abaev-xml/entries/abaev_gæxxæt6t9.xml
2025-03-21 13:42:40 +03:00

108 lines
No EOL
10 KiB
XML
Raw Blame History

This file contains ambiguous Unicode characters

This file contains Unicode characters that might be confused with other characters. If you think that this is intentional, you can safely ignore this warning. Use the Escape button to reveal them.

<TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:abv="http://ossetic-studies.org/ns/abaevdict" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>Abaev Dictionary: entry <hi rendition="#rend_italic">gæxxæt6t9</hi></title>
</titleStmt>
<publicationStmt xml:base="../pubstmt.xml"><p>Translated from Russian in 2020 by Oleg Belyaev (ed.), Irina Khomchenkova, Julia
Sinitsyna and Vadim Dyachkov.</p></publicationStmt>
<sourceDesc>
<bibl xml:lang="ru"><author>Абаев, Василий Иванович</author>.
<title>Историко-этимологический словарь осетинского языка</title>. Т.
<biblScope unit="volume">I</biblScope>. AKʼ. <pubPlace>М.–Л.</pubPlace>:
<publisher>Наука</publisher>, <date>1958</date>. С. <biblScope unit="page">????</biblScope>.</bibl>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc xml:base="../encodingdesc.xml">
<tagsDecl>
<rendition xml:id="rend_italic" scheme="css">font-variant: italic;</rendition>
<rendition xml:id="rend_smallcaps" scheme="css">font-variant: small-caps;</rendition>
<rendition xml:id="rend_singlequotes" scheme="css" scope="q">quotes: "" "";</rendition>
<rendition xml:id="rend_doublequotes" scheme="css" scope="q">quotes: "«" "»";</rendition>
</tagsDecl>
</encodingDesc>
</teiHeader>
<text>
<body>
<entry xml:id="entry_gæxxæt6t9" xml:lang="os">
<form xml:id="form_d2502e66" xml:lang="os-x-iron" type="lemma"><orth>gæxxæt(t)</orth></form>
<form xml:id="form_d2502e69" xml:lang="os-x-digor" type="dialectal"><orth>gæǧædi</orth></form>
<sense xml:id="sense_d2502e72"><sense xml:id="sense_d2502e73"><abv:tr xml:lang="ru">
<q>бумага</q>
</abv:tr><abv:tr xml:lang="en">
<q>paper</q>
</abv:tr></sense><sense xml:id="sense_d2502e82"><abv:tr xml:lang="ru">
<q>документ</q>
</abv:tr><abv:tr xml:lang="en">
<q>document</q>
</abv:tr></sense></sense>
<abv:exampleGrp xml:id="exampleGrp_d2502e92">
<abv:example xml:id="example_d2502e94">
<quote>Xsærtæg afysta gæxxæt jæ fynæj ævsymærmæ</quote>
<abv:tr xml:lang="ru">
<q>Хсартаг написал бумагу (письмо) своему спящему брату</q>
</abv:tr>
<abv:tr xml:lang="en">
<q>Khsartag wrote a paper (a letter) to his sleeping brother</q>
</abv:tr>
<bibl><ref type="bibl" target="#src_ОЭп."/><biblScope>14</biblScope></bibl>
</abv:example>
<abv:example xml:id="example_d2502e113" xml:lang="os-x-digor">
<usg><lang/></usg>
<quote>isaraztan wæxæri baʒurdi gæǧædi…</quote>
<abv:tr xml:lang="ru">
<q>мы составили такой договорный документ…</q>
</abv:tr>
<abv:tr xml:lang="en">
<q>we have drawn up such a contractual document…</q>
</abv:tr>
<bibl><ref type="bibl" target="#src_FS"/><biblScope>I 12</biblScope></bibl>
</abv:example>
</abv:exampleGrp>
<etym xml:lang="ru">Согдийское слово (китайского происхождения?), широко
распространившееся, в частности на Кавказе (через персидское посредство):
<mentioned corresp="#mentioned_d2502e235" xml:id="mentioned_d2502e138" xml:lang="sog"><lang/>
<w>*kæɣ(a)δ-(kʼɣδ-)</w></mentioned> (<bibl><ref type="bibl" target="#ref_Henning._BBB"/><biblScope>65</biblScope></bibl>. —
<bibl><ref type="bibl" target="#ref_Benveniste._TSP"/><biblScope>181</biblScope></bibl>), <mentioned corresp="#mentioned_d2502e248" xml:id="mentioned_d2502e151" xml:lang="trk"><lang/>
<w>käǧdä</w></mentioned> (<bibl><ref type="bibl" target="#ref_Радлов"/><biblScope>II 1065</biblScope></bibl>. — <bibl><author>B.
Müller</author><biblScope>Uigurica III 92</biblScope></bibl>),
<mentioned corresp="#mentioned_d2502e262" xml:id="mentioned_d2502e165" xml:lang="fa"><lang/>
<w>kagaδ</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d2502e267" xml:id="mentioned_d2502e170" xml:lang="ar"><lang/>
<w>kaǧad</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d2502e272" xml:id="mentioned_d2502e175" xml:lang="trk"><lang/>
