abaev-xml/entries/abaev_næwæg.xml
2025-03-21 13:42:40 +03:00

464 lines
No EOL
37 KiB
XML
Raw Blame History

This file contains ambiguous Unicode characters

This file contains Unicode characters that might be confused with other characters. If you think that this is intentional, you can safely ignore this warning. Use the Escape button to reveal them.

<TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:abv="http://ossetic-studies.org/ns/abaevdict" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>Abaev Dictionary: entry <hi rendition="#rend_italic">næwæg</hi></title>
</titleStmt>
<publicationStmt xml:base="../pubstmt.xml"><p>Translated from Russian in 2020 by Oleg Belyaev (ed.), Irina Khomchenkova, Julia
Sinitsyna and Vadim Dyachkov.</p></publicationStmt>
<sourceDesc>
<bibl xml:lang="ru"><author>Абаев, Василий Иванович</author>.
<title>Историко-этимологический словарь осетинского языка</title>. Т. <biblScope unit="volume">I</biblScope>. AKʼ. <pubPlace>М.–Л.</pubPlace>:
<publisher>Наука</publisher>, <date>1958</date>. С. <biblScope unit="page">????</biblScope>.</bibl>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc xml:base="../encodingdesc.xml">
<tagsDecl>
<rendition xml:id="rend_italic" scheme="css">font-variant: italic;</rendition>
<rendition xml:id="rend_smallcaps" scheme="css">font-variant: small-caps;</rendition>
<rendition xml:id="rend_singlequotes" scheme="css" scope="q">quotes: "" "";</rendition>
<rendition xml:id="rend_doublequotes" scheme="css" scope="q">quotes: "«" "»";</rendition>
</tagsDecl>
</encodingDesc>
</teiHeader>
<text>
<body>
<entry xml:id="entry_næwæg" xml:lang="os" abv:completeness="english-questions">
<form xml:id="form_d4811e66" type="lemma"><orth>næwæg</orth></form>
<sense xml:id="sense_d4811e69"><abv:tr xml:lang="ru">
<q>новый</q>
</abv:tr><abv:tr xml:lang="en">
<q>new</q>
</abv:tr><note xml:lang="ru" type="comment">; употребительны также стяженные формы и.
<w>nōg</w>, <w>nwōg</w></note><note xml:lang="en" type="comment">; also contracted
forms: <w>nōg</w>, <w>nwōg</w></note></sense>
<re xml:id="re_d4811e89">
<form xml:id="form_d4811e91" type="lemma"><orth>nōgæj</orth><form xml:id="form_d4811e93" type="variant"><orth>næwægæj</orth></form></form>
<sense xml:id="sense_d4811e96"><tr xmlns="http://ossetic-studies.org/ns/abaevdict" xml:lang="ru">
<q xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">снова</q>
</tr><tr xmlns="http://ossetic-studies.org/ns/abaevdict" xml:lang="en">
<q xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">again</q>
</tr></sense>
</re>
<re xml:id="re_d4811e109" xml:lang="os-x-iron">
<form xml:id="form_d4811e111" type="lemma"><usg><lang/></usg><orth>nōǵy</orth></form>
<sense xml:id="sense_d4811e116"><sense xml:id="sense_d4811e117"><tr xmlns="http://ossetic-studies.org/ns/abaevdict" xml:lang="ru">
<q xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">еще</q>
</tr><tr xmlns="http://ossetic-studies.org/ns/abaevdict" xml:lang="en">
<q xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">more</q>
</tr></sense><sense xml:id="sense_d4811e128"><abv:tr xml:lang="ru">
<q>снова</q>
</abv:tr><abv:tr xml:lang="en">
<q>again</q>
</abv:tr></sense><sense xml:id="sense_d4811e137"><abv:tr xml:lang="ru">
<q>опять</q>
</abv:tr><abv:tr xml:lang="en">
<q>once again</q>
</abv:tr></sense></sense>
</re>
<re xml:id="re_d4811e148">
<form xml:id="form_d4811e150" type="lemma"><orth>nōǵydær</orth></form>
<sense xml:id="sense_d4811e153">id.</sense>
</re>
<re xml:id="re_d4811e157">
<form xml:id="form_d4811e160" type="lemma"><orth>nōg kænyn</orth></form>
<sense xml:id="sense_d4811e162"><sense xml:id="sense_d4811e163"><tr xmlns="http://ossetic-studies.org/ns/abaevdict" xml:lang="ru">
<q xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">возобновлять</q>
</tr><tr xmlns="http://ossetic-studies.org/ns/abaevdict" xml:lang="en">
<q xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">renew</q>
</tr></sense><sense xml:id="sense_d4811e174"><abv:tr xml:lang="ru">
<q>обновлять</q>
</abv:tr><abv:tr xml:lang="en">
<q>renovate</q>
</abv:tr></sense></sense>
</re>
<note xml:lang="ru" type="comment">; ант. <ref type="xr" target="#entry_zærond"/></note>
<note xml:lang="en" type="comment">; ant. <ref type="xr" target="#entry_zærond"/></note>
