310 lines
No EOL
26 KiB
XML
310 lines
No EOL
26 KiB
XML
<TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:abv="http://ossetic-studies.org/ns/abaevdict" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
|
||
<teiHeader>
|
||
<fileDesc>
|
||
<titleStmt>
|
||
<title>Abaev Dictionary: entry <hi rendition="#rend_italic">xogyǧd</hi></title>
|
||
</titleStmt>
|
||
<publicationStmt xml:base="../pubstmt.xml"><p>Translated from Russian in 2020 by Oleg Belyaev (ed.), Irina Khomchenkova, Julia
|
||
Sinitsyna and Vadim Dyachkov.</p></publicationStmt>
|
||
<sourceDesc>
|
||
<bibl xml:lang="ru"><author>Абаев, Василий Иванович</author>.
|
||
<title>Историко-этимологический словарь осетинского языка</title>. Т. <biblScope unit="volume">I</biblScope>. A–Kʼ. <pubPlace>М.–Л.</pubPlace>:
|
||
<publisher>Наука</publisher>, <date>1958</date>. С. <biblScope unit="page">??–??</biblScope>.</bibl>
|
||
</sourceDesc>
|
||
</fileDesc>
|
||
<encodingDesc xml:base="../encodingdesc.xml">
|
||
<tagsDecl>
|
||
<rendition xml:id="rend_italic" scheme="css">font-variant: italic;</rendition>
|
||
<rendition xml:id="rend_smallcaps" scheme="css">font-variant: small-caps;</rendition>
|
||
<rendition xml:id="rend_singlequotes" scheme="css" scope="q">quotes: "‘" "’";</rendition>
|
||
<rendition xml:id="rend_doublequotes" scheme="css" scope="q">quotes: "«" "»";</rendition>
|
||
</tagsDecl>
|
||
</encodingDesc>
|
||
</teiHeader>
|
||
<text>
|
||
<body>
|
||
<entry xml:id="entry_xogyǧd" xml:lang="os-x-iron" abv:completeness="russian-questions">
|
||
<form xml:id="form_d1570e66" type="lemma"><orth>xodyǧd</orth></form>
|
||
<usg><lang/></usg>
|
||
<sense xml:id="sense_d1570e69">
|
||
<abv:tr xml:lang="ru">
|
||
<q>золовка</q>
|
||
</abv:tr>
|
||
<abv:tr xml:lang="en">
|
||
<q>sister-in-law</q>
|
||
</abv:tr>
|
||
</sense>
|
||
<exampleGrp xmlns="http://ossetic-studies.org/ns/abaevdict">
|
||
<example>
|
||
<quote xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">us jæ tiwty xwydta <q>læppūtæ</q>,
|
||
<oRef>xodyǧdy</oRef> — <q>ḱyzg</q></quote>
|
||
<tr xml:lang="ru">
|
||
<q xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">женщина своих деверей называла <q>парни</q>,
|
||
золовку — <q>девушка</q></q>
|
||
</tr>
|
||
<tr xml:lang="en">
|
||
<q xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">a woman called her brothers-in-law <q>guys</q>
|
||
and her sister-in-law <q>girl</q></q>
|
||
</tr>
|
||
<bibl xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0"><ref type="bibl" target="#src_F."/>
|
||
<biblScope>1962 X 71</biblScope></bibl>
|
||
</example>
|
||
<example>
|
||
<quote xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">(ævsymærty) ūstytæ sfænd kodtoj cæmæj amaroj
|
||
sæ <oRef>xodyǧdy</oRef>... q˳ydy kodtoj cy ʽǧdawæj amaræm næ
|
||
<oRef>xodyǧdy</oRef></quote>
|
||
<tr xml:lang="ru">
|
||
<q xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">жены (братьев) замыслили убить свою золовку...
