense xml:id="sense_d3315e87"><abv:tr xml:lang="ru">
|
||
<q>иметь изжогу</q>
|
||
</abv:tr><abv:tr xml:lang="en">
|
||
<q>to have heartburn</q>
|
||
</abv:tr></sense>
|
||
</re>
|
||
<abv:exampleGrp xml:id="exampleGrp_d3315e98">
|
||
<abv:example xml:id="example_d3315e100" xml:lang="os-x-digor">
|
||
<usg><lang/></usg>
|
||
<quote>fur æzgardæj</quote>
|
||
<abv:tr xml:lang="ru">
|
||
<q>от крайнего омерзения</q>
|
||
</abv:tr>
|
||
<abv:tr xml:lang="en">
|
||
<q>because of extreme abhorrence</q>
|
||
</abv:tr>
|
||
<bibl><ref type="bibl" target="#src_Bes._Ka_ke"/><biblScope>30</biblScope></bibl>
|
||
</abv:example>
|
||
</abv:exampleGrp>
|
||
<etym xml:lang="ru"><hi rendition="#rend_smallcaps">Вс. Миллер</hi> (<bibl><ref type="bibl" target="#ref_Миллер_Вс._ОЭ"/><biblScope>II 67</biblScope></bibl>)
|
||
предполагает в начальном <hi rendition="#rend_italic">īz-</hi> преверб иран. <hi rendition="#rend_italic">uz-</hi>, а <hi rendition="#rend_italic">gard</hi> сближает с
|
||
корнем <hi rendition="#rend_italic">*gar-</hi> ‘глотать’. Первое невозможно, так как в дигорском имеем <hi rendition="#rend_italic">ez-</hi>
|
||
(а не <hi rendition="#rend_italic">iz-</hi>); <hi rendition="#rend_italic">-gard</hi> также не может происходить от иран. <hi rendition="#rend_italic">gar-</hi>, так как
|
||
в осетинском было бы закономерно <hi rendition="#rend_italic">*ǧard</hi>. Слово похоже на славянское
|
||
заимствование; древнерусский прототип мог быть <hi rendition="#rend_italic">*из-гаръ</hi> (<hi rendition="#rend_italic">гаръ</hi> от
|
||
<hi rendition="#rend_italic">гореть</hi>, как <hi rendition="#rend_italic">из-жога</hi> от <hi rendition="#rend_italic">жечь</hi>); для семантики ср. груз. <hi rendition="#rend_italic">gulis cʼva</hi>
|
||
‘изжога’, буквально „горение сердца“.</etym>
|
||
<etym xml:lang="en"><hi rendition="#rend_smallcaps">Ws. Miller</hi> (<bibl><ref type="bibl" target="#ref_Миллер_Вс._ОЭ"/><biblScope>II 67</biblScope></bibl>)
|
||
suggests that the initial <hi rendition="#rend_italic">īz-</hi> is related to Iranian preverb <hi rendition="#rend_italic">uz-</hi>, and
|
||
<hi rendition="#rend_italic">gard</hi> is related to the root <hi rendition="#rend_italic">*gar-</hi> ‘to swallow’. The first is not
|
||
possible, since Digor form starts with <hi rendition="#rend_italic">ez-</hi> (and not with <hi rendition="#rend_italic">iz-</hi>); <hi rendition="#rend_italic">-gard</hi>
|
||
also cannot be traced back to Iranian <hi rendition="#rend_italic">gar-</hi>, since the Ossetic form would
|
||
have looked like <hi rendition="#rend_italic">*ǧard</hi>. This word looks like a Slavic borrowing; the Old
|
||
Russian prototype might have been <hi rendition="#rend_italic">*iz-garъ</hi> (<hi rendition="#rend_italic">garъ</hi> from <hi rendition="#rend_italic">goretʼ</hi> ‘to be
|
||
on fire’, as <hi rendition="#rend_italic">iz-žoga</hi> from <hi rendition="#rend_italic">žečʼ</hi> ‘to burn (sth.)’); for semantics cf.
|
||
Georgian <hi rendition="#rend_italic">gulis cʼva</hi> ‘hearthburn’, literally “the burning of heart”.</etym>
|
||
</entry>
|
||
</body>
|
||
</text>
|
||
</TEI> |