<exampleGrp xmlns="http://ossetic-studies.org/ns/abaevdict" xml:id="exampleGrp_d4811e194">
<example xml:id="example_d4811e195">
<quote xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">fæcæwync wæm <oRef>næwæg</oRef> bontæ</quote>
<tr xml:lang="ru">
<q xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">идут к вам новые дни (= <q>дни Нового
года</q>)</q>
</tr>
<tr xml:lang="en">
<q xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">new days (= <q>new year days</q> are coming to
you)</q>
</tr>
<bibl xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0"><ref type="bibl" target="#src_Коста"/>
<biblScope>109</biblScope></bibl>
</example>
<example xml:id="example_d4811e224">
<quote xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">abon <oRef>næwæg</oRef> az ærcydī</quote>
<tr xml:lang="ru">
<q xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">сегодня наступил Новый год</q>
</tr>
<tr xml:lang="en">
<q xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">today is the new year</q>
</tr>
<bibl xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0"><ref type="bibl" target="#src_Коста"/>
<biblScope>236</biblScope></bibl>
</example>
<example xml:id="example_d4811e249">
<quote xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">avd fæltæry syn sæ ʒawmatæ
<oRef>næwægæj</oRef>
<oRef>næwægmæ</oRef> ærdavy</quote>
<tr xml:lang="ru">
<q xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">семь смен одежды от новой к новой она им
приносит</q>
</tr>
<tr xml:lang="en">
<q xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">she brings them seven changes of clothes from
new to new</q>
</tr>
<bibl xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0"><ref type="bibl" target="#src_ОЭп."/>
<biblScope>35</biblScope></bibl>
</example>
<example xml:id="example_d4811e276">
<quote xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0"><oRef>nwōg</oRef> carm ærzadīs Mukarajæn jæ
særyl, æmæ ægasæj bazzadī</quote>
<tr xml:lang="ru">
<q xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">новая кожа наросла на голове у Мукара, и он
остался жив</q>
</tr>
<tr xml:lang="en">
<q xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">new skin grew on Mukarʼs head, and he remained
alive</q>
</tr>
<bibl xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0"><ref type="bibl" target="#src_ОЭ"/>
<biblScope>I 36</biblScope></bibl>
</example>
<example xml:id="example_d4811e300">
<quote xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">mæ zærond k˳yræt <oRef>næwægæj</oRef>
raīvton</quote>
<tr xml:lang="ru">
<q xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">я сменил старый бешмет на новый</q>
</tr>
<tr xml:lang="en">
<q xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">I changed the old beshmet to a new one</q>
</tr>
</example>
<example xml:id="example_d4811e321" xml:lang="os-x-digor">
<usg xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0"><lang/></usg>
<quote xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">zarun ǧær æma fænduri caǧd
<oRef>næwægæj</oRef> iscudæncæ</quote>
<tr xml:lang="ru">
<q xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">звуки пения и игры на фандуре снова
раздались</q>
</tr>
<tr xml:lang="en">
<q xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">the sounds of singing and playing the fandur
were heard</q>
</tr>
<bibl xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0"><ref type="bibl" target="#src_Iræf"/>
<biblScope>120</biblScope></bibl>
</example>
<example xml:id="example_d4811e349" xml:lang="os-x-digor">
<usg xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0"><lang/></usg>
<quote xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">Kurdalægon dær babæj (læʒæg)
<oRef>næwægæj</oRef> kænun bajdædta</quote>
<tr xml:lang="ru">
<q xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">Курдалагон опять взялся за изготовление
(палки)</q>
</tr>
<tr xml:lang="en">
<q xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">Kurdalagon started manufacturing (sticks)
again</q>
</tr>
<bibl xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0"><ref type="bibl" target="#src_Диг._сказ."/>
<biblScope>16</biblScope></bibl>
</example>
<example xml:id="example_d4811e377" xml:lang="os-x-digor">
<usg xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0"><lang/></usg>