|
||
думали, каким образом убьем золовку</q>
|
||
</tr>
|
||
<tr xml:lang="en">
|
||
<q xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">wives (brothers) planned to kill their
|
||
sister-in-law... they thought how they would kill the sister-in-law</q>
|
||
</tr>
|
||
<bibl xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0"><ref type="bibl" target="#src_ИАА"/>
|
||
<biblScope>II 117</biblScope></bibl>
|
||
</example>
|
||
<example>
|
||
<quote xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">kæræʒījæn fæadǵyn sty ḱynʒ æmæ
|
||
<oRef>xodyǧd</oRef></quote>
|
||
<tr xml:lang="ru">
|
||
<q xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">полюбились друг другу невестка и золовка</q>
|
||
</tr>
|
||
<tr xml:lang="en">
|
||
<q xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">the daughter-in-law and the sister-in-law liked
|
||
each other</q>
|
||
</tr>
|
||
<bibl xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0"><ref type="bibl" target="#src_СОПам."/>
|
||
<biblScope>IV 50</biblScope></bibl>
|
||
</example>
|
||
<example>
|
||
<quote xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">ḱynʒ jæ <oRef>xodyǧdy</oRef> nyxæstærn ūj
|
||
bærc næ q˳ysta</quote>
|
||
<tr xml:lang="ru">
|
||
<q xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">не очень прислушивалась к словам своей
|
||
золовки</q>
|
||
</tr>
|
||
<tr xml:lang="en">
|
||
<q xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">did not really listen to the words of her
|
||
sister-in-law</q>
|
||
</tr>
|
||
<bibl xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0"><ref type="bibl" target="#src_Arsen"/>
|
||
<biblScope>36</biblScope></bibl>
|
||
</example>
|
||
<example>
|
||
<quote xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">ḱysyl fælæw, Misuræt — ʒyrdta Sælimæt jæ
|
||
<oRef>xodyǧdmæ</oRef></quote>
|
||
<tr xml:lang="ru">
|
||
<q xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">подожди немного, Мисурат, — говорила Салимат
|
||
своей золовке</q>
|
||
</tr>
|
||
<tr xml:lang="en">
|
||
<q xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">wait a bit, Misurat, said Salimat to her
|
||
sister-in-law</q>
|
||
</tr>
|
||
</example>
|
||
<example>
|
||
<quote xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">cʼæxaxstæj nīwy Mædijy
|
||
<oRef>xodyǧd</oRef></quote>
|
||
<tr xml:lang="ru">
|
||
<q xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">отчаянно воет золовка Мади</q>
|
||
</tr>
|
||
<tr xml:lang="en">
|
||
<q xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">Madiʼs sister-in-law howls desperately</q>
|
||
</tr>
|
||
<bibl xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0"><ref type="bibl" target="#src_Мысост"/>
|
||
<biblScope>122</biblScope></bibl>
|
||
</example>
|
||
</exampleGrp>
|
||
<etym xml:lang="ru">Бывает так, что слово исконного лексического фонда утрачивается в
|
||
самостоятельном употреблении, но сохраняется в качестве компонента сложного слова. Так,
|
||
<mentioned xml:lang="x-oldirn"><lang/>
|
||
<w>raθa-</w>
|
||
<gloss><q>колесница</q></gloss></mentioned> сохранилось в осетинском только в <ref type="xr" target="#entry_rætænaǧd"><w>rætæn-aǧd</w>
