296 lines
No EOL
16 KiB
XML
296 lines
No EOL
16 KiB
XML
<TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:abv="http://ossetic-studies.org/ns/abaevdict" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
|
||
<teiHeader>
|
||
<fileDesc>
|
||
<titleStmt>
|
||
<title>Abaev Dictionary: entry <hi rendition="#rend_italic">sæfyn</hi></title>
|
||
</titleStmt>
|
||
<publicationStmt xml:base="../pubstmt.xml"><p>Translated from Russian in 2020 by Oleg Belyaev (ed.), Irina Khomchenkova, Julia
|
||
Sinitsyna and Vadim Dyachkov.</p></publicationStmt>
|
||
<sourceDesc>
|
||
<bibl xml:lang="ru"><author>Абаев, Василий Иванович</author>.
|
||
<title>Историко-этимологический словарь осетинского языка</title>. Т. <biblScope unit="volume">I</biblScope>. A–Kʼ. <pubPlace>М.–Л.</pubPlace>:
|
||
<publisher>Наука</publisher>, <date>1958</date>. С. <biblScope unit="page">??–??</biblScope>.</bibl>
|
||
</sourceDesc>
|
||
</fileDesc>
|
||
<encodingDesc xml:base="../encodingdesc.xml">
|
||
<tagsDecl>
|
||
<rendition xml:id="rend_italic" scheme="css">font-variant: italic;</rendition>
|
||
<rendition xml:id="rend_smallcaps" scheme="css">font-variant: small-caps;</rendition>
|
||
<rendition xml:id="rend_singlequotes" scheme="css" scope="q">quotes: "‘" "’";</rendition>
|
||
<rendition xml:id="rend_doublequotes" scheme="css" scope="q">quotes: "«" "»";</rendition>
|
||
</tagsDecl>
|
||
</encodingDesc>
|
||
</teiHeader>
|
||
<text>
|
||
<body>
|
||
<entry xml:id="entry_sæfyn" xml:lang="os" abv:completeness="incomplete">
|
||
<form xml:id="form_d4922e66" type="lemma" xml:lang="os-x-iron"><orth>sæfyn</orth><form type="participle"><orth>sæft</orth></form></form>
|
||
<form xml:lang="os-x-digor" type="dialectal"><orth>isæfun</orth><form type="participle"><orth>isavd</orth><form type="variant" subtype="parens"><orth>isaft</orth></form></form></form>
|
||
<sense xml:id="sense_d4922e69">
|
||
<sense>
|
||
<abv:tr xml:lang="ru">
|
||
<q>пропадать</q>
|
||
</abv:tr>
|
||
<abv:tr xml:lang="en">
|
||
<q>get lost</q>
|
||
</abv:tr>
|
||
</sense>
|
||
<sense>
|
||
<abv:tr xml:lang="ru">
|
||
<q>исчезать</q>
|
||
</abv:tr>
|
||
<abv:tr xml:lang="en">
|
||
<q>disappear</q>
|
||
</abv:tr>
|
||
</sense>
|
||
<sense>
|
||
<abv:tr xml:lang="ru">
|
||
<q>гибнуть</q>
|
||
</abv:tr>
|
||
<abv:tr xml:lang="en">
|
||
<q>perish</q>
|
||
</abv:tr>
|
||
</sense>
|
||
</sense>
|
||
<exampleGrp xmlns="http://ossetic-studies.org/ns/abaevdict">
|
||
<example>
|
||
<quote xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">Xæmycæn jæ qūg <oRef>fesæftī</oRef></quote>
|
||
<tr xml:lang="ru">
|
||
<q xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">у Хамыца пропала корова</q>
|
||
</tr>
|
||
<tr xml:lang="en">
|
||
<q xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">a cow of Khæmyts got lost</q>
|
||
</tr>
|
||
</example>
|
||
<example>
|
||
<quote xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">kæm <oRef>ærbajsæftæ</oRef>?</quote>
|
||
<tr xml:lang="ru">
|
||
<q xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">куда ты исчез?</q>
|
||
</tr>
|
||
<tr xml:lang="en">
|
||
<q xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">where did you disappear?</q>
|
||
</tr>
|
||
</example>
|
||
<example>
|
||
<quote xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">dæ rwaǵy <oRef>fesæftīs</oRef> næ cyt</quote>
|
||
<tr xml:lang="ru">
|
||
<q xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">из-за тебя пропало к нам уважение</q>
|
||
</tr>
|
||
<tr xml:lang="en">
|
||
<q xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">the respect for us has disappeared because of
|
||
you</q>
|
||
</tr>
|
||
<bibl xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0"><ref type="bibl" target="#src_Коста"/>