<quote xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">tawæræqgænæg Totaj… æ lolæ
<oRef>næwægæj</oRef> isasuǧta</quote>
<tr xml:lang="ru">
<q xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">рассказчик Тотай снова зажег свою трубку</q>
</tr>
<tr xml:lang="en">
<q xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">the narrator Totai lit his pipe again</q>
</tr>
<bibl xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0"><ref type="bibl" target="#src_MD"/>
<biblScope>1956 VII 55</biblScope></bibl>
</example>
<example xml:id="example_d4811e405" xml:lang="os-x-digor">
<usg xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0"><lang/></usg>
<quote xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0"><oRef>næwægæj</oRef> babæj wæd
iʒuluncæ</quote>
<tr xml:lang="ru">
<q xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">и снова они веселятся (пируют)</q>
</tr>
<tr xml:lang="en">
<q xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">and again they have fun (feast)</q>
</tr>
<bibl xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0"><ref type="bibl" target="#src_ОЭп."/>
<biblScope>63<hi rendition="#rend_subscript">366</hi></biblScope></bibl>
</example>
<example xml:id="example_d4811e435">
<quote xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">aly xatt q˳yddag <oRef>ysnōg</oRef>
kænys</quote>
<tr xml:lang="ru">
<q xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">ты каждый раз возобновляешь дело ( =
разговор)</q>
</tr>
<tr xml:lang="en">
<q xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">you start it (= the talk) again every time</q>
</tr>
<bibl xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0"><ref type="bibl" target="#src_Брит."/>
<biblScope>12</biblScope></bibl>
</example>
</exampleGrp>
<re xml:id="re_d4811e461">
<form xml:id="form_d4811e464" type="lemma"><orth>nōg ḱynʒ</orth><form xml:id="form_d4811e466" type="variant"><orth>næwæg
ḱynʒ</orth></form></form>
<sense xml:id="sense_d4811e468"><tr xmlns="http://ossetic-studies.org/ns/abaevdict" xml:lang="ru">
<q xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">молодая невестка</q>
</tr><tr xmlns="http://ossetic-studies.org/ns/abaevdict" xml:lang="en">
<q xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">young daughter-in-law</q>
</tr></sense>
<exampleGrp xmlns="http://ossetic-studies.org/ns/abaevdict" xml:id="exampleGrp_d4811e481">
<example xml:id="example_d4811e482">
<quote xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">qwamæ <oRef>nōg ḱynʒy</oRef> fyccag æxsæv
ældaræn fenyn kodtajkkoj</quote>
<tr xml:lang="ru">
<q xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">они должны были молодую невестку в первую
ночь показать князю</q>
</tr>
<tr xml:lang="en">
<q xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">they had to show the young daughter-in-law to
the prince on the first night</q>
</tr>
<bibl xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0"><ref type="bibl" target="#src_Сека"/>
<biblScope>10</biblScope></bibl>
</example>
<example xml:id="example_d4811e507">
<quote xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">dymgæ… wyngtæ amærzy xorz
<oRef>næwæg</oRef> ḱynʒaw</quote>
<tr xml:lang="ru">
<q xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">ветер подметает улицы, как хорошая молодая
невестка</q>
</tr>
<tr xml:lang="en">
<q xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">the wind sweeps the streets like a good young
daughter-in-law</q>
</tr>
<bibl xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0"><ref type="bibl" target="#src_Niger"/>
<biblScope>81</biblScope></bibl>
</example>
</exampleGrp>
</re>
<re xml:id="re_d4811e534">
<re xml:id="re_d4811e536">
<?oxy_comment_start author="Vados" timestamp="20220604T154221+0300" comment="Не выставляется тире между разными re"?>
<form xml:id="form_d4811e541" type="lemma" xml:lang="os-x-iron"><?oxy_comment_end ?><orth>nōgg˳yrd</orth></form>
<form xml:id="form_d4811e545" xml:lang="os-x-digor" type="dialectal"><orth>næwægigurd</orth></form>
<sense xml:id="sense_d4811e547"><tr xmlns="http://ossetic-studies.org/ns/abaevdict" xml:lang="ru">
<q xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">новорожденный</q>
</tr><tr xmlns="http://ossetic-studies.org/ns/abaevdict" xml:lang="en">
<q xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">newborn</q>