|
||
<gloss><q>оглобля</q></gloss></ref>, <mentioned xml:lang="x-oldirn"><lang/>
|
||
<w>araθnī</w>
|
||
<gloss><q>локоть</q></gloss></mentioned> — только в <ref type="xr" target="#entry_ælmærīn"><w>ælm-ærīn</w>
|
||
<gloss><q>локоть</q><note type="comment"> (мера длины)</note></gloss></ref>, <mentioned xml:lang="x-oldirn"><lang/>
|
||
<w>zasta</w>
|
||
<gloss><q>рука</q></gloss></mentioned> — только в <ref type="xr" target="#entry_xubeʒæstæ"><w>xubeʒæstæ</w>
|
||
<gloss><q>пригоршня</q></gloss></ref>; старое слово <ref type="xr" target="#entry_fad"><w>fad</w>
|
||
<gloss><q>нога</q></gloss></ref> (<mentioned xml:lang="x-oldirn"><lang/>
|
||
<w type="rec">pūda-</w></mentioned>) в самостоятельном употреблении вытеснено
|
||
субстратным <ref type="xr" target="#entry_kʼax"/>, но в сложных словах господствует <ref type="xr" target="#entry_fad"/>: <ref type="xr" target="#entry_fadat"><w>fadæt</w></ref>, <ref type="xr" target="#entry_fadqūl"/>, <ref type="xr" target="#entry_fadnīz"/>, <ref type="xr" target="#entry_fadʒū"/>, <ref type="xr" target="#entry_wælfad"/>, <ref type="xr" target="#entry_dælfad"><w>dælfædtæ</w></ref>,
|
||
<ref type="xr" target="#entry_ræwvad"/>, <mentioned xml:lang="os"><w>fælmænvad</w></mentioned>. <mentioned xml:lang="x-oldirn"><lang/>
|
||
<w type="rec">dūgdar</w>
|
||
<gloss><q>дочь</q></gloss>, <gloss><q>девушка</q></gloss></mentioned> сохранилось только
|
||
в ос. <ref type="xr" target="#entry_xodyǧd"><w>xodyǧd</w>
|
||
<gloss><q>золовка</q></gloss></ref>. <mentioned xml:lang="ira"><lang/>
|
||
<w type="rec">dyǧd</w></mentioned> вытеснено словом <ref type="xr" target="#entry_ḱyzg"><w xml:lang="os-x-iron">ḱyzg</w>
|
||
<w xml:lang="os-x-digor">kizgæ</w></ref> тюркского происхождения. <mentioned xml:lang="oos"><lang/>
|
||
<w type="rec">dyǧd</w>
|
||
<gloss><q>дочь</q></gloss> (от формы имен. падежа <w>duγdā</w>)</mentioned> имеет
|
||
многочисленные соответствия в иранских и других индоевропейских языках: <mentioned xml:lang="fa" extralang="tg"><lang/>
|
||
<w>duxtar</w></mentioned>, <mentioned xml:lang="pal"><lang/>
|
||
<w>duxt</w></mentioned>; часто в составе пехлевийских, парфянских, армянских женских
|
||
имен: <mentioned xml:lang="pal" extralang="xcl xpr"><w>Bahramduxt</w></mentioned>,
|
||
<mentioned xml:lang="pal" extralang="xcl xpr"><w>Guranduxt</w></mentioned>, <mentioned xml:lang="pal" extralang="xcl xpr"><w>Iranduxt</w></mentioned>, <mentioned xml:lang="pal" extralang="xcl xpr"><w>Yazdanduxt</w></mentioned>, <mentioned xml:lang="pal" extralang="xcl xpr"><w>Mihranduxt</w></mentioned>, <mentioned xml:lang="pal" extralang="xcl xpr"><w>Ormuzdduxt</w></mentioned>, <mentioned xml:lang="pal" extralang="xcl xpr"><w>Sagduxt</w></mentioned>, <mentioned xml:lang="pal" extralang="xcl xpr"><w>Warazduxt</w></mentioned>, <mentioned xml:lang="pal" extralang="xcl xpr"><w>Wardanduxt</w></mentioned> и др. (<bibl><ref type="bibl" target="#ref_Justi"/>
|
||
<biblScope>492—493</biblScope></bibl>), <mentioned xml:lang="x-balochi"><lang/>
|
||
<w>dutag</w>, <w>duxtar</w> (из перс.)</mentioned>, <mentioned xml:lang="wbl"><lang/>
|
||