|
||
<biblScope>94</biblScope></bibl>
|
||
</example>
|
||
<example>
|
||
<quote xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">xorz lægæn jæ koj næ
|
||
<oRef>sæfy</oRef></quote>
|
||
<tr xml:lang="ru">
|
||
<q xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">слава хорошего человека не пропадает</q>
|
||
</tr>
|
||
<tr xml:lang="en">
|
||
<q xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">a glory of a good man never disappears</q>
|
||
</tr>
|
||
<bibl xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0"><ref type="bibl" target="#src_Сека"/>
|
||
<biblScope>38</biblScope></bibl>
|
||
</example>
|
||
<example>
|
||
<quote xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0"><oRef>fesæf</oRef> ardygæj!</quote>
|
||
<tr xml:lang="ru">
|
||
<q xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">убирайся отсюда!</q>
|
||
</tr>
|
||
<tr xml:lang="en">
|
||
<q xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">disappear from here!</q>
|
||
</tr>
|
||
</example>
|
||
<example>
|
||
<quote xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">acū, <oRef>fesæf</oRef>, gædy rūvas!</quote>
|
||
<tr xml:lang="ru">
|
||
<q xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">уходи, сгинь, обманщица лиса!</q>
|
||
</tr>
|
||
<tr xml:lang="en">
|
||
<q xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">go away, disappear, fox deceiver!</q>
|
||
</tr>
|
||
<bibl xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0"><ref type="bibl" target="#src_Munk."/>
|
||
<biblScope>110</biblScope></bibl>
|
||
</example>
|
||
<example>
|
||
<quote xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0"><oRef>fesæf</oRef>, <oRef>fesæf</oRef>,
|
||
card!</quote>
|
||
<tr xml:lang="ru">
|
||
<q xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">пропади, пропади ты, жизнь!</q>
|
||
</tr>
|
||
<tr xml:lang="en">
|
||
<q xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">perish, perish, life!</q>
|
||
</tr>
|
||
<bibl xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0"><ref type="bibl" target="#src_Коста"/>
|
||
<biblScope>18</biblScope></bibl>
|
||
</example>
|
||
<example>
|
||
<quote xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0"><oRef>sæfynmæ</oRef> næ bīræ nal qæwy</quote>
|
||
<tr xml:lang="ru">
|
||
<q xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">нам немного нужно до гибели</q>
|
||
</tr>
|
||
<tr xml:lang="en">
|
||
<q xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">we are close to our death</q>
|
||
</tr>
|
||
<note xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xml:lang="ru" type="comment">(<q rendition="#rend_doublequotes">мы близки к гибели</q>)</note>
|
||
<bibl xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0"><ref type="bibl" target="#src_Сека"/>
|
||
<biblScope>14</biblScope></bibl>
|
||
</example>
|
||
<example>
|
||
<quote xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">iræd jæjnæ galy k˳y bafīdæm, wæd næ
|
||
<oRef>fesæfʒystæm</oRef></quote>
|
||
<tr xml:lang="ru">
|
||
<q xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">если мы уплатим в счет калыма по быку, (от
|
||
этого) мы не погибнем</q>
|
||
</tr>
|
||
<tr xml:lang="en">
|
||
<q xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">if each of us will pay a bull against a dowry,
|
||
we won't perish (because of that)</q>
|
||
</tr>
|
||
<bibl xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0"><ref type="bibl" target="#src_Сека"/>
|
||
<biblScope>83</biblScope></bibl>
|
||
</example>
|
||
<example>
|
||
<quote xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">Satana, mæ xæʒaræj ḱynʒy cæwaj —
|
||
<oRef>sæfgæ</oRef> kænʒynæn</quote>
|
||