</tr></sense>
<exampleGrp xmlns="http://ossetic-studies.org/ns/abaevdict" xml:id="exampleGrp_d4811e560">
<example xml:id="example_d4811e561">
<quote xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0"><oRef>nōgg˳yrdæn</oRef> yskodtoj
ḱyryngond</quote>
<tr xml:lang="ru">
<q xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">для новорожденного сделали сундучок</q>
</tr>
<tr xml:lang="en">
<q xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">they made a chest for the newborn</q>
</tr>
<bibl xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0"><ref type="bibl" target="#src_Нарт._сказ."/>
<biblScope>313</biblScope></bibl>
</example>
</exampleGrp>
</re>
</re>
<re xml:id="re_d4811e589">
<form xml:id="form_d4811e592" type="lemma"><orth>nōgzad</orth></form>
<sense xml:id="sense_d4811e594"><tr xmlns="http://ossetic-studies.org/ns/abaevdict" xml:lang="ru">
<note xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xml:lang="ru" type="comment">(о самках
животных) </note>
<q xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">недавно принесшая приплод</q>
</tr><tr xmlns="http://ossetic-studies.org/ns/abaevdict" xml:lang="en">
<note xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" type="comment">(female animals) </note>
<q xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">recently given birth</q>
</tr></sense>
</re>
<re xml:id="re_d4811e613">
<form xml:id="form_d4811e616" type="lemma"><orth>nōgʒyd (kærdæg, talatæ)</orth></form>
<sense xml:id="sense_d4811e618"><tr xmlns="http://ossetic-studies.org/ns/abaevdict" xml:lang="ru">
<q xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">свежий</q>
</tr><tr xmlns="http://ossetic-studies.org/ns/abaevdict" xml:lang="en">
<q xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">fresh</q>
</tr><note xml:lang="ru" type="comment"> (о траве, побегах и т. п.)</note><note xml:lang="en" type="comment"> (grass, sprouts, etc.)</note></sense>
</re>
<re xml:id="re_d4811e635">
<form xml:id="form_d4811e638" type="lemma"><orth>nōg xabar</orth></form>
<sense xml:id="sense_d4811e640"><tr xmlns="http://ossetic-studies.org/ns/abaevdict" xml:lang="ru">
<q xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">новость</q>
</tr><tr xmlns="http://ossetic-studies.org/ns/abaevdict" xml:lang="en">
<q xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">news</q>
</tr></sense>
</re>
<re xml:id="re_d4811e653">
<form xml:id="form_d4811e656" type="lemma"><orth>Nōgbon</orth></form>
<sense xml:id="sense_d4811e658"><tr xmlns="http://ossetic-studies.org/ns/abaevdict" xml:lang="ru">
<q xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">Новый год</q>
</tr><tr xmlns="http://ossetic-studies.org/ns/abaevdict" xml:lang="en">
<q xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">New Year</q>
</tr></sense>
</re>
<etym xml:lang="ru">Восходит к <mentioned corresp="#mentioned_d4811e1080" xml:id="mentioned_d4811e673" xml:lang="os"><w type="rec">nava-<?oxy_comment_start author="Vados" timestamp="20220604T165853+0300" comment="Это осетинская реконструкция?"?>ka<?oxy_comment_end ?>-</w></mentioned>
от <mentioned corresp="#mentioned_d4811e1088" xml:id="mentioned_d4811e681" xml:lang="ira"><lang/>
<w type="rec">nava-</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4811e1094" xml:id="mentioned_d4811e687" xml:lang="ine"><lang/>
<w type="rec">newo</w></mentioned>. Представлено едва ли не во всех иранских и
индоевропейских языках: <mentioned corresp="#mentioned_d4811e1100" xml:id="mentioned_d4811e693" xml:lang="fa"><lang/>
<w>naw</w>, <w></w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4811e1107" xml:id="mentioned_d4811e700" xml:lang="ttt"><lang/>
<w>nüg</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4811e1113" xml:id="mentioned_d4811e706" xml:lang="pal"><lang/>
<w>nawak</w>, <w>nōk</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4811e1120" xml:id="mentioned_d4811e713" xml:lang="xpr"><lang/>
<w>nawāg</w>, <w>nawag</w>
<gloss><q>новый</q></gloss></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4811e1130" xml:id="mentioned_d4811e723" xml:lang="xpr"><w>nawag-nawag</w>
<gloss><q>все новый и новый</q></gloss>
<note xml:lang="ru" type="comment">(= <mentioned corresp="#mentioned_d4811e1138" xml:id="mentioned_d4811e731" xml:lang="os"><lang/>