<w>δæγd</w>, <w>δeγd</w></mentioned>, <mentioned xml:lang="yah"><lang/>
|
||
<w>δoγd</w></mentioned>, <mentioned xml:lang="sgy"><lang/>
|
||
<w>wuδəγd</w></mentioned>, <mentioned xml:lang="isk"><lang/>
|
||
<w>wuduγd</w></mentioned>, <mentioned xml:lang="mnj"><lang/>
|
||
<w>loγda</w></mentioned>, <mentioned xml:lang="sog"><lang/>
|
||
<w>δwyt-</w>, <w>δywt-</w>, <w>δwyd’r</w></mentioned>, <mentioned xml:lang="xco"><lang/>
|
||
<w>δuγd-</w></mentioned> (<bibl><author xml:lang="ru">Фрейман</author>. <title xml:lang="ru">Хорезмийский язык</title>. <pubPlace xml:lang="ru">М.—Л.</pubPlace>,
|
||
<biblScope xml:lang="ru">стр. 46, 80</biblScope><biblScope xml:lang="en">стр. 46,
|
||
80</biblScope></bibl>), <mentioned xml:lang="ae"><lang/>
|
||
<w>dugədar-</w>, <w>duγδar-</w></mentioned>, <mentioned xml:lang="inc-x-old"><lang/>
|
||
<w>duhitar</w></mentioned>, <mentioned xml:lang="cu"><lang/>
|
||
<w>dъšti</w></mentioned>, <mentioned xml:lang="ru"><lang/>
|
||
<w>дочь</w>, <w>дочери</w></mentioned>, <mentioned xml:lang="lt"><lang/>
|
||
<w>duktě</w></mentioned>, <mentioned xml:lang="got"><lang/>
|
||
<w>dauhtar</w></mentioned>, <mentioned xml:lang="non"><lang/>
|
||
<w>dottir</w></mentioned>, <mentioned xml:lang="en"><lang/>
|
||
<w>daughter</w></mentioned>, <mentioned xml:lang="de"><lang/>
|
||
<w>Tochter</w></mentioned>, <mentioned xml:lang="grc"><lang/>
|
||
<w>θυγάτηϱ</w></mentioned>, <mentioned xml:lang="x-tchr"><lang/>
|
||
<w>ckācar</w>, <w>tkācer</w><gloss><q/></gloss></mentioned>.<note type="footnote">В
|
||
фонетической истории этого термина родства есть некоторые неясности; см.:
|
||
<bibl><author>Hamp</author>. <title>Sanskrit duhitā-, arm. dustr and i.e. internal
|
||
schwa. JAOS</title>
|
||
<biblScope>1971 XC 2 228—231</biblScope></bibl>.</note> Если первую часть отождествить
|
||
с <ref type="xr" target="#entry_xo"><w>xo</w>
|
||
<gloss><q>сестра</q></gloss></ref>, то <oRef>xo-dyǧd</oRef> может означать <q rendition="#rend_doublequotes">сестра (мужа) девушка</q>. Ср. по образованию <mentioned xml:lang="fa"><lang/>
|
||
<w>xāzana</w> из <w type="rec">hwahā-ǰanika-</w>
|
||
<gloss><q rendition="#rend_doublequotes">сестра (мужа или жены) женщина</q></gloss> =
|
||
<gloss><q>золовка</q></gloss> или <gloss><q>свояченица</q></gloss></mentioned>,
|
||
<mentioned xml:lang="mnj"><lang/>
|
||
<w>xuyāγəno</w> (<w type="rec">hwahā-γnā</w>)</mentioned>, <mentioned xml:lang="ku"><lang/>
|
||
<w>xwāižin</w></mentioned>, <mentioned xml:lang="wbl"><lang/>
|
||
<w>xuyun</w></mentioned>, <mentioned xml:lang="srh"><lang/>
|
||
<w>xayun</w></mentioned>, <mentioned xml:lang="mnj"><lang/>
|
||
<w>xuyāγəno</w> (<w type="rec">hwahā-γnā</w>)</mentioned>(<bibl><ref type="bibl" target="#ref_Morgenstierne._IIFL"/>
|
||
<biblScope>II 270</biblScope></bibl>). Известные в других языках модели наименования
|
||
золовки допускают для ос. <oRef>xo-dyǧd</oRef> иные осмысления. Может быть,
|
||
<oRef>xodyǧd</oRef> из <w type="rec">xon-dyǧd</w>
|
||
<gloss><q rendition="#rend_doublequotes">дочь дома</q></gloss> (ср. <mentioned xml:lang="fa"><lang/>
|
||
<w>xāna</w>
|
||
<gloss><q>дом</q></gloss></mentioned>). С семантической стороны это приемлемо; ср.