<tr xml:lang="ru">
|
||
<q xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">Шатана, если ты из моего дома пойдешь замуж —
|
||
пропаду я</q>
|
||
</tr>
|
||
<tr xml:lang="en">
|
||
<q xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">Satana, if you will get married from my house,
|
||
I will perish</q>
|
||
</tr>
|
||
<bibl xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0"><ref type="bibl" target="#src_ОЭп."/>
|
||
<biblScope>22</biblScope></bibl>
|
||
</example>
|
||
<example>
|
||
<quote xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">dæ fydæxæj <oRef>fesæfon</oRef></quote>
|
||
<tr xml:lang="ru">
|
||
<q xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">да погибну я от твоей немилости</q>
|
||
</tr>
|
||
<tr xml:lang="en">
|
||
<q xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">may I perish from your disfavour</q>
|
||
</tr>
|
||
<bibl xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0"><ref type="bibl" target="#src_ОЭп."/>
|
||
<biblScope>27</biblScope></bibl>
|
||
</example>
|
||
<example>
|
||
<quote xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0"><oRef>nyssæftīs</oRef> jæ zydy jædyl
|
||
ældar</quote>
|
||
<tr xml:lang="ru">
|
||
<q xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">погиб из-за своей жадности князь</q>
|
||
</tr>
|
||
<tr xml:lang="en">
|
||
<q xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">a prince perished because of his greed</q>
|
||
</tr>
|
||
<bibl xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0"><ref type="bibl" target="#src_ИАА"/>
|
||
<biblScope>II 306</biblScope></bibl>
|
||
</example>
|
||
<example>
|
||
<quote xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">bon īw xūrmæ <oRef>sæftystæm</oRef>, æxsæv
|
||
ta īw wazalmæ</quote>
|
||
<tr xml:lang="ru">
|
||
<q xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">днем мы погибали на солнце, а ночью на
|
||
стуже</q>
|
||
</tr>
|
||
<tr xml:lang="en">
|
||
<q xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">in the daytime we were perishing in the
|
||
sunlight, at night we were perishing in the cold</q>
|
||
</tr>
|
||
<bibl xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0"><ref type="bibl" target="#src_Темыр."/>
|
||
<biblScope>25</biblScope></bibl>
|
||
</example>
|
||
<example>
|
||
<quote xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">mæ sær kæm <oRef>fesæfa</oRef>, axæm ran
|
||
agūryn</quote>
|
||
<tr xml:lang="ru">
|
||
<q xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">я ищу такое место, где сгубить свою голову</q>
|
||
</tr>
|
||
<tr xml:lang="en">
|
||
<q xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">I look for such a place where I can ruin
|
||
myself</q>
|
||
</tr>
|
||
<bibl xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0"><ref type="bibl" target="#src_Нафи"/>
|
||
<biblScope>153</biblScope></bibl>
|
||
</example>
|
||
<example>
|
||
<quote xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0"><oRef>særsæfæn</oRef> bæstæ</quote>
|
||
<tr xml:lang="ru">
|
||
<q xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">погибельный край</q>
|
||
</tr>
|
||
<tr xml:lang="en">
|
||
<q xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">the perilous land</q>
|
||
</tr>
|
||
</example>
|
||
<example xml:lang="os-x-digor">
|
||
<usg xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0"><lang/></usg>
|
||
<quote xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">roxsi <oRef xml:lang="os-x-digor">fesæfuj</oRef></quote>
|
||
<tr xml:lang="ru">
|
||
<q xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">она исчезает в (ярком) свете</q>
|
||
</tr>
|
||
<tr xml:lang="en">
|
||