<phr>næwægæj næwægmæ</phr></mentioned>)</note>
<note type="bibl">(<bibl><ref type="bibl" target="#ref_Henning._BBB"/>
<biblScope>112</biblScope></bibl>)</note></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4811e1152" xml:id="mentioned_d4811e745" xml:lang="ku"><lang/>
<w>nu</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4811e1157" xml:id="mentioned_d4811e750" xml:lang="x-balochi"><lang>бел.</lang>
<w>nōk</w>, <w>nōx</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4811e1164" xml:id="mentioned_d4811e757" xml:lang="prc"><lang/>
<w></w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4811e1170" xml:id="mentioned_d4811e763" xml:lang="ps"><lang/>
<w>nawai</w> (← <w>nawaka-</w>)</mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4811e1178" xml:id="mentioned_d4811e771" xml:lang="ydg"><lang/>
<w>nowoɣo</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4811e1183" xml:id="mentioned_d4811e776" xml:lang="sgh"><lang/>
<w>naw</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4811e1188" xml:id="mentioned_d4811e781" xml:lang="isk"><lang/>
<w>nawůk</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4811e1193" xml:id="mentioned_d4811e786" xml:lang="sgy"><lang/>
<w>nuwōk</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4811e1198" xml:id="mentioned_d4811e791" xml:lang="yah"><lang/>
<w>nug</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4811e1204" xml:id="mentioned_d4811e797" xml:lang="yai"><lang/>
<w>nava</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4811e1209" xml:id="mentioned_d4811e802" xml:lang="sog"><lang/>
<w type="rec">nawāk</w>, <w type="rec">nawā</w> (<w>nwʼkw</w>, <w>nwʼ</w>)</mentioned>,
<mentioned corresp="#mentioned_d4811e1223" xml:id="mentioned_d4811e816" xml:lang="sog-x-man"><lang/>
<w>nwy</w> (<w type="rec">nawaka-</w>) <gloss><q>новый</q></gloss></mentioned>,
<mentioned corresp="#mentioned_d4811e1234" xml:id="mentioned_d4811e827" xml:lang="xco"><lang>хорезм.</lang>
<w>nawak</w> (<phr>nawak māh</phr><note xml:lang="ru" type="comment"> = <mentioned corresp="#mentioned_d4811e1242" xml:id="mentioned_d4811e835" xml:lang="os"><lang/>
<phr>næwæg mæj</phr>
<gloss><q>молодой месяц</q></gloss></mentioned></note>)<note type="bibl">
(<bibl><ref type="bibl" target="#ref_BSOAS"/>
<biblScope>1971 XXXIV 318</biblScope></bibl>)</note></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4811e1258" xml:id="mentioned_d4811e851" xml:lang="kho"><lang/>
<w>nūvara</w>
<gloss><q>свежий</q></gloss>, <gloss><q>юный</q></gloss>
<note xml:lang="ru" type="comment">(из <mentioned corresp="#mentioned_d4811e1271" xml:id="mentioned_d4811e864" xml:lang="ine"><w type="rec">nautara-</w></mentioned><?oxy_comment_start author="Vados" timestamp="20220604T171528+0300" comment="Это индоевропейские рексонструкции?"?>
или от <mentioned corresp="#mentioned_d4811e1276" xml:id="mentioned_d4811e869" xml:lang="ine"><w type="rec">nava-</w></mentioned><?oxy_comment_end ?> с формантом <c>-ra-</c>, как в <mentioned corresp="#mentioned_d4811e1283" xml:id="mentioned_d4811e876" xml:lang="xcl"><lang/>
<w>nor</w></mentioned>?)</note></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4811e1289" xml:id="mentioned_d4811e882" xml:lang="kho"><w>navaka</w>
<note xml:lang="ru" type="comment">(в сочетании: <bibl><ref type="bibl" target="#ref_NTS"/>
<biblScope>1949 XV 58</biblScope></bibl>)</note></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4811e1301" xml:id="mentioned_d4811e894" xml:lang="ae"><lang/>
<w>nava-</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4811e1306" xml:id="mentioned_d4811e899" xml:lang="inc-x-old"><lang/>
<w>nava-</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4811e1311" xml:id="mentioned_d4811e904" xml:lang="cu"><lang/>
<w>novъ</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4811e1316" xml:id="mentioned_d4811e909" xml:lang="ru"><lang/>
<w>новый</w></mentioned>, также <mentioned corresp="#mentioned_d4811e1321" xml:id="mentioned_d4811e914" xml:lang="cu"><lang/>
<w>novakъ</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4811e1326" xml:id="mentioned_d4811e919" xml:lang="pl"><lang/>
<w>nowak</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4811e1332" xml:id="mentioned_d4811e925" xml:lang="sl"><lang/>
<w>novak</w>
<gloss><q>юнец</q></gloss>, <gloss><q>новичок</q></gloss><gloss>собств.