|
||
<mentioned xml:lang="xmf"><lang/>
|
||
<w>oxora-skili</w>
|
||
<gloss><q>золовка</q></gloss>, буквально <gloss><q rendition="#rend_doublequotes">дитя
|
||
<note type="comment">(<mentioned xml:lang="xmf"><w>skili</w></mentioned>)</note>
|
||
дома <note type="comment">(<mentioned xml:lang="xmf"><w>oxori</w></mentioned>)</note></q></gloss></mentioned>. Другая возможность:
|
||
<oRef>xo-dyǧd</oRef> — из <w type="rec">xos-dyǧd</w> → <w type="rec">hwasru-duǧda</w>
|
||
<gloss><q rendition="#rend_doublequotes">дочь свекрови</q></gloss>; ср. <mentioned xml:lang="fa"><lang/>
|
||
<w>xusrū</w></mentioned>, <mentioned xml:lang="inc-x-old"><lang/>
|
||
<w>śvaśru-</w>
|
||
<gloss><q>свекровь</q></gloss></mentioned> (группа <c>sr</c> закономерно дает ос.
|
||
<c>s</c>). С семантической стороны такой анализ безупречен. Ср. по образованию
|
||
<mentioned xml:lang="fa"><lang/>
|
||
<w>xusurpūra</w>
|
||
<gloss><q>шурин</q></gloss> (вошло также в некоторые припамирские языки, в ягнобский,
|
||
парачи, ормури), буквально <gloss><q rendition="#rend_doublequotes">сын <note type="comment">(<mentioned xml:lang="fa"><w>pūra</w></mentioned>)</note> тестя
|
||
<note type="comment">(<mentioned xml:lang="fa"><w>xusur</w></mentioned>)</note></q></gloss></mentioned>, или <mentioned xml:lang="xcl"><lang/>
|
||
<w>anerordi</w>
|
||
<gloss><q>шурин</q></gloss>, <gloss><q rendition="#rend_doublequotes">сын <note type="comment">(<mentioned xml:lang="xcl"><w>ordi</w></mentioned>)</note> тестя
|
||
<note type="comment">(<mentioned xml:lang="xcl"><w>aner</w></mentioned>)</note></q></gloss></mentioned>. Однако пришлось бы в
|
||
осетинском допустить выпадение <c>-s-</c> (<w type="rec">xos-dyǧd</w> →
|
||
<oRef>xodyǧd</oRef>), что трудно поддержать аналогичными примерами.<lb/><bibl><ref type="bibl" target="#ref_Morgenstierne._IIFL"/>
|
||
<biblScope>II 222</biblScope></bibl>. — <bibl><ref type="bibl" target="#ref_ОЯФ_I"/>
|
||
<biblScope>20</biblScope></bibl>.</etym>
|
||
<etym xml:lang="en">It happens that the word of the original lexical fund is lost in
|
||
independent use, but is preserved as a component of a compound word. Thus, <mentioned xml:lang="x-oldirn"><lang/>
|
||
<w>raθa-</w>
|
||
<gloss><q>chariot</q></gloss></mentioned> was preserved in Ossetian only in <ref type="xr" target="#entry_rætænaǧd"><w>rætæn-aǧd</w>
|
||
<gloss><q>shaft</q></gloss></ref>, <mentioned xml:lang="x-oldirn"><lang/>
|
||
<w>araθnī</w>
|
||
<gloss><q>elbow</q></gloss></mentioned> was preseved only in <ref type="xr" target="#entry_ælmærīn"><w>ælm-ærīn</w>