<q xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">she disappears in the (bright) light</q>
|
||
</tr>
|
||
<bibl xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0"><ref type="bibl" target="#src_MSt."/>
|
||
<biblScope>20₈</biblScope></bibl>
|
||
</example>
|
||
<example xml:lang="os-x-digor">
|
||
<usg xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0"><lang/></usg>
|
||
<quote xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">næ silti xwæzdær, næ kadæ, Ʒangiraq ræsuǧd
|
||
<oRef xml:lang="os-x-digor">fesavdæj</oRef></quote>
|
||
<tr xml:lang="ru">
|
||
<q xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">лучшая из наших женщин, наша слава, красавица
|
||
Дзандзирак пропала</q>
|
||
</tr>
|
||
<tr xml:lang="en">
|
||
<q xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">Dzangiraq the beauty, the best of our women,
|
||
our glory, has disappeared</q>
|
||
</tr>
|
||
<bibl xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0"><ref type="bibl" target="#src_Iræf"/>
|
||
<biblScope>40</biblScope></bibl>
|
||
</example>
|
||
<example xml:lang="os-x-digor">
|
||
<usg xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0"><lang/></usg>
|
||
<quote xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">kud ærægæmæ ’j næ xwæræ, makæmi <oRef xml:lang="os-x-digor">fesæfæd</oRef></quote>
|
||
<tr xml:lang="ru">
|
||
<q xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">как запоздала наша сестра, не пропасть бы ей
|
||
где-нибудь</q>
|
||
</tr>
|
||
<tr xml:lang="en">
|
||
<q xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">our sister is so late, may she not get lost
|
||
somewhere</q>
|
||
</tr>
|
||
<bibl xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0"><ref type="bibl" target="#src_MSt."/>
|
||
<biblScope>16₃</biblScope></bibl>
|
||
</example>
|
||
<example xml:lang="os-x-digor">
|
||
<usg xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0"><lang/></usg>
|
||
<quote xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">mænæn dær dæw xuzæn læqwæn adtæj ma min ǧædi
|
||
<oRef xml:lang="os-x-digor">fesavdæj</oRef></quote>
|
||
<tr xml:lang="ru">
|
||
<q xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">у меня был похожий на тебя мальчик, и он у меня
|
||
пропал в лесу</q>
|
||
</tr>
|
||
<tr xml:lang="en">
|
||
<q xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">I had a boy who was like you, and he got lost
|
||
in the woods</q>
|
||
</tr>
|
||
<bibl xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0"><ref type="bibl" target="#src_MSt."/>
|
||
<biblScope>5₈₋₉</biblScope></bibl>
|
||
</example>
|
||
</exampleGrp>
|
||
<etym xml:lang="ru">Возводится к <mentioned xml:lang="os"><w type="rec">vi-šap-</w></mentioned> и представляет медиальное соответствие к активному <ref type="xr" target="#entry_safyn"><w>safyn</w>| <w>isafun</w></ref> (<mentioned xml:lang="os"><w type="rec">vi-šāp-</w></mentioned>) <gloss><q>терять</q></gloss>,
|
||
<gloss><q>губить</q></gloss> (<bibl><ref type="bibl" target="#ref_ГО"/>
|
||
<biblScope>§ 99₂</biblScope></bibl>). См. <ref type="xr" target="#entry_safyn"/>, <ref type="xr" target="#entry_sæft"/>.</etym>
|
||
<etym xml:lang="en">Traced back to <mentioned xml:lang="os"><w type="rec">vi-šap-</w></mentioned>. This word is a middle voice correspondence to the active verb
|
||
<ref type="xr" target="#entry_safyn"><w>safyn</w>| <w>isafun</w></ref> (<mentioned xml:lang="os"><w type="rec">vi-šāp-</w></mentioned>) <gloss>lose</gloss>,
|
||
<gloss><q>destroy</q></gloss> (<bibl><ref type="bibl" target="#ref_ГО"/>
|
||
<biblScope>§ 99₂</biblScope></bibl>). See <ref type="xr" target="#entry_safyn"/>, <ref type="xr" target="#entry_sæft"/>.</etym>
|
||
</entry>
|
||
</body>
|
||
</text>
|
||
</TEI> |