имя</gloss>)</mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4811e1346" xml:id="mentioned_d4811e939" xml:lang="lt"><lang/>
<w>navas</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4811e1351" xml:id="mentioned_d4811e944" xml:lang="lt"><lang/>
<w>naũjas</w></mentioned> (<mentioned corresp="#mentioned_d4811e1356" xml:id="mentioned_d4811e949" xml:lang="ine"><lang/>
<w type="rec">newyo-</w></mentioned>), <mentioned corresp="#mentioned_d4811e1362" xml:id="mentioned_d4811e955" xml:lang="got"><lang/>
<w>niujis</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4811e1367" xml:id="mentioned_d4811e960" xml:lang="goh"><lang/>
<w>niuwi</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4811e1373" xml:id="mentioned_d4811e966" xml:lang="de"><lang/>
<w>neu</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4811e1378" xml:id="mentioned_d4811e971" xml:lang="xto"><lang/>
<w>ñu</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4811e1383" xml:id="mentioned_d4811e976" xml:lang="txb"><lang/>
<w>nuwe</w>, <w>nwe</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4811e1390" xml:id="mentioned_d4811e983" xml:lang="sga"><lang/>
<w>nũë</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4811e1395" xml:id="mentioned_d4811e988" xml:lang="br"><lang/>
<w>neuez</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4811e1400" xml:id="mentioned_d4811e993" xml:lang="la"><lang/>
<w>novus</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4811e1406" xml:id="mentioned_d4811e999" xml:lang="grc"><lang/>
<w>νέος</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4811e1283" xml:id="mentioned_d4811e1004" xml:lang="xcl"><lang/>
<w>nor</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4811e1416" xml:id="mentioned_d4811e1009" xml:lang="hit"><lang/>
<w>newa-</w>
<gloss><q>новый</q></gloss></mentioned>. Распознается в <mentioned corresp="#mentioned_d4811e1424" xml:id="mentioned_d4811e1017" xml:lang="xsc"><lang/>
<w>Ναυακος</w> (<gloss>собств. имя</gloss>)</mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4811e1432" xml:id="mentioned_d4811e1025" xml:lang="xsc"><w>Ναυαγος</w></mentioned> (ср. <mentioned corresp="#mentioned_d4811e1435" xml:id="mentioned_d4811e1028" xml:lang="sla"><lang/>
<w>Novak</w></mentioned>). Простая основа <c>nava-</c>, без форманта <c>-ka-</c>,
сохранилась в <ref type="xr" target="#entry_næw_1"><w xml:lang="os-x-iron">næw</w>
<w xml:lang="os-x-digor">næwæ</w>
<gloss><q>молодая трава</q></gloss>, <gloss><q>дерн</q></gloss></ref>, q. v. См. также
<ref type="xr" target="#entry_noǵy"/>, <ref type="xr" target="#entry_Nogbon"/>.<lb/><bibl><ref type="bibl" target="#ref_Миллер_Вс._ОЭ"/>
<biblScope>II 34, 63, 83</biblScope></bibl>; <bibl><ref type="bibl" target="#ref_Miller._Gr."/>
<biblScope>32</biblScope></bibl>. — <bibl><ref type="bibl" target="#ref_Hübschmann._Oss."/>
<biblScope>50</biblScope></bibl>. — <bibl><ref type="bibl" target="#ref_ОЯФ_I"/>
<biblScope>174</biblScope></bibl>.</etym>
<etym xml:lang="en">Goes back to <mentioned corresp="#mentioned_d4811e673" xml:id="mentioned_d4811e1080" xml:lang="os"><w type="rec">nava-<?oxy_comment_start author="Vados" timestamp="20220604T165853+0300" comment="Это осетинская реконструкция?"?>ka<?oxy_comment_end ?>-</w></mentioned>
from <mentioned corresp="#mentioned_d4811e681" xml:id="mentioned_d4811e1088" xml:lang="ira"><lang/>
<w type="rec">nava-</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4811e687" xml:id="mentioned_d4811e1094" xml:lang="ine"><lang/>
<w type="rec">newo</w></mentioned>. It is represented in almost all Iranian and
Indo-European languages: <mentioned corresp="#mentioned_d4811e693" xml:id="mentioned_d4811e1100" xml:lang="fa"><lang/>
<w>naw</w>, <w></w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4811e700" xml:id="mentioned_d4811e1107" xml:lang="ttt"><lang/>
<w>nüg</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4811e706" xml:id="mentioned_d4811e1113" xml:lang="pal"><lang/>