|
||
<gloss><q>ell</q><note type="comment"> (measure of length)</note></gloss></ref>,
|
||
<mentioned xml:lang="x-oldirn"><lang/>
|
||
<w>zasta</w>
|
||
<gloss><q>arm</q></gloss></mentioned> only in <ref type="xr" target="#entry_xubeʒæstæ"><w>xubeʒæstæ</w>
|
||
<gloss><q>handful</q></gloss></ref>; the old word <ref type="xr" target="#entry_fad"><w>fad</w>
|
||
<gloss><q>leg</q></gloss></ref> (<mentioned xml:lang="x-oldirn"><lang/>
|
||
<w type="rec">pūda-</w></mentioned>) in independent use was replaced by the substrate
|
||
<ref type="xr" target="#entry_kʼax"/>, but in compounds, <ref type="xr" target="#entry_fad"/> is prevalent: <ref type="xr" target="#entry_fadat"><w>fadæt</w></ref>, <ref type="xr" target="#entry_fadqūl"/>, <ref type="xr" target="#entry_fadnīz"/>, <ref type="xr" target="#entry_fadʒū"/>, <ref type="xr" target="#entry_wælfad"/>, <ref type="xr" target="#entry_dælfad"><w>dælfædtæ</w></ref>,
|
||
<ref type="xr" target="#entry_ræwvad"/>, <mentioned xml:lang="os"><w>fælmænvad</w></mentioned>. <mentioned xml:lang="x-oldirn"><lang/>
|
||
<w type="rec">dūgdar</w>
|
||
<gloss><q>daughter</q></gloss>, <gloss><q>girl</q></gloss></mentioned> was only
|
||
preserved in <ref type="xr" target="#entry_xodyǧd"><w>xodyǧd</w>
|
||
<gloss><q>sister-in-law</q></gloss></ref>. <mentioned xml:lang="ira"><lang/>
|
||
<w type="rec">dyǧd</w></mentioned> is displaced by the word <ref type="xr" target="#entry_ḱyzg"><w xml:lang="os-x-iron">ḱyzg</w>
|
||
<w xml:lang="os-x-digor">kizgæ</w></ref> of Turkic origin. <mentioned xml:lang="oos"><lang/>
|
||
<w type="rec">dyǧd</w>
|
||
<gloss><q>daughter</q></gloss> (from the nominative case form <w>duγdā</w>)</mentioned>
|
||
has numerous correspondences in Iranian and other Indo-European languages: <mentioned xml:lang="fa" extralang="tg"><lang/>
|
||
<w>duxtar</w></mentioned>, <mentioned xml:lang="pal"><lang/>
|
||
<w>duxt</w></mentioned>; often as part of Pahlavi, Parthian, Armenian female names:
|
||
<mentioned xml:lang="pal" extralang="xcl xpr"><w>Bahramduxt</w></mentioned>, <mentioned xml:lang="pal" extralang="xcl xpr"><w>Guranduxt</w></mentioned>, <mentioned xml:lang="pal" extralang="xcl xpr"><w>Iranduxt</w></mentioned>, <mentioned xml:lang="pal" extralang="xcl xpr"><w>Yazdanduxt</w></mentioned>, <mentioned xml:lang="pal" extralang="xcl xpr"><w>Mihranduxt</w></mentioned>, <mentioned xml:lang="pal" extralang="xcl xpr"><w>Ormuzdduxt</w></mentioned>, <mentioned xml:lang="pal" extralang="xcl xpr"><w>Sagduxt</w></mentioned>, <mentioned xml:lang="pal" extralang="xcl xpr"><w>Warazduxt</w></mentioned>, <mentioned xml:lang="pal" extralang="xcl xpr"><w>Wardanduxt</w></mentioned> etc. (<bibl><ref type="bibl" target="#ref_Justi"/>