<w>kaǧət, kaǧat, qaǧat</w></mentioned> (<bibl><ref type="bibl" target="#ref_Радлов"/><biblScope>II 72</biblScope></bibl>), <mentioned corresp="#mentioned_d2502e281" xml:id="mentioned_d2502e184" xml:lang="ka"><lang/>
<w>kaǧaldi</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d2502e287" xml:id="mentioned_d2502e190" xml:lang="xmf"><lang/>
<w>kaǧardi, karǧadi</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d2502e292" xml:id="mentioned_d2502e195" xml:lang="sva"><lang/>
<w>kalǧart</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d2502e297" xml:id="mentioned_d2502e200" xml:lang="ab"><lang/>
<w>a-қlaad</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d2502e302" xml:id="mentioned_d2502e205" xml:lang="av"><lang/>
<w>kaǧat</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d2502e307" xml:id="mentioned_d2502e210" xml:lang="rut" extralang="tkr"><lang/>
<w>kaǧat</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d2502e312" xml:id="mentioned_d2502e215" xml:lang="dar"><lang/>
<w>kaɣar</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d2502e318" xml:id="mentioned_d2502e221" xml:lang="x-vaynakh"><lang/>
<w>käxat, kieǧat</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d2502e323" xml:id="mentioned_d2502e226" xml:lang="krc-x-balkar"><lang/>
<w>kaǧət</w></mentioned> и др. Установить, из какого именно языка идут
осетинские формы, затруднительно. Дигорская форма (с конечным <hi rendition="#rend_italic">-i</hi>) указывает
как будто на грузинский (<hi rendition="#rend_italic">kaǧaldi</hi>).</etym>
<etym xml:lang="en">It is a Sogdian word (of Chinese origin?) which widely spread,
in particular in the Caucasus (through Persian): <mentioned corresp="#mentioned_d2502e138" xml:id="mentioned_d2502e235" xml:lang="sog"><lang/>
<w>*kæɣ(a)δ-(kʼɣδ-)</w></mentioned> (<bibl><ref type="bibl" target="#ref_Henning._BBB"/><biblScope>65</biblScope></bibl>. —
<bibl><ref type="bibl" target="#ref_Benveniste._TSP"/><biblScope>181</biblScope></bibl>), <mentioned corresp="#mentioned_d2502e151" xml:id="mentioned_d2502e248" xml:lang="trk"><lang/>
<w>käǧdä</w></mentioned> (<bibl><ref type="bibl" target="#ref_Радлов"/><biblScope>II 1065</biblScope></bibl>. — <bibl><author>B.
Müller</author><biblScope>Uigurica III 92</biblScope></bibl>),
<mentioned corresp="#mentioned_d2502e165" xml:id="mentioned_d2502e262" xml:lang="fa"><lang/>
<w>kagaδ</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d2502e170" xml:id="mentioned_d2502e267" xml:lang="ar"><lang/>
<w>kaǧad</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d2502e175" xml:id="mentioned_d2502e272" xml:lang="trk"><lang/>
<w>kaǧət, kaǧat, qaǧat</w></mentioned> (<bibl><ref type="bibl" target="#ref_Радлов"/><biblScope>II 72</biblScope></bibl>), <mentioned corresp="#mentioned_d2502e184" xml:id="mentioned_d2502e281" xml:lang="ka"><lang/>
<w>kaǧaldi</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d2502e190" xml:id="mentioned_d2502e287" xml:lang="xmf"><lang/>
<w>kaǧardi, karǧadi</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d2502e195" xml:id="mentioned_d2502e292" xml:lang="sva"><lang/>
<w>kalǧart</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d2502e200" xml:id="mentioned_d2502e297" xml:lang="ab"><lang/>
<w>a-қlaad</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d2502e205" xml:id="mentioned_d2502e302" xml:lang="av"><lang/>
<w>kaǧat</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d2502e210" xml:id="mentioned_d2502e307" xml:lang="rut" extralang="tkr"><lang/>
<w>kaǧat</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d2502e215" xml:id="mentioned_d2502e312" xml:lang="dar"><lang/>
<w>kaɣar</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d2502e221" xml:id="mentioned_d2502e318" xml:lang="x-vaynakh"><lang/>
<w>käxat, kieǧat</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d2502e226" xml:id="mentioned_d2502e323" xml:lang="krc-x-balkar"><lang/>
<w>kaǧət</w></mentioned> etc. It is difficult to establish which language
the Ossetic forms come from. Digor form (with final <hi rendition="#rend_italic">-i</hi>) probably points to
Georgian (<hi rendition="#rend_italic">kaǧaldi</hi>).</etym>
</entry>
</body>
</text>
</TEI>