<w>nawak</w>, <w>nōk</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4811e713" xml:id="mentioned_d4811e1120" xml:lang="xpr"><lang/>
<w>nawāg</w>, <w>nawag</w>
<gloss><q>new</q></gloss></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4811e723" xml:id="mentioned_d4811e1130" xml:lang="xpr"><w>nawag-nawag</w>
<gloss><q>new and new</q></gloss>
<note xml:lang="en" type="comment">(=
<mentioned corresp="#mentioned_d4811e731" xml:id="mentioned_d4811e1138" xml:lang="os"><lang/>
<phr>næwægæj næwægmæ</phr></mentioned>)</note>
<note type="bibl">(<bibl><ref type="bibl" target="#ref_Henning._BBB"/>
<biblScope>112</biblScope></bibl>)</note></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4811e745" xml:id="mentioned_d4811e1152" xml:lang="ku"><lang/>
<w>nu</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4811e750" xml:id="mentioned_d4811e1157" xml:lang="x-balochi"><lang/>
<w>nōk</w>, <w>nōx</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4811e757" xml:id="mentioned_d4811e1164" xml:lang="prc"><lang/>
<w></w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4811e763" xml:id="mentioned_d4811e1170" xml:lang="ps"><lang/>
<w>nawai</w> (← <w>nawaka-</w>)</mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4811e771" xml:id="mentioned_d4811e1178" xml:lang="ydg"><lang/>
<w>nowoɣo</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4811e776" xml:id="mentioned_d4811e1183" xml:lang="sgh"><lang/>
<w>naw</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4811e781" xml:id="mentioned_d4811e1188" xml:lang="isk"><lang/>
<w>nawůk</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4811e786" xml:id="mentioned_d4811e1193" xml:lang="sgy"><lang/>
<w>nuwōk</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4811e791" xml:id="mentioned_d4811e1198" xml:lang="yah"><lang/>
<w>nug</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4811e797" xml:id="mentioned_d4811e1204" xml:lang="yai"><lang/>
<w>nava</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4811e802" xml:id="mentioned_d4811e1209" xml:lang="sog"><lang/>
<w type="rec">nawāk</w>, <w type="rec">nawā</w> (<w>nwʼkw</w>, <w>nwʼ</w>)</mentioned>,
<mentioned corresp="#mentioned_d4811e816" xml:id="mentioned_d4811e1223" xml:lang="sog-x-man"><lang/>
<w>nwy</w> (<w type="rec">nawaka-</w>) <gloss><q>new</q></gloss></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4811e827" xml:id="mentioned_d4811e1234" xml:lang="xco"><lang/>
<w>nawak</w> (<phr>nawak māh</phr><note xml:lang="en" type="comment"> = <mentioned corresp="#mentioned_d4811e835" xml:id="mentioned_d4811e1242" xml:lang="os"><lang/>
<phr>næwæg mæj</phr>
<gloss><q>young month</q></gloss></mentioned></note>)<note type="bibl"> (<bibl><ref type="bibl" target="#ref_BSOAS"/>
<biblScope>1971 XXXIV 318</biblScope></bibl>)</note></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4811e851" xml:id="mentioned_d4811e1258" xml:lang="kho"><lang/>
<w>nūvara</w>
<gloss><q>fresh</q></gloss>, <gloss><q>young</q></gloss>
<note xml:lang="en" type="comment"> (<mentioned corresp="#mentioned_d4811e864" xml:id="mentioned_d4811e1271" xml:lang="ine"><w type="rec">nautara-</w></mentioned><?oxy_comment_start author="Vados" timestamp="20220604T171528+0300" comment="Это индоевропейские рексонструкции?"?>
or from <mentioned corresp="#mentioned_d4811e869" xml:id="mentioned_d4811e1276" xml:lang="ine"><w type="rec">nava-</w></mentioned><?oxy_comment_end ?> with the formant <c>-ra-</c>, as in
<mentioned corresp="#mentioned_d4811e876" xml:id="mentioned_d4811e1283" xml:lang="xcl"><lang/>
<w>nor</w></mentioned>?)</note></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4811e882" xml:id="mentioned_d4811e1289" xml:lang="kho"><w>navaka</w>
<note xml:lang="en" type="comment">(in combination: <bibl><ref type="bibl" target="#ref_NTS"/>
<biblScope>1949 XV 58</biblScope></bibl>)</note></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4811e894" xml:id="mentioned_d4811e1301" xml:lang="ae"><lang/>