|
||
<biblScope>492—493</biblScope></bibl>), <mentioned xml:lang="x-balochi"><lang/>
|
||
<w>dutag</w>, <w>duxtar</w> (from Persian)</mentioned>, <mentioned xml:lang="wbl"><lang/>
|
||
<w>δæγd</w>, <w>δeγd</w></mentioned>, <mentioned xml:lang="yah"><lang/>
|
||
<w>δoγd</w></mentioned>, <mentioned xml:lang="sgy"><lang/>
|
||
<w>wuδəγd</w></mentioned>, <mentioned xml:lang="isk"><lang/>
|
||
<w>wuduγd</w></mentioned>, <mentioned xml:lang="mnj"><lang/>
|
||
<w>loγda</w></mentioned>, <mentioned xml:lang="sog"><lang/>
|
||
<w>δwyt-</w>, <w>δywt-</w>, <w>δwyd’r</w></mentioned>, <mentioned xml:lang="xco"><lang/>
|
||
<w>δuγd-</w></mentioned> (<bibl><author xml:lang="en">Frejman</author>. <title xml:lang="en">Xorezmijskij jazyk [Khwarezmian language]</title>. <pubPlace xml:lang="en">Moscow — Leningrad</pubPlace>, <biblScope xml:lang="ru">стр. 46,
|
||
80</biblScope><biblScope xml:lang="en">p. 46, 80</biblScope></bibl>), <mentioned xml:lang="ae"><lang/>
|
||
<w>dugədar-</w>, <w>duγδar-</w></mentioned>, <mentioned xml:lang="inc-x-old"><lang/>
|
||
<w>duhitar</w></mentioned>, <mentioned xml:lang="cu"><lang/>
|
||
<w>dъšti</w></mentioned>, <mentioned xml:lang="ru"><lang/>
|
||
<w>дочь</w>, <w>дочери</w></mentioned>, <mentioned xml:lang="lt"><lang/>
|
||
<w>duktě</w></mentioned>, <mentioned xml:lang="got"><lang/>
|
||
<w>dauhtar</w></mentioned>, <mentioned xml:lang="non"><lang/>
|
||
<w>dottir</w></mentioned>, <mentioned xml:lang="en"><lang/>
|
||
<w>daughter</w></mentioned>, <mentioned xml:lang="de"><lang/>
|
||
<w>Tochter</w></mentioned>, <mentioned xml:lang="grc"><lang/>
|
||
<w>θυγάτηϱ</w></mentioned>, <mentioned xml:lang="x-tchr"><lang/>
|
||
<w>ckācar</w>, <w>tkācer</w><gloss><q/></gloss></mentioned>.<note type="footnote">There
|
||
are some ambiguities in the phonetic history of this kinship term; see:
|
||
<bibl><author>Hamp</author>. <title>Sanskrit duhitā-, arm. dustr and i.e. internal
|
||
schwa. JAOS</title>
|
||
<biblScope>1971 XC 2 228—231</biblScope></bibl>.</note> If the first part is
|
||
identified with <ref type="xr" target="#entry_xo"><w>xo</w>
|
||
<gloss><q>sister</q></gloss></ref>, then <oRef>xo-dyǧd</oRef> may mean <q rendition="#rend_doublequotes">sister (of husband) girl</q>. Derivationally, cf.
|
||
<mentioned xml:lang="fa"><lang/>
|
||
<w>xāzana</w> from <w type="rec">hwahā-ǰanika-</w>
|
||
<gloss><q rendition="#rend_doublequotes">sister (of husband or wife) girl</q></gloss> =
|
||
<gloss><q>sister-in-law</q></gloss></mentioned>, <mentioned xml:lang="mnj"><lang/>
|
||
<w>xuyāγəno</w> (<w type="rec">hwahā-γnā</w>)</mentioned>, <mentioned xml:lang="ku"><lang/>
|
||
<w>xwāižin</w></mentioned>, <mentioned xml:lang="wbl"><lang/>
|
||
<w>xuyun</w></mentioned>, <mentioned xml:lang="srh"><lang/>
|
||
<w>xayun</w></mentioned>, <mentioned xml:lang="mnj"><lang/>
|
||
<w>xuyāγəno</w> (<w type="rec">hwahā-γnā</w>)</mentioned> (<bibl><ref type="bibl" target="#ref_Morgenstierne._IIFL"/>
|
||
<biblScope>II 270</biblScope></bibl>). Sister-in-law naming models known in other
|
||
languages allowed for other interpretations of Ossetic <oRef>xo-dyǧd</oRef>. Perhaps
|
||
<oRef>xodyǧd</oRef> is from <w type="rec">xon-dyǧd</w>
|
||
<gloss><q rendition="#rend_doublequotes">daughter of the house</q></gloss> (cf. <mentioned xml:lang="fa"><lang/>
|
||
<w>xāna</w>
|
||
<gloss><q>house</q></gloss></mentioned>). Semantically, this is acceptable; cf.
|
||
<mentioned xml:lang="xmf"><lang/>
|
||
<w>oxora-skili</w>
|
||
<gloss><q>sister-in-law</q></gloss>, literally <gloss><q rendition="#rend_doublequotes">child <note type="comment">(<mentioned xml:lang="xmf"><w>skili</w></mentioned>)</note> of the house <note type="comment">(<mentioned xml:lang="xmf"><w>oxori</w></mentioned>)</note></q></gloss></mentioned>. Another
|
||
possibility is: <oRef>xo-dyǧd</oRef> from <w type="rec">xos-dyǧd</w> → <w type="rec">hwasru-duǧda</w>
|
||
<gloss><q rendition="#rend_doublequotes">mother-in-lawʼs daughter</q></gloss>; cf.
|
||
<mentioned xml:lang="fa"><lang/>
|
||
<w>xusrū</w></mentioned>, <mentioned xml:lang="inc-x-old"><lang/>
|
||
<w>śvaśru-</w>
|
||
<gloss><q>mother-in-law</q></gloss></mentioned> (the cluster <c>sr</c> regularly yields
|
||
<c>s</c>). From a semantic point of view, such an analysis is impeccable.
|
||
Derivationally, cf. <mentioned xml:lang="fa"><lang/>
|
||
<w>xusurpūra</w>
|
||
<gloss><q>brother-in-law</q></gloss> (also included in some Pamir languages, in
|
||
Yaghnobi, Parachi, Ormuri), literally <gloss><q rendition="#rend_doublequotes">son <note type="comment">(<mentioned xml:lang="fa"><w>pūra</w></mentioned>)</note> of
|
||
father-in-law <note type="comment">(<mentioned xml:lang="fa"><w>xusur</w></mentioned>)</note></q></gloss></mentioned>, or <mentioned xml:lang="xcl"><lang/>
|
||
<w>anerordi</w>
|
||
<gloss><q>brother-in-law</q></gloss>, <gloss><q rendition="#rend_doublequotes">son <note type="comment">(<mentioned xml:lang="xcl"><w>ordi</w></mentioned>)</note> of
|
||
father-in-law <note type="comment">(<mentioned xml:lang="xcl"><w>aner</w></mentioned>)</note></q></gloss></mentioned>. However, in Ossetic,
|
||
one would have to admit the loss <c>-s-</c> (<w type="rec">xos-dyǧd</w> →
|
||
<oRef>xodyǧd</oRef>), which is difficult to support with similar
|
||
examples.<lb/><bibl><ref type="bibl" target="#ref_Morgenstierne._IIFL"/>
|
||
<biblScope>II 222</biblScope></bibl>. — <bibl><ref type="bibl" target="#ref_ОЯФ_I"/>
|
||
<biblScope>20</biblScope></bibl>.</etym>
|
||
</entry>
|
||
</body>
|
||
</text>
|
||
</TEI> |