<w>nava-</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4811e899" xml:id="mentioned_d4811e1306" xml:lang="inc-x-old"><lang/>
<w>nava-</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4811e904" xml:id="mentioned_d4811e1311" xml:lang="cu"><lang/>
<w>novъ</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4811e909" xml:id="mentioned_d4811e1316" xml:lang="ru"><lang/>
<w>novyj</w></mentioned>, also <mentioned corresp="#mentioned_d4811e914" xml:id="mentioned_d4811e1321" xml:lang="cu"><lang/>
<w>novakъ</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4811e919" xml:id="mentioned_d4811e1326" xml:lang="pl"><lang/>
<w>nowak</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4811e925" xml:id="mentioned_d4811e1332" xml:lang="sl"><lang/>
<w>novak</w>
<gloss><q>youngster</q></gloss>, <gloss><q>newbie</q></gloss> (and <gloss>proper
name</gloss>)</mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4811e939" xml:id="mentioned_d4811e1346" xml:lang="lt"><lang/>
<w>navas</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4811e944" xml:id="mentioned_d4811e1351" xml:lang="lt"><lang/>
<w>naũjas</w></mentioned> (<mentioned corresp="#mentioned_d4811e949" xml:id="mentioned_d4811e1356" xml:lang="ine"><lang/>
<w type="rec">newyo-</w></mentioned>), <mentioned corresp="#mentioned_d4811e955" xml:id="mentioned_d4811e1362" xml:lang="got"><lang/>
<w>niujis</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4811e960" xml:id="mentioned_d4811e1367" xml:lang="goh"><lang/>
<w>niuwi</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4811e966" xml:id="mentioned_d4811e1373" xml:lang="de"><lang/>
<w>neu</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4811e971" xml:id="mentioned_d4811e1378" xml:lang="xto"><lang/>
<w>ñu</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4811e976" xml:id="mentioned_d4811e1383" xml:lang="txb"><lang/>
<w>nuwe</w>, <w>nwe</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4811e983" xml:id="mentioned_d4811e1390" xml:lang="sga"><lang/>
<w>nũë</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4811e988" xml:id="mentioned_d4811e1395" xml:lang="br"><lang/>
<w>neuez</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4811e993" xml:id="mentioned_d4811e1400" xml:lang="la"><lang/>
<w>novus</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4811e999" xml:id="mentioned_d4811e1406" xml:lang="grc"><lang/>
<w>νέος</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4811e876" xml:id="mentioned_d4811e1411" xml:lang="xcl"><lang/>
<w>nor</w></mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4811e1009" xml:id="mentioned_d4811e1416" xml:lang="hit"><lang/>
<w>newa-</w>
<gloss><q>new</q></gloss></mentioned>. It is recognized in <mentioned corresp="#mentioned_d4811e1017" xml:id="mentioned_d4811e1424" xml:lang="xsc"><lang/>
<w>Ναυακος</w> (<gloss>proper name</gloss>)</mentioned>, <mentioned corresp="#mentioned_d4811e1025" xml:id="mentioned_d4811e1432" xml:lang="xsc"><w>Ναυαγος</w></mentioned> (cf. <mentioned corresp="#mentioned_d4811e1028" xml:id="mentioned_d4811e1435" xml:lang="sla"><lang/>
<w>Novak</w></mentioned>). The simple stem <c>nava-</c> without the formant <c>-ka-</c>
is preserved in <ref type="xr" target="#entry_næw_1"><w xml:lang="os-x-iron">næw</w>
<w xml:lang="os-x-digor">næwæ</w>
<gloss><q>green grass</q></gloss>, <gloss><q>sod</q></gloss></ref>, q. v. See also <ref type="xr" target="#entry_noǵy"/>, <ref type="xr" target="#entry_Nogbon"/>.<lb/><bibl><ref type="bibl" target="#ref_Миллер_Вс._ОЭ"/>
<biblScope>II 34, 63, 83</biblScope></bibl>; <bibl><ref type="bibl" target="#ref_Miller._Gr."/>
<biblScope>32</biblScope></bibl>. — <bibl><ref type="bibl" target="#ref_Hübschmann._Oss."/>
<biblScope>50</biblScope></bibl>. — <bibl><ref type="bibl" target="#ref_ОЯФ_I"/>
<biblScope>174</biblScope></bibl>.</etym>
</entry>
</body>
</text>
</